با تورم بالای ۴۵ درصدی که برای ایران در سال ۲۰۲۵ پیشبینی میشود، مهمترین هدف سرمایهگذاری برای مردم عادی دیگر «سود بیشتر» نیست، بلکه حفظ قدرت خرید است. یعنی اگر شخص سرمایهگذار ۳۰ درصد سود کند اما تورم ۴۵ درصد باشد، در واقع سرمایهگذار ۱۵ درصد از قدرت خریدش را از دست داده است. از طرف دیگر، سقوط ارزش ریال باعث شده مردم دوباره به سمت دارایی های امن مثل طلا بروند. به بیان دیگر تورم بالا و نوسان ارز، علل اصلی سرمایه گذاری در ایران هستند.
طلا در سطح جهانی و در سال ۲۰۲۴ به بالاترین قیمت تاریخ خود رسید و سال ۲۰۲۵ را هم با رشد آغاز کرد. گزارشهای مالی نشان میدهند بازدهی طلا از ابتدای سال تا امروز بیش از ۳۰ درصد بوده است. در ایران، مردم آنقدر به سمت خرید طلا رفتند که واردات رسمی طلا در سال گذشته به بیش از ۱۰۰ تن (حدود ۸ میلیارد دلار) رسید. حتی قیمت سکه در بازار داخلی، بیش از افزایش قیمت جهانی طلا رشد کرد و نشان داد طلا همچنان یکی از امنترین گزینهها برای پوشش تورم است. با این حال،مواردی مانند نوسانهای کوتاهمدت، حباب قیمتی سکه و کارمزد خرید و فروش نیز باید در نظر گرفته شوند. جذابیت طلا فقط به رشد قیمت آن نیست؛ بلکه بهعنوان دارایی نقدشوندهای که در هر شرایطی خریدار دارد، همیشه قابلاعتماد است. طبق دادههای اخیر، سهم طلا در سبد دارایی خانوادههای ایرانی به شکل قابل توجهی افزایش پیدا کرده و در برخی گزارشها حتی بیش از ۳۰ درصد دارایی خانوار را تشکیل داده است.
بازار مسکن در ایران معمولاً هم مسیر با نرخ ارز و تورم حرکت میکند. طبق آمار رسمی، متوسط قیمت هر متر آپارتمان در تهران از حدود ۸۸ میلیون تومان در تابستان ۱۴۰۳ به بالای ۱۰۰ میلیون تومان در پایان سال رسید. این یعنی ورود به بازار مسکن برای سرمایه گذار خرد بسیار سخت است. بازده اجاره هم معمولاً کمتر از تورم و در حد تک رقمی است. اما مزیت بزرگ مسکن، حفظ ارزش آن در بلندمدت است. کسی که خانه یا زمین بخرد و سالها نگه دارد، معمولاً از تورم جا نمیماند. تنها ریسکهای مهم این بازار، نقدشوندگی پایین و هزینههای جانبی (مالیات، نگهداری) هستند.
بورس ایران فراز و نشیب زیادی را تجربه کرده است. رکورد تاریخی مرداد ۱۳۹۹ و ریزش شدید پس از آن برای بسیاری از سرمایه گذاران، درس عبرتی تلخ را در پی داشت. در سال ۲۰۲۵ شاخص کل بورس، حوالی ۲.۵ میلیون واحد در نوسان است. این یعنی بورس میتواند در دورههای رشد ارز یا حمایتهای دولتی سود بالایی بدهد، اما در دورههای بیاعتمادی یا اخبار منفی، سقوطهای سنگینی را هم تجربه میکند. برای سرمایهگذاران تازهکار، صندوقهای سهامی و شاخصی گزینه های کم ریسک تری هستند.
نرخ سود رسمی سپردههای بانکی در ایران حدود ۲۳ درصد است. اما وقتی تورم بالای ۴۵ درصد باشد، این یعنی سود واقعی سپردهها منفی است و قدرت خرید سپرده گذار کاهش پیدا میکند. به همین دلیل سپرده بانکی بیشتر نقش «پارکینگ پول» را دارد تا «ماشین تولید ثروت». به عنوان صندوق اضطراری مناسب است، اما برای سرمایهگذاری بلندمدت کافی نیست.
بیتکوین سال ۲۰۲۵ را مثبت شروع کرده و بازدهی حدود ۱۵ درصدی داشته است، اما همه میدانیم که این بازار بسیار پرنوسان است. مزیت اصلی رمزارزها، نقدشوندگی بالا و امکان خرید و فروش ۲۴ ساعته است. اما یک سری ریسک از قبیل قانونگذاری، هک و محدودیتهای داخلی در ایران وجود دارد. برای یک سرمایهگذار عادی، بهترین کار این است که فقط بخش کوچکی از سرمایه را وارد رمزارز کند، آن هم با استراتژی میانگینگیری و در صرافی مطمئن.
اگر هدف اصلی حفظ ارزش سرمایه باشد، طلا در سال گذشته بهتر از سپرده بانکی عمل کرده و سرمایهگذارانش را از تورم جلو انداخته است. اما سپرده بانکی برای کسی که به نقدینگی فوری نیاز دارد یا ریسکپذیر نیست، مناسبتر است. مسکن دارایی مطمئن تری است و در بلندمدت همیشه رشد کرده، اما ورود به آن سرمایه زیادی میخواهد. بورس میتواند سودهای بسیار بالایی بدهد، اما در عین حال ریزشهای سنگینی هم داشته است و در آخر رمزارزها پتانسیل بالایی برای سود دارند اما پرریسک ترین گزینه هستند.
برای مردم عادی در ایران، ایجاد سبد سرمایه گذاری متنوع یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است. بهترین نوع سرمایهگذاری ترکیبی از گزینههای زیر است: بخشی نقد (سپرده یا صندوق درآمد ثابت) برای شرایط اضطراری، بخشی دارایی امن (طلا یا ارز) برای پوشش تورم، و بخشی با ریسک بیشتر (بورس یا رمزارز) برای رشد سرمایه. نکتهی کلیدی این است که همه سرمایه را در یک بازار قرار ندهید، استراتژی مشخص داشته باشید، و بازده واقعی سرمایهگذاریها را در برابر تورم بسنجید.
