آشنایی با دستگاه های صنایع غذایی جهت آزمون کارشناسی رسمی دادگستری در رشته برق ماشین آلات و کارخانجات

در نظر داریم جهت آشنایی با دستگاه های صنایع غذایی جهت آزمون کارشناسی رسمی دادگستری در رشته برق ماشین آلات و کارخانجات مطالبی را ارایه کنیم . جهت آموزش های بیشتر جهت آمادگی آزمون کارشناس رسمی در رشته برق ماشین آلات و کارخانجات به سایت کارشناس رسمی برق سر بزنید. یکی از این دستگاه ها که به کرار در آزمون های کارشناسی رسمی دادگستری ازآن سوال مطرح شده است دستگاه CIP می باشد.  CIPبرگرفته از سه کلمه Cleaning In Place است

که به معنای شستشو در محل (شستشو سرخود) می‌باشد . سیستم CIP یک روش  تمیز کردن سطوح داخلی لوله‌ها , مجراها , تجهیزات فرآوری , فیلترها و اتصالات مرتبط در کارخانجات , بدون نیاز به نیروی انسانی , دخالت دست و همچنین جداسازی بخش یا بخش‌هایی از دستگاه است .

قطعات ماشین‌ آلات کارخانجات تا سال ۱۹۵۰ ابتدا جداسازی می‌شدند و سپس به صورت دستی تمیز می‌شدند . صنایع مختلفی همچون صنایع لبنی , نوشیدنی , غذاهای فرآوری شده , دارویی و آرایشی که به سطح بالایی از بهداشت نیاز دارند سیستم CIP در آن ها یک امتیاز بسیار مهم محسوب می‌شود .

شرایط بهداشتی تولید موادغذایی و مواد آشامیدنی از اهمیت بسزایی برخوردار است بنابراین کارخانجات می‌بایست استانداردهای بالایی برای این شرایط در نظر بگیرند تا از آلودگی و تجزیه محصول جلوگیری شود . سیستم CIP می‌تواند برای تمیز کردن سریع , کارآمد و قابل اطمینان تمام فرآیندهای کارخانه مورد استفاده قرار گیرد .

این روش ( CIP ) سریع و به مراتب قابل تکرار تر از روش‌های دیگر می باشد .

این سیستم بسته با به گردش درآوردن محلول‌های تمیز کننده توسط نازل‌ها در ماشین‌ آلات آن ها را ضدعفونی می‌کند و  شستشو می‌دهد . سیستم‌های اتوماتیک CIP از لحاظ ساختار , عملیات و سطح اتوماسیون با یک دیگر متفاوت هستند . در واقع مراحل سیستم شستشو بستگی به خطوط تولید ماده غذایی مورد نظر دارد اما عمدتا از چهار نوع مایع سود , اسید , آب داغ و آب استریل بهره می‌برند که در دو نوع خطوط رفت و برگشت قابل طراحی است .

یکی از روش‌های نوین در این رابطه استفاده از یک مواد ضدعفونی کننده و اکسیدکننده به جای اسید نیتریک بود . در این روش مدت زمان عملیات کاهش یافته و راندمان تولید زیاد می‌شود . همچنین این ترکیب در دمای پایین اثرگذاری بالایی بر روی آلودگی‌ها و اجرام میکروبی دارد و به دلیل عدم نیاز به شستشوی نهایی با آب گرم ( به دلیل باقی‌مانده کم این ترکیب ) مصرف سوخت برای گرم کردن آب کم می‌شود . بسیاری از شرکت‌ها و کارخانه‌ها در تلاش هستند تا از طریق کاهش زمان عملیات و همچنین کاهش مصرف آب و مواد شیمیایی باعث بهبود عملیات سیستم CIP شوند .

انواع سیستم CIP :

به طور معمول سیستم های CIP انواع مختلف و متنوعی دارد . این دسته بندی بر اساس نوع شستشو یا ضدعفونی , دستگاه ها و ابزار و اتصالات مجموعه تولیدی , موادی که در این فرآیند به منظور شستشو و ضدعفونی مورد استفاده قرار می گیرد , زمان و محل انجام CIP و ... می باشد که ممکن است در کارخانجات مختلف و کارگاه ها با یک دیگر متفاوت باشند . در ادامه به بررسی انواع این موارد و توضیحاتی در مورد هر کدام خواهیم پرداخت .

