زنان باردار در طول این مدت نیاز به مراقبت های ویژه ای دارند زیرا علاوه بر خود باید مواد غذایی و املاح مورد نیاز برای رشد کودکی که در شکم خود دارند را نیز تامین نمایند.
سولفات منیزیم ماده ای شیمیایی پر کاربرد در صنایع مختلف است، به عنوان مثال در صنعت کشاورزی، کود سولفات منیزیم در جهت افزایش رشد گیاهان و در صنعت پزشکی و دارویی برای کاهش درد بیماران و پیشگیری از زایمان زودرس کاربرد دارد.
کود شیمیایی سولفات منیزیم برای حاصلخیزی خاک های زمین های زراعی استفاده می گردد.
خاکی که کمبود منیزیم داشته باشد دچار کمبود یک جز کلیدی از مولکول کلروفیل است که نور خورشید را جذب می کند و برای فتوسنتز از آن استفاده می کند.
منیزیم موجود در ترکیب MgSO4 برای فعالیت بهتر ماهیچه ها، برای آرامش عضلات و بهبود فعالیت اعصاب و همچنین برای 300 واکنش آنزیمی که نقش حیاتی در بدن دارند موثر است.
این مطلب بیشتر با هدف بررسی کاربرد سولفات منیزیم برای زنان باردار نوشته شده است ولی توضیحاتی نیز درباره نقش های منیزیم برای سلامت بدن داده شده است که بهتر است آن ها را نیز مطالعه کنید.
این ترکیب شیمیایی است در صنعت پزشکی کاربرد وسیع و گسترده ای دارد، یکی دیگر از کاربرد های آن به دلیل داشتن خاصیت ملینی باعث حرکت آسان تر خوراکی در روده ها و در نتیجه آسودگی از یبوست می شود.
این ماده جامد و بی رنگ برای خانم های باردار، قبل و بعد از زایمان کاربرد های درمانی دارد. پیش از این که درباره این موضوع سخن به میان آوریم چون برای کاهش علائم زایمان زودرس، سولفات منیزیم نقش و تاثیر به سزایی دارد لازم دانستیم زایمان زودرس و علت و توضیحات تکمیلی در این باره خدمتتان عرض کنیم.
زایمان زودرس
قبل از 37 هفته حاملگی اگر بنا به دلایلی مادر در رحم خود احساس انقباض کند باید سریعا به دکتر مراجعه کند تا سلامتی نوزاد به خطر نیفتد.
اگر انقباضات رحمی منظم در دیواره رحم احساس شود و تغییراتی در دهانه رحم رخ دهد در اکثر مواقع ممکن است خود به خود این فرآیند متوقف شود و به زایمان زودرس منجر نشود.
ولی طبق آمار بدست آمده معمولا 10 درصد از زنان پس از 7 روز از شروع این انقباضات در دیواره رحم وضع حمل می کنند.
یکی از داروهایی که در ایالات متحده آمریکا از آن در جهت پیشگیری از زایمان زودرس استفاده می کنند داروی سولفات منیزیم است.
چون منیزیم باعث کاهش میزان کلسیم موجود در سلولهای ماهیچه ای رحم می شود از انقباضات آن جلوگیری می کند و در این راه مفید واقع می شود.
منیزیم از مواد معدنی ضروری و مورد نیاز بدن است به گونه ای که کمبود آن موجب ایجاد مشکلات استخوانی، مشکلات قلب و عروق، دیابت و حتی مشکلاتی که در اثر کمبود منیزیم برای زنان باردار ممکن است بوجود بیاید.
بهبود عملکرد ورزشی نیز یکی دیگر از خواص منیزیم است که ورزشکاران و قهرمانان ورزشی به واسطه مصرف مکمل های غذایی منیزیم می توانند رکورد های بهتری در دویدن، شنا کردن و رکابزنی ثبت کنند.
در کاهش سطح انسولین بدن و کاهش هورمون استرس و برای افراد مسن و بیماری های مزمن کاربردی حیاتی دارد.
