میلگرد A4 یا همان میلگرد آج ۵۰۰، نوعی از آرماتور است که مطابق استاندارد ایران، با تغییر در روش ساخت میلگرد و درصد مواد تشکیل دهنده، با خواص مقاومتی بالاتر، ایمنی بیشتر و در نتیجه نیاز به میزان کمتر در بتن آرمه تولید شده، به طوری که خواص خمش و شکل پذیری خود را حفظ نماید.
خرید و فروش میلگرد A4 به دلیل مزایایی از قبیل استحکام بیشتر و صرفه بالاتر در آرماتور بندی و همچنین به دلیل کاربرد ایمن تر در سازه های پرتنشی مثل پل ها، در بازار محصولات فولادی و آهن آلات، رو به افزایش است.
همانطور که در مقاله میل گرد و انواع آن (قسمت دوم)، به تفصیل شرح دادیم، آرماتورهای موجود در بازار ایران به چهار نوع A1 یا س ۲۴۰، A2 یا آج ۳۵۰، A3 یا آج ۴۰۰ و A4 یا همان آج ۵۰۰ تقسیم بندی می شوند. آرماتور A1 بدون آج و صاف بوده و سه میل گرد بعدی آجدار هستند. عدد ذکر شده در نام این آرماتورها، نشانه مقاومت تسلیم آنهاست.
البته در عمل هر دسته از میل گردهای آجدار به دو گروه با مقاومت تسلیم کمی متفاوت دسته بندی می شوند، که ناشی از تفاوت در عناصر تشکیل دهنده آلیاژ آنهاست.
در نهایت کاربرد میلگرد و قیمت میلگرد در هرکدام از این دسته ها متفاوت بوده و تولید کننده معمولا