تا به حال برایتان پیش آمده که برای به دست آوردن شغلی بسیار تلاش کرده باشید، اما بعد رسیدن به آن، نظر یکی از دوستانتان باعث شود نسبت به شغل خود بی‌انگیزه شوید؟ یا بعد رسیدن به شغلی که همیشه آرزوی آن را داشتید، متوجه شوید از تعامل با همکارانتان احساس رضایت نمی‌کنید؟ در چنین وضعیت‌هایی چه باید کرد؟ اگر دوست دارید جواب سوال‌های بالا را بدانید، با این قسمت کارپله با ما همراه باشید.
عوامل اجتماعی
همان طور که قبلا هم گفتیم، میزان رضایت شغلی در پیشرفت و اعتلای شرکت در حالت جز، و اعتلای کشور در حالت کلان نقش بسیار برجسته‌ای دارد. در مطلب پیش به این نیز اشاره کردیم که انسان به عنوان یک گونه اجتماعی به میزان زیادی در جریان اجتماعی شدن به دیگران وابسته است. بنابراین اهمیت عوامل اجتماعی موثر بر رضایت شغلی برهیچ کس پوشیده نیست.
در واقع عوامل اجتماعی می‌تواند دامنه گسترده‌ای از عوامل رضایت شغلی را در برگیرد، از حقوق و مزایا تا تعامل بین کارکنان یک سازمان. در این مقاله می‌خواهیم به سه مورد از مهم‌ترین عوامل اجتماعی تاثیرگذار بر رضایت شغلی بپردازیم. پس اگر دوست دارید درباره این عوامل سه‌گانه بیشتر بدانید، با این مقاله کارپله همراه شوید.
1. عقاید کارمندان
از این عامل می‌توان به عنوان مهم‌ترین عامل اجتماعی موثر در رضایت شغلی افراد یاد کرد. عقاید کارمندان همه اعتقادات و باورهای همکاران شما درباره درآمد و حقوق، جایگاه شغلی و میزان ارزشمندی پستی که شما در آن مشغول به کار هستید، دربرگیرد.
فرض کنید همکار نزدیک شما باور دارد حقوقی که سازمان برای کارمندانش درنظر گرفته، بسیار پایین است و شرکت برای کارمندان ارزشی قائل نیست. او دائما این فکر خود را با شما در میان می‌گذارد. این کار باعث به وجود آمدن این فکر در شما می‌شود که مدیر من سعی می‌کند از من بیگاری بکشد! یا مثال‌های بسیار زیادی از این دست که در میزان رضایت شغلی شما تاثیر بسیار زیادی دارد.
در چنین شرایطی شما باید چه کاری انجام دهید؟ چطور می‌توانید از اثرات منفی عقاید همکارانتان در رضایت شغلی خود کم کنید؟
در یک سازمان شما به دلیل حفظ همبستگی سازمانی، نیاز دارید ارتباط خود را با همه همکارانتان حفظ کنید. اما برای کاهش تاثیر منفی اطرافیانتان، باید حدود روابط خود را مشخص کنید. برای این کار از وقت‌گذرانی بیش از حد با افرادی که نسبت به سازمان دیدگاه منفی دارند، خودداری کنید. وقتی در چنین موقعیت‌هایی قرار گرفتید، سعی کنید محیط را عوض کنید یا اگر قادر به انجام این کار نیستید، موضوع صحبت را تغییر دهید. از همه مهم‌تر اینکه با درک ویژگی‌های مثبت سازمان و شغل خود، می‌توانید اثرات منفی عقاید همکارانتان روی رضایت شغلی خود را کاهش دهید.
2. مشارکت در تصمیم‌گیری‌های سازمان
شاید شما نیز متوجه شده باشید که وقتی در تصمیم‌گیری‌های سازمان مشارکت می‌کنید، احساس مهم بودن و دیده شدن دارید. این احساس تعلق شما به سازمان، در میزان رضایت شغلی شما نقش بسیار مهمی دارد. گاهی مدیران کم تجربه از اهمیت این مولفه در میزان رضایت شغلی و همچنین کارآیی شغلی کارمندان خود غافل می‌شوند. این موضوع از بسیاری جهات اهمیت دارد که مهم‌ترین آن بهره‌مندی سازمان از نقطه نظرات متفاوت است. مدیران موفق افرادی هستند که سعی دارند به موضوعات مختلف از زوایای مختلف نگاه کنند. در این دیدگاه جدید چه کسی از کارمندانی که با چالش‌های شغل روبرو هستند، بهتر است؟
فرض کنید در سازمانی مشغول به کار هستید که مدیر شما به این موضوع آگاه نیست. چه کار باید کنید؟
سعی کنید فهرستی از موضوعات موردتوجه تهیه کنید و در یک جلسه خصوصی آن را با مدیر خود در میان بگذارید. شاید در شروع این امر برایتان بسیار دشوار باشد، اما بعد گذشت زمانی مدیر شما ممکن است به اهمیت این مساله پی ببرد و مشتاقانه‌تر به این مسائل بپردازد. در نتیجه سعی می‌کند نظر شما را در مسائل مختلف بداند. به این ترتیب می‌توانید در افزایش رضایت شغلی خود تلاش کنید.
از سوی دیگر سعی کنید در دفتر یادداشت خود نکاتی که در طول یک هفته کاری با آن مواجه می‌شوید، یادداشت کنید تا در جلسات هفتگی حرفی برای گفتن داشته باشید.
