طرح ترافیک محدودیتی برای تردد خودروهای شخصی در معابر مرکزی و اصلی تهران است که بیش از 14 سال است با قوانین مختلفی اجرا می شود. با توجه به اینکه جمعیت تهران به شدت رو به افزایش است و شمار خودرو هایی که در مسیرها و معابر مختلف تهران تردد می کنند، بسیار بیشتر از حد ظرفیت خیابان های تهران است، بنابراین طرح ترافیک تهران اجرا می شود تا روی این مسائل کنترلی صورت بگیرد. همچنین با توجه به وضعیت جغرافیایی تهران و تردد بیش از اندازه خودروها در این شهر، شدت آلودگی تهران به عنوان پایتخت ایران و یکی از کلانشهر های پر رفت و آمد، بسیار زیاد است. از همین رو باید تمهیداتی برای مبارزه و کنترل آلودگی هوا نیز در این شهر صورت بگیرد که یکی از آنها اجرای طرح ترافیک است.
باید بدانید که به طور کلی طرح ترافیک در دو محدوده در تهران اجرا می شود. هر محدوده قوانین خاص خود را دارد. محدوده اصلی طرح ترافیک قوانین سختگیرانه تری دارد. در عین حال تردد در محدوده کنترل آلودگی هوا یا همان زوج و فرد سابق هم خیلی ساده نیست، اما در هر صورت اندکی از تردد در محدوده اصلی طرح ترافیک ساده تر است.
مرز محدوده اصلی طرح ترافیک یا حلقه اول ترافیکی از سمت شمال خیابان مطهری، از سمت جنوب خیابان شوش، از سمت غرب خیابان کارگر و از سمت شرق خیابان شریعتی و هفده شهریور است. در واقع محله های باغ صبا، بهار، ایران شهر، بهجت آباد، سازمان آب، پارک لاله، میدان ولیعصر، بخشی از بزرگراه مدرس، کریمخان زند، بلوار کشاورز، مفتح، مطهری، شریعتی، دروازه دولت، خیابان بهار، انقلاب، کارگر، فردوسی، لاله‌زار، دروازه شمیران، آذربایجان، منیریه، حسن آباد، پامنار، آبشار، آبمنگل، بازار تهران، پانزده خرداد، امام خمینی، مولوی، خانی آباد، امیر بهادر و تمام خیابان ها و کوچه های متصل به این مناطق جزء محدوده اصلی طرح ترافیک یا حلقه اول ترافیکی هستند.
مرز محدوده کنترل آلودگی هوا یا زوج و فرد سابق از سمت شمال به بزرگراه همت (از تقاطع امام علی تا تقاطع چمران)، از سمت جنوب به بزرگراه بعثت (از تقاطع امام علی تا تقاطع نواب) از سمت شرق به بزرگراه امام علی (از تقاطع همت تا تقاطع بعثت) و از سمت غرب به بزرگراه نواب (از تقاطع بعثت تا تقاطع آزادی) و در ادامه به بزرگراه چمران (از تقاطع آزادی تا تقاطع همت) می رسد. به طور دقیق تر محله های شمس آباد، مهران، مجیدیه، دبستان، قصر، کاج، صفا، شکوفه، باقر آباد، مینای جنوبی، دولاب، خاوران، شوش، بیستم ولیعصر، طیب، مینابی، جوادیه، گمرک، میدان حر، جمهوری، جمالزاده، جمشیدیه، میدان سلماس، یوسف آباد، امیر آباد شمالی، کردستان، حکیم، گمنام، شهرک والفجر، توانیر، رسالت، آپادانا، مصلی، سید خندان، خیابان ولیعصرتا تقاطع همت و تمام کوچه ها و خیابان های اطراف این جزء محدوده طرح ترافیک کنترل آلودگی هوا هستند.
توجه داشته باشید که در هنگام ورود به محدود هایی ترافیکی، تابلوهای اخطار زرد رنگ را در کنار ورودی محدوده و در چند متری محدوده مشاهده خواهید کرد.
در سامانه تهران من نرخ عوارض طرح ترافیک تهران با توجه به چهار فاکتور اساسی به صورت جداگانه برای هر خودرو محاسبه و دریافت می شود. این نرخ برای سال 99 تغییراتی داشته است که در ادامه حتما به آن اشاره خواهیم کرد.