الف : سیستم Single Pass :

محلول تمیزکننده جدید برای تمیز کردن دستگاه استفاده می‌شود سپس عملیات تخلیه صورت می‌گیرد . در بیشتر موارد در این سیستم‌ها ابتدا یک مرحله پیش آبکشی (Pre-rins )  رای از بین بردن بیشتر آلودگی‌ها به کار گرفته می‌شود سپس ماده شوینده اعمال می‌شود و آبکشی  نهایی انجام می‌شود .

ب : سیستم گردشی ( Recirculation ) :

محلول تمیزکننده در یک تانک اضافی ساخته می‌شود و سپس برای تمیز کردن به کار گرفته می‌شود . گردش این محلول در دستگاه تا پایان چرخه تمیز کردن ادامه پیدا می‌کند . پس از شستشو با ماده شوینده مرحله آبکشی نهایی صورت می‌پذیرد . این سیستم‌ها , از آب و مواد  پاک‌کننده کمتری استفاده می‌کنند اما به هزینه سرمایه‌گذاری بیشتری نیاز دارند .

مراحلی که معمولا در سیستم CIP انجام می‌شود ( به ترتیب ) :

• استفاده از آب با فشار بالا
• تمیز کردن با مواد قلیایی
• شستشو با آب
• تمیزکردن با مواد اسیدی
• آبکشی نهایی ) در این مرحله با آب سرد (

قطعاتی که در سیستم‌های CIP مختلف معمولا وجود دارند شامل منبع آب , تجهیزات اندازه‌گیری , کنترلر PLC , صفحه نمایش لمسی , سیستم دوزینگ , مبدل حرارتی , تانک ورودی , تانک خروجی , شیرهای چرخش با قابلیت تغییر دور و فشار و شیرهای اتوماتیک , پمپ‌های مواد شیمیایی و نمودار ثبت کننده فرآیند هستند .

سیستم CIP با این ساختار با کارایی بالا عمل می‌کند اگر چه به سطح بالایی از کنترل دستی و نظارت پیوسته نیاز دارد . دمای بالا و مواد شیمیایی در سیستم CIP معمولا برای بهبود فرآیند تمیز کردن به کار برده می‌شوند . ثابت نگه‌داشتن غلظت ماده شیمیایی , میزان آب مورد  استفاده , زمان و دمای شستشو در این سیستم مشکل است . بنابراین زمانی که مشکلی برای سیستم ایجاد شود برای اطمینان از این که حداقل‌های فرآیند تمیز کردن انجام شده است , از مواد شیمیایی , دما , زمان و آب بیشتری استفاده می‌کنند که هزینه‌های زیادی را در بر می‌گیرد .

عوامل تاثیرگذار بر روی سیستم CIP :

در انجام فرآیند CIP عواملی وجود دارند که تاثیرات زیادی بر کمیت و کیفیت این کار ( CIP ) دارند . بدیهی ست که توجه کردن به این موارد و پارامتر ها و دقت در به کار گرفتن درست آن ها می تواند نتیجه فرآیند CIP را تا حد زیادی بهبود بخشد . توجه به این عوامل هم در کیفیت کار و هم در سرعت انجام فرآیند تاثیرات قابل توجهی در پی خواهد داشت . در ادامه به ذکر این عوامل و توضیح مختصر و مفید در مورد هر یک داده می شود :

الف - دمای محلول تمیزکننده :

افزایش دما در فرآیند CIP تا حد زیاد و قابل توجهی باعث افزایش کارایی و دریافت نتیجه بهتر می‌گردد . در واقع مولکول‌ها در مواد ضدعفونی کننده با شدت و سرعت بیشتری آلودگی ها و میکروارگانیسم ها را از بین می برند . افزایش دما یکی از مواردی ست که در انجام CIP حتما باید در نظر گرفته شود .

ب - غلظت ماده تمیزکننده :

غلظت ماده ای که برای شستشو و تمیز کردن در CIP مورد استفاده قرار می گیرد می تواند در کیفیت انجام این فرآیند و نتیجه نهایی موثر واقع شود . با افزایش غلظت ماده شیمیایی , تمیز کردن بهتر و مطمئن تر انجام می‌شود , زیرا قابلیت اتصال ماده با سطحی که مورد نظر CIP می باشد افزایش پیدا می‌کند و این امر باعث می شود که سرعت و قدرت از بین رفتن آلودگی ها افزایش پیدا کند .

ج - زمان تماس محلول تمیزکننده با تجهیزات :

CIP افزایش زمان تماس باعث افزایش کارایی فرآیند تمیز کردن می‌گردد.

د - فشار ایجاد شده حاصل از محلول تمیز کننده :

جریان غیریکنواخت (آشفته)  محلول مورد استفاده با ایجاد یک نیروی ساینده آلودگی‌ها را بهتر از بین  می‌برد.