3. تعامل با همکاران
این مولفه شامل احترام به دیگران، کمک به حل مشکلات همکاران، روحیه تیمی بالا، ارتباط و تعامل با همکاران، صداقت و عواملی از این دست می‌شود. هرچه میزان تعامل شما با همکارانتان بهتر باشد، میزان رضایت شغلی شما بالاتر خواهد بود. چرا که تحقیقات نشان داده کارکردن در محیط‌هایی که جو مثبت دارند و کارمندان از روحیه همکاری و تعامل بالاتری برخوردارند، جذاب‌تر بوده و به همان میزان راندمان کار افراد بالاتر است.
عوامل فرهنگی
همان‌طور که گفتیم، رضایت شغلی در اثر عوامل مختلفی شکل می‌گیرد و خود نیز بر عوامل گوناگون تاثیر می‌گذارد. یکی از عوامل تاثیرگذار و تاثیرپذیر در رضایت شغلی عوامل فرهنگی است.
در بسیاری از کشورهای پیشرفته کودکان در بدو ورود به مدرسه با اهمیت مشاغل مختلف و همچنین ارزشمندی آنها در جامعه آشنا می‌شوند. مسئولان آموزشی در مدارس سعی می‌کنند هیچ برچسبی بر مشاغل نزنند و این طور به کودکان آموزش می‌دهند که همه مشاغل ارزشمندند. در نتیجه کودکان یاد می‌گیرند هر کدام می‌توانند به نوعی برای جامعه موثر باشند. در این گونه جوامع هر فرد بعد از ورود به شغل موردنظر خود همچنان احساس ارزشمندی و مفید بودن می‌کند و به تبع آن رضایت شغلی بالایی خواهند داشت.
متاسفانه یکی از مواردی که امروزه در جامعه ما به چشم می‌خورد برداشت‌های نادرستی است که افراد قبل از ورود به یک شغل نسبت به آن دارند و این برداشت‌ها در عوامل فرهنگی ما ریشه دارد.
در موقعیت‌های این چنینی شما به عنوان یک فرد مسئول چه کار باید انجام دهید؟
هرکدام از شما به عنوان مبلغ یک شغل عمل می‌کنید. بنابراین اینکه چطور شغل خود را معرفی کنید در دید جامعه نسبت به آن شغل و همچنین فرهنگ جامعه بسیار تاثیرگذار است. اگر شما همواره فردی ناراضی باشید و در جمعی که قرار می‌گیرید به بیان معایب شغل خود بپردازید، این تصور را در جامعه شکل می‌دهید که شغل شما از ارزش کمی برخوردار است و جامعه به آن نیازی ندارد.
در مرحله دوم باید سعی کنید تمرکز خود را از ارزش‌گذاری بیرونی به ارزش‌گذاری درونی سوق دهید. اجازه دهید موضوع را با ذکر مثالی شرح دهیم. ممکن است هریک از شما در کار خود، یکی از سه سبک تحسین را تجربه کرده باشید.
1. شاید شما کارفرمای سختگیری داشته‌اید که به ندرت و با توجه به استانداردهای خیلی بالایی شما را تحسین کرده باشند. مثلا اگر همه وظایف محوله خود را عالی انجام دهید، آن زمان به تحسین شما می‌پردازند. در نتیجه به این خاطر که شما به اندازه کافی تحسین دریافت نکرده‌اید، به تحسین و تایید دیگران وابسته شده‌اید. پس برای اینکه رضایت کارفرمای خود را به دست آورید، روزها و ماه‌ها سخت تلاش کرده‌اید، بارسنگینی از کارها را برعهده گرفته‌اید و به مرور دچار فرسودگی شغلی شده و رضایت شغلی خود را از دست داده‌اید.
2. از سوی دیگر ممکن است شما کارفرمایی داشته باشید که خیلی زیاد و اغراق آمیز به تحسین شما بپردازد. مثلا کوچک‌ترین فعالیت شما را عمل بزرگی قلمداد کرده و با این کار باعث وابستگی شما به تحسین‌های دیگران شده‌اند. چرا که نمی‌توانید مورد توجه نبودن را تحمل کنید.
3. در موقعیت‌های متعادل، افرادی قرار دارند که از تحسین به اندازه و مناسب برخوردار بوده‌اند و به همین خاطر وابستگی زیادی به تحسین دیگران ندارند. این افراد ارزش را در خود جستجو می‌کنند و اگر کسی آنها را تحسین کند، باعث افزایش انگیزه آنها می‌شوند. همچنین اگر کسی به تخریب آنها بپردازد، در روند پیشرفتشان خللی وارد نمی‌شود.
با شناسایی هریک از دو سبک اول می‌توانید عوامل زمینه‌ای را در خود کشف و سعی کنید خود را به سبک سوم که متعادل‌تر است، نزدیک کنید. به این شیوه می‌توانید در کنترل عوامل فرهنگی که در میزان رضایت شما نقش بسزایی دارند، به صورت موثر وارد عمل شوید و اجازه ندهید افکار از پیش تعیین شده در کارایی و رضایت شغلی شما اختلال ایجاد کنند.
پله آخر
شاید شما در موقعیت شغلی خود با عوامل دیگری برای رضایت شغلی دست‌وپنجه نرم کنید که هرکدام از آنها از دیدگاه دیگری بر رضایت شغلیتان تاثیر گذار باشد. اگر چنین تجربه ای را داشته‌اید، می‌توانید آن را با ما در کارپله درمیان بگذارید.