از دیگر خواص منیزیم می توان به مبارزه با افسردگی بعد از زایمان اشاره کرد که به دلیل تاثیر شگرف منیزیم در بهبود عملکرد مغز و خلق و خوی فرد ایجاد می شود.
از دیگر خواص منیزیم که در ادامه این مطلب برای زنان باردار و برای جلوگیری از زایمان زودرس اشاره کرده ایم به موارد زیر می توان اشاره داشت:
در زنان باردار سولفات منیزیم بسیار مفید فایده واقع می شود به طوری که با تزریق سولفات منیزیم فشار خون زنان باردار به شدت کاهش می یابد و بیماری پره اکلامپسی درمان می شود.
پره اکلامپسی، یکی از عوارض بارداری است که معمولا در زنان بارداری که پیش از هفته بیستم بارداری فشارخون طبیعی و نرمالی داشته اند به صورت علائم زیر ظاهر می شود:
که درمان این بیماری باید هر چه سریعتر انجام شود چون ممکن است به مادر و کودک آسیب های جدی وارد شود.
کنترل فشار خون در بارداری بخش مهمی از مراقبت های بارداری است که حتما باید به آن توجه شود چون اولین علامت بیماری پره اکلامپسی است.
سایر علائم بیماری پره اکلامپسی به شرح زیر است:
سایر علائم و نشانه‌های پره اکلامپسی شامل موارد زیر است:
این بیماری اگر تشخیص داده نشود و درمان نشود باعث محدودیت رشد جنین در نتیجه وزن کم نوزاد و اجبار به زایمان زودرس مادر می شود.
افزایش خطر دکولمان (Placental abruption) یا جداشدن جفت از دیواره داخلی رحم و سندروم هلپ یا همولیز (که موجب تخریب گلبول های قرمز خون می شود برای مادر و نوزاد مرگبار است) از دیگر عوارض اکلامپسی برای زنان باردار است.
یکی از موارد کاربرد سولفات منیزیم در پزشکی با درمان بیماری پره اکلامپسی برای زنان باردار است که علائم و نشانه های آن را در ادامه توضیح خواهیم داد.
علائم بیماری پره اکلامپسی ممکن است تا یکی دو روز بعد زایمان نیز وجود داشته باشد که در صورت درمان نشدن هر چه سریعتر، باعث تشنج مادر می شود.
برای جلوگیری از تشنج، محلول سولفات منیزیم از 24 ساعت بعد از زایمان به بیمار تزریق می گردد و باعث درمان این بیماری و بهبودی مادر می شود.
زایمان زودرس یکی از علل عمده مرگ و میر و یا معلولیت های پری تاتال در زنان باردار است. برای متوقف کردن زایمان زودرس از داروهای سولفات منیزیم استفاده کرد ولی در کنار آن داروی نیفیدیپین نیز به این منظور مورد استفاده قرار می گیرد.
بسیاری از متخصصین زنان، زایمان زودرس را با گروه دارویی توکولیتیک درمان می کنند.
توکولیتیکی که هم اکنون در کشور ایران به طور شایع استفاده می شود، سولفات منیزیم است چون منیزیم از طریق رقابت با کلسیم یا به وسیله کاهش ورود کلسیم به داخل سلول از طریق مامبران سلول حین دپلاریزیسیون عمل می کند.
ولی طبق بررسی های انجام شده این دارو علاوه بر این که در اغلب مراکز تحقیقاتی گران قیمت است، عوارض شایعی برای مادر و جنین داشته است که به همین دلیل در برخی از کشورها از درمان زایمان زودرس حذف شده است.
همان طور که گفتیم برای این که در زنان باردار ممکن است بنا به ایجاد انقباضات رحمی مجبور به زایمان زودرس بشوند پس باید از سولفات منیزیم برای کاهش کلسیم درون ماهیچه ای استفاده کرد.
در فاصله ی زمانی 15 تا 30 دقیقه پس از شروع علایم باید به مقدار 4 تا 6 گرم از داروی سولفات منیزیم به مادر باردار داده شود، سپس هر یک ساعت به مقدار 2 تا 3 گرم از این ماده باید تجویز شود.
