قیمت سهام عدالت در این روزها که حرف و صحبت در مورد این سهام بسیار بیشتر از گذشته است، یکی از موضوعاتی است که ذهن های زیادی را به خود مشغول کرده است. بد نیست برای یادآوری بگوییم که سهام عدالت همان سهامی است که دولت نهم در سال 1385 با هدف افزایش عدالت اجتماعی در برخورداری از منابع دولت، کاهش تصدی گری دولت در امور اقتصادی و مطابق با اصل 44 قانون اساسی، اقدام به انتقال سهام خود در برخی از شرکت ها و موسسات تجاری و اقتصادی بزرگ به مردم کرد. سهام عدالت بین اقشار عمدتا کم درآمد جامعه توزیع شده است. گرچه پس از مرحله اول توزیع سهام عدالت، طی چند مرحله دیگر افراد بیشتری از این سهام بهره مند شدند. در مجموع حدود ۴۹ میلیون نفر سهام عدالت دارند که بر اساس برآوردها اکنون حدود ۴۶ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر آنها در قید حیات هستند.
بر اساس قوانین تصویب شده در زمان اجرای طرح، سود سهام عدالت تا 10 سال تحت عنوان هزینه مربوط به صدور این سهام مستهلک شد و در نهایت از سال 96 سود دهی سالیانه سهام عدالت به مردم آغاز شد. دولت ظرف 2 سال گذشته لایحه آزاد سازی سهام عدالت را به مجلس فرستاده بود که در نهایت پس از بررسی جوانب این امر امسال این لایحه پس از اذن رهبری بر اجازه آزاد سازی سهام تصویب شد. اکنون بعد از آزادسازی سهام عدالت، اینکه هم اکنون ارزش ریالی و قیمت سهام عدالت چه قدر است، موضوع مهمی است.
بر اساس محاسبات انجام شده، این طور به نظر می رسد که قیمت سهام عدالت برای یک سهام کامل ۱۷ میلیون تومان و برای دیگرانی که صاحب نیمی از این سهام هستند، هشت میلیون و ۵۰۰ هزار تومان شده است.
باید بدانید که به طور معمول ارزش سهام در روند عرضه و تقاضا و در بازار بورس تعیین می شود و بر همین اساس، نیاز است آزادسازی سهام عدالت انجام شود. در واقع بعد از آزادسازی، برهم‌کنشی نیروهای عرضه و تقاضا بر یکدیگر قیمت تعادلی بازار را مشخص خواهد کرد.
اما این یک روال طبیعی است که برای هر کالا و بنگاهی یک ارزش طبیعی وجود داشته باشد که با هزینه تولید و ارزش دارایی ها سنجیده شود. محاسبه قیمت سهام عدالت بر مبنای ارزش شرکت های بورسی موجود در سبد سهام عدالت و بر اساس ارزش دارایی های آنها انجام می شود.
از ۴۹ شرکت موجود در پرتفوی سهام عدالت، ۳6 شرکت بورسی و ۱3 شرکت غیربورسی هستند. طبق اطلاعات موجود، ارزش مقطع واگذاری شرکت های یادشده حدود ۲۶.۶ هزار میلیارد تومان بوده است که در ۱۳ اردیبهشت امسال، ارزش روز شرکت های حاضر در پورتفوی سهام عدالت به بیش از ۴۲۹.۸ هزار میلیارد تومان رسیده است. یعنی طی این مدت ارزش این ۴۹ شرکت بیش از ۱۶ برابر شده است. بدیهی است که این افزایش ارزش روی قیمت سهام عدالت تاثیر می گذارد.
همچنین باید به این نکته نیز اشاره کنیم که مشمولان نهایی (به عنوان ۶ دهک پایین درآمدی) در سامانه سهام عدالت ۴۹ میلیون و ۱۵۲ هزار و ۷۴۱ نفر هستند و از این تعداد، تنها ۶ میلیون نفر به عنوان مشمولان دهک های اول و دوم درآمدی (مشمولانی که بر اساس ماده ۳۴ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی از تخفیف ۵۰ درصدی در بهای سهام بهره‌مند هستند) در نظر گرفته شده اند.
ارزش اسمی سهام عدالت عموم مشمولانی که این دارایی به آنها واگذار شده یا همان قیمت سهام عدالت، معادل ۵۳۲ هزار تومان و برای افرادی که مشمول تخفیف ۵۰ درصدی شدند و همچنین سایر اشخاصی که الباقی وجه مورد نیاز برای تسویه واگذاری سهام عدالت را پرداخت کرده‌اند، دو برابر (یک میلیون و ۶۴ هزار تومان) است.
پس از ضرب ارزش ابتدایی سهام در ۱۶، برای دسته اول ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و برای گروه دوم ۱۷ میلیون تومان، ارزش هر سهم و قیمت سهام عدالت مشخص می شود. این رقم تقریبا نزدیک همان رقمی است که اخیرا رئیس سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرده بود.
به نقل از علیرضا صالح، رئیس سازمان خصوصی‌سازی درباره ارزش و قیمت سهام عدالت، دو دهک پایین درآمدی که سهام کامل یک میلیون تومانی در اختیار دارند، ارزش سهامشان بالای ۱۵ میلیون تومان است و برای باقی مردم نصف این مقدار است.
اینکه قیمت سهام عدالت در سال 99 نسبت به زمان واگذاری بین سال های 85 تا 89 رشد چشم گیری داشته است، امری بدیهی است که هیچ اِن قُلتی در آن وجود ندارد. اما اینکه رشد سهام عدالت در این سال ها چه قدر بوده است، مهم است. مشخص است که با آزادسازی سهام عدالت این امکان برای سهامداران سهام عدالت فراهم می شود تا با فروش آن در بورس مبلغ سهام عدالت را به حساب بانکی خود منتقل کنند.
اما اینکه ارزش واقعی و قیمت سهام عدالت 99 واقعا چه قدر است، به موضوع پر چالشی تبدیل شده است. در این بار دو سناریو وجود دارد که یکی مربوط به 15 برابر شدن ارزش آن و دیگری مربوط به 10 برابر شدن ارزش سهام عدالت است. در هر یک از این سناریو ها قیمت سهام عدالت و ارزش آن به ترتیب زیر خواهد بود:
جمع بندی
حتی اگر قیمت سهام عدالت فعلا خیلی دقیق هم مشخص نباشد، این موضوع کاملا مسلم و بدیهی است که ارزش این سهم با توجه به شرکت های مطرحی که در سبد سهام عدالت حضور دارند، در طی این سال ها قطعا و حتما چندین برابر شده است. سهامداران سهام عدالت این بیش از 10 سال را صبر کرده اند، اندکی بیشتر نیز صبر خواهند کرد تا قیمت سهام عدالت به طور دقیق مشخص شود.
