استعداد و خلاقیت هنری در هر جامعه ای از متن زندگی ، تاریخ و محیط زندگی آن جامعه الهام می گیرد و این ذوق و استعداد در هنرهایی خاص به نحوی ظاهر می شود كه رقابت جوامع دیگر با آن جامعه در آن هنرها به دلیل عوامل مختلف بسیار سخت می شود.
از جمله این هنرهائی که همچون درختی تنومند در گذر زمان در کشور ما ریشه دوانده و با رشد و كمال و شکوفایی خود تجلی گر هنر ایرانی در عرصه جهانی شده هنر قالی بافی است. هنری آکنده از ذوق و استعداد هنرمند ایرانی که تارپود آن با عشق بنا شده . با ادامه این مقاله از کسب بوم همراه باشید تا با هنر قالی بافی و این دوره آموزشی بیشتر آشنا شوید.
هنر قالی بافی
به هنر بافت قالی ، قالیبافی گفته می شود قالی همان فرشی است که در خانه هایمان وجود دارد جنس آن از الیاف پنبه، پشم و یا نخ و ابریشم است. به هنرمندی که قالی می بافد ، قالی باف می گویند.
قالی بافی هنری است که در هر منطقه و قومی به شیوه خاصی بافته می شود. همین امر موجب تفاوت در بافت و کیفیت قالی ها شود.
تاریخچه هنر قالیبافی
محققان در ابتدا مهد قالی بافی را مصر باستان معرفی کردند، اما در سال 1949 با یافتن فرشهایی به نام پازیریک در کوههای سیبری در آسیای مرکزی دریافتند که مهد قالی بافی در ایران بوده است.
قالی بافی از جمله هنرهایی که دارای قدمتی طولانی می باشد، خواستگاه این هنر را به ایران نسبت داده اند. شکوفایی هنر قالی بافی را می توان به دوران تیموریان نسبت داد. همچنین سلسله صفویه نیز برای هنر قالیبافی اهمیت ویژه ای قائل بودند.به طوری که در شهرهای اصفهان، کاشان، تبریز و کرمان هنر قالی بافی رواج پیدا کرد و در گذر زمان علاقه مندان زیادی را به خود جلب کرد.
شناخت ابزار و تجهیزات قالی بافی
مهمترین ابزار ها و تجهیزاتی که در هنر قالی بافی استفاده می شود شامل : دار قالی ، نقشه قالی ، خامه ، چاقو ، شانه ، قیچی و... است. که به اختصار با هر کدام آشنا خواهید شد. همچنین می توانید برای شناخت بیشتر از قسمت سرفصل های دوره در سامانه کسبوم ویدئو شناخت ابزار و تجهیزات موردنیاز قالی بافی را مشاهده کنید.
دار قالی: به چهارچوبی که قالی را روی آن می بندند دار قالی گفنه می شود. دار قالی در دو نوع افقی و عمودی وجود دارد.
نقشه قالی: به طرحی که از روی آن قالی را می بافند نقشه قالی گفته می شود که بسته به طرحی که دارند نام های متفاوتی از جمله نقش حوضی ، نقش خراسانی ، نقش گل هشت پر، نقشه بوته سه گل و... دارند.
خامه (پرز، گوشت) : به نخ مورد استفاده برای قالی بافی خامه می گویند. خامه بعد از تابیدن و رنگ آمیزی در قالی بافی می شود.
چاقو (کاردک، پاکی، تیغ) : در واقع همان كاردهای معمولی هستند که در 3 نوع کاردک ، پاکی و تیغ وجود دارند و در هنر قالی بافی برای گره زدن و بریدن نخ پرز استفاده می شوند.
شانه (دفه) : شانه را در مناطق مختلف ایران با نام های دفه، دفتین و کرکیت می شناسند. از این ابزار برای کوبیدن پودهای قالی استفاده می شود.
قیچی : از قیچی برای چیدن اضافه های خامه و پرزهای بلند روی قالی و همچنین برای چیدن گره های اضافی پشت قالی هنگامی که دار قالی را پایین می آورند استفاده می شود.
در دوره آموزش قالی بافی به صورت کامل با ابزار و تجهیزات موردنیاز برای قالی بافی آشنا خواهید شد.
چله کشی
مهمترین مرحله قبل از بافت قالی چله کشی قالی می باشد که به روش های مختلفی انجام می شود. چله کشی در واقع مجموعه ای از نخ هایی است که به موازات یکدیگر در جهت طولی بر روی دار قالی دوانیده می شوند. بدون یک چله کشی مناسب هرگز نمی توان قالی با کیفیت مناسب تولید کرد.
زنجیره بافی
مهمترین کار بعد از چله کشی قالی ، زنجیره بافی می باشد. زنجیره بافی برای ثابت نگه داشتن نخ های چله و محکم بودن ابتدا و انتهای قالی کاربرد دارد. زنجیره بافی به 2 صورت : زنجیره بافی متداخل ( گندمی ) و زنجیره بافی قایقی ( جناقی ) انجام می گیرد.
گلیم بافی
بعد از زنجیره بافی برای جلوگیری از شکافته شدن گره ها گلیم بافی شروع می شود که در صورت استفاده یا عدم استفاده از کوجی به دو روش سوف و کرباس انجام می شود. کوجی یک نوع چوب است که به لوله های اطراف دار قالی بسته می شود و به وسیله آن چله فرش را تنظیم می کنند همچنین برای زدن پود نازک و پود ضخیم از آن بهره می برند.
در دوره آموزش قالی بافی کسب بوم به صورت جامع و کامل با چله کشی ، زنجیره بافی ، گلیم بافی ، نقشه خوانی و... آشنا خواهید شد.
دوره آموزش قالی بافی
مدرس این دوره آموزشی خانم آزیتا خنجری می باشد که با داشتن دانش و تجربه کافی در زمینه هنر قالی بافی تمام نکات عملی و کاربردی لازم شروع قالب بافی را آموزش داده است. مهارت آموزان با گذراندن این دوره می توانند به صورت عملیاتی شروع به بافت قالی در منزل و یا کارگاه تولیدی نمایند و به یک درآمد پایدار نسبی برسد. مدت زمان دوره آموزش قالی بافی 1 ساعت و 30 دقیقه می باشد که در 6 جلسه تهیه شده است . در این دوره با ابزار و تجهیزات قالی بافی ، اصول اولیه قالی بافی ، چله کشی ، زنجیره بافی ، گلیم بافی ، نقشه خوانی ، شیرازه زنی و گره زنی و...آشنا خواهید شد.
محتوای دوره آموزش قالی بافی شامل : طرح و نقشه، مقالات و کتاب های الکترونیکی می باشد که در کنار دوره آموزشی اصلی قرار دارند.
این دوره مناسب چه کسانی می باشد:
ویژگی های دوره های آموزشی سامانه کسبوم (https://kasboom.ir)