نوع معاینه فنی خودرو
· معاینه فنی برتر (تخفیف 30 درصدی برای سال 99)
· معاینه فنی عادی (بدون تخفیف)
· هیبریدی – برقی (تخفیف 90 درصدی)
محدوده سکونت
· طرح ترافیک
· کنترل آلودگی هوا (زوج یا فرد سابق)
· خارج از محدوده طرح ترافیک و کنترل آلودگی هوا (بدون تخفیف)
محدوده تردد
· طرح ترافیک - روزهای شنبه تا چهارشنبه (ساعت ۶:۳۰ تا ۱۹) (گرانترین محدوده)
· کنترل آلودگی هوا (زوج یا فرد سابق) - روزهای شنبه تا چهارشنبه (ساعت ۶:۳۰ تا ۱۹) و روزهای پنج‌شنبه (ساعت ۶:۳۰ تا ۱۳)
ساعات تردد
· غیر اوج (تردد در ساعات 10-16) (ارزانترین ساعت تردد)
· یک سر اوج ( تردد در ساعات 6:30 تا 10 یا 16 تا 19)
· دو سر اوج (تردد در ساعات 6:30 تا 10 و 16 تا 19) (گرانترین ساعت تردد)
1. تغییر در نرخ پایه عوارض
در طرح ترافیک سال 99 نرخ پایه عوارض افزایش پنج هزار تومانی را تجربه خواهد کرد. این افزایش پنج هزار تومانی به این معنی است که طرح ترافیک تهران در حالت بیشینه 21 درصد، در حالت کمینه 17 درصد و در حالت متوسط 5/13 درصد افزایش را تجربه خواهد کرد.
2. تغییر در تخفیف معاینه فنی
تخفیف معاینه فنی در سال 99 برای خودروهایی که معاینه فنی برتر دارند، 30 درصد اعمال خواهد شد.
3. افزایش عوارض در روزهای اضطرار آلودگی هوا
در روزهایی که آلودگی هوای تهران به درجه هشدار و تهدید کننده می رسد، نرخ عوارض طرح ترافیک بیشتر خواهد شد. این قانون با توجه به "سنسور آلودگی هوا" که در محدوده های ترافیکی نصب است، اجرا و عملیاتی خواهد شد. بر اساس این قانون چنانچه شاخص آلودگی هوا از عدد ۱۰۰ واحد عبور کند، عوارض تردد در محدوده های ترافیکی با ۵۰ درصد افزایش نسبت به نرخ پایه محاسبه خواهد شد و چنانچه شاخص آلودگی هوا از عدد ۱۵۰ واحد تجاوز کند، عوارض تردد در محدوده های ترافیکی با ۱۰۰ درصد افزایش نسبت به نرخ پایه ۲۸ هزار تومانی محاسبه خواهد شد. شهرداری برای اجرای این قانون طرح ترافیک تهران، در سال 99 مکلف است و نه مجاز.
4. تخفیف 5 درصدی برای خوش حساب ها
در سال 99 تخفیف 5 درصد به کسانی تعلق می گیرد که در مدت زمان مقرر نسبت به پرداخت عوارض طرح ترافیک خود اقدام کنند.
5. پیش‌بینی بسته‌های اعتباری یک ساله برای خودروسواران حقیقی و حقوقی
در طرح ترافیک 99 بسته‌های اعتباری یک ساله برای خودروسواران حقیقی و حقوقی در نظر گرفته شده است. قرار است طرح ترافیک برای خودروسواران حقیقی و حقوقی به صورت سالانه و با تخفیف 30 درصدی ارائه شود.
6. حذف یک ماده قانون
ظاهرا ماده ای در طرح ترافیک 99 حذف شده است که در طرح ترافیک 98 وجود داشته است. این ماده مربوط به ذینفعان از درآمد حاصل از عوارض تردد در محدوده طرح ترافیک است. در سال 98 درآمد حاصل از عوارض طرح ترافیک کاملا صرف توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی و اقدامات پیشگیرانه به منظور کاهش اثرات ناشی از آلودگی هوا میشد، اما در مصوبه مربوط به عوارض طرح ترافیک 99، این ماده به کلی حذف شده و محل هزینه‌کرد منابع حاصل از این بخش مشخص نشده است.
با توجه به اینکه حدود سه ماه است که تمام کشور با ویروس کرونا دست و پنجه نرم می کند، اجرای طرح ترافیک تهران به سبب شیوع شدید این ویروس مدتی است که لغو شده است. اما این روزها که در پایان اردیبهشت ماه 99 به سر می بریم، زمزمه های از سرگیری مجدد طرح ترافیک تهران همراه با قوانین کرونایی به گوش می رسد. ظاهرا قرار است از ابتدای خرداد ماه یا احتمالا سوم یا ششم خرداد ماه (بعد از پایان ماه رمضان و تعطیلات عید فطر) طرح ترافیک با قوانین کرونایی از سر گرفته شود. البته هنوز ستاد ملی مبارزه با کرونا در مورد اجرایی شدن یا نشدن طرح ترافیک کرونایی در تهران خبری را منتشر نکرده است. زیرا به هر حال وضعیت سلامتی مردم نسبت به هر چیز دیگری ارجحیت دارد.
اگر قرار به اجرای طرح ترافیک کرونایی در تهران باشد، ساعت اجرای این طرح از 8 صبح تا 16 خواهد بود و خروج خودرو ها از محدوده های ترافیکی بعد از ساعت 14 رایگان خواهد بود. قرار است برای شهروندان ساکن در این محدوده ها نیز تخفیفات خاصی در نظر گرفته شود. با توجه به اینکه عدم اجرای طرح ترافیک در این مدت باعث شده است که تردد های غیر ضرور زیادی در معابر تهران صورت بگیرد و همین ترددهای غیر ضرور وضعیت ترافیکی معابر تهران را به شدت تحت تاثیر قرار داده است، بنابراین با اجرای طرح ترافیک کرونایی دیگر خودروهایی که تردد غیر ضرور در این محدوده ها دارند، نمی توانند تردد آزادانه و رایگان داشته باشند. نظر به تغییر ساعات ادارات از 7 تا 14، این شکل از اجرای طرح ترافیک در روزهای کرونایی برای ترددهای کارمندان و کارکنان این محدوده ها همچنان رایگان خواهد بود.
هر خودرو برای ورود و تردد در محدودهای ترافیکی تهران باید در سامانه تهران من ثبت نام کند. تمام خدمات و سرویس های مربوط به طرح ترافیک تهران از طریق سامانه تهران من ارائه می شود. هرگونه تردد در محدوده های ترافیک تهران، باید بعد از ثبت نام در سامانه تهران من و ثبت اطلاعات هویتی خودرو در این سامانه انجام شود. به طور کلی ارائه خدمات در سامانه تهران من بر اساس اطلاعاتی است که از خودرو در سامانه ثبت است. بنابراین اگر در تهران و خصوصا در محدوده های ترافیکی تردد دارید، حتما باید در سامانه تهران من ثبت نام کنید. حتی اگر نمی خواهید طرح ترافیک بخرید و به دنبال سایر سرویس ها و خدمات در مورد ترافیک تهران هستید (مثلا پارک حاشیه‌ای)، باید در این سامانه ثبت نام کنید.
همچنین اگر به دنبال استفاده از حق تردد رایگان فصلی در محدوده کنترل آلودگی هوا هستید یا می خواهید تخفیف 30 درصدی معاینه فنی برتر برای شما لحاظ شود و ... باید در سامانه تهران من ثبت نام کنید. اگر سال گذشته در این سامانه ثبت نام کرده اید، با از سر گیری مجدد طرح ترافیک در تهران در روزهای کرونایی نیازی به ثبت نام مجدد ندارید. یادآوری می کنیم که به نقل مستقیم از مدیر واحد ساماندهی محدوده‌ها و طرح های ترافیک، در سال 99 شهروندان باید برای ورود به محدوده طرح ترافیک حساب خود را به اندازه روزهایی که قصد رزرو دارند، شارژ کنند؛
جمع بندی
قوانین جدید طرح ترافیک برای سال 99 و قوانین کرونایی طرح ترافیک در کنار سایر قوانینی که از سال گذشته دست نخورده باقی مانده اند، اجرا خواهد شد. توصیه می کنیم برای متضرر نشدن و عدم پرداخت عوارض سنگین طرح ترافیک، حتما در سامانه تهران من ثبت نام کنید.