میزان زمان اثر این دارو برای هر خانم باردار متفاوت است یعنی نمی توان زمان یا دوره مشخص برای درمان زایمان زودرس به واسط مصرف سولفات منیزیم به طور کلی برای همه خانم ها در نظر گرفت.
طبق مطالعات بیشمار انجام شده دقیقا مشخص نشده است که سولفات منیزیم به چه میزان یعنی چه مدت از زایمان زودرس پیشگیری می کند ولی همین تحقیقات نشان داده است که تا چندین روز زایمان زود به هنگام خانم های باردار را به تعویض می اندازد.
با این که این مدت زمان بسیار طولانی نیست اما تاثیر به سزایی در روند رشد جنین دارد و احتمال مرگ و میر را تا 40 درصد کاهش می دهد چون از پاره شدن زود به هنگام کیسه رحم مادر جلوگیری می کند.
البته در انتها لازم دانستیم این نکته را نیز بیفزاییم که شیردهی به نوزاد در طول مصرف داروی سولفات منیزیم توصیه نمی شود.
عوارض جانبی این دارو ها را می توان در 2 دسته مختلف برای مادر و فرزند به صورت جداگانه و مجزا بدین شکل توضیح داد:
برای مادر :
بدون شک تاری دید، سردرد و حالت تهوع از عوارض جانبی مصرف داروی سولفات منیزیم می باشد چون در نیمی از مادرانی که آن را مصرف کرده اند مشاهد شده است.
برای زنان بارداری که این دارو را دریافت می کنند از دیگر عوارض جانبی ناخوشایند خشکی دهان و احساس گرمای نامطلوب نیز می تواند باشد.
همان طور که مشاهده کردید بسیاری از این عوارض جانبی با این که ناخوشایند هستند ولی به هیچ عنوان خطرناک یا مهلک نیستند، اما مصرف بیش از اندازه آن ها می تواند عارضه ها و اختلالات تنفسی و قلبی و عروقی به بار بیاورد.
به همین دلیل دوز مصرفی داروهای سولفات منیزیم باید دائم مورد بررسی قرار داده شود تا بیشتر از حد مجاز نبوده تا این عوارض خطرناک را به دنبال نداشته باشد.
عدم رفلکس زانو در هنگام ضربه و کرختگی در ناحیه زانو، از دیگر عوارض جانبی یا ساید افکت های سولفات منیزیم برای مادر است.
برای نوزاد :
سولفات منیزیم همانطور که پیشتر گفته شد باعث آرامش عضلات می گردد پس برای نوزادان تازه متولد شده ای که مدت طولانی در معرض این دارو قرار گرفته اند کم تحرکی و بی رمقی و بی حالی از عوارض جانبی آن است.
با ازبین رفتن اثر دارو معمولا این حالت ها در نوزاد از بین می رود و جای هیچ نگرانی نیست.
جمع بندی
در این مقاله توضیحاتی چند از کاربردهای غیر پزشکی و پزشکی سولفات منیزیم خدمتتان ارائه کردیم که به خصوص تمرکز اصلی بر روی کاربرد بر روی زنان باردار بود.
بیماری هایی مثل پره اکلامپسی که سبب زایمان زودرس و پاره شدن زودهنگام کیسه رحم می شود نیاز به داروهایی برای به تاخیر انداختن این امر پیدا می کنند.
یکی از داروهایی که برای زایمان زودرس زمان می خرد یعنی باعث می شود تا چند روز دیرتر این اتفاق بیفتد سولفات منیزیم است.
زمان در این جا به این دلیل بسیار مهم است که جنین بتواند رشد بیشتری در رحم داشته باشد تا ناقص نماند ولی باز هم پس از چند روز به دلیل به دنیا آمدن زودتر ممکن است مشکلاتی تنفسی داشته باشد و به همین خاطر او را در دستگاه قرار بدهند.
خیلی ممنون که تا آخر این مقاله همراه ما بودید امیدواریم که توانسته باشیم نکات خوب و مفیدی را درباره تاثیرات سولفات منیزیم بر بارداری خدمتتان ارائه داده باشیم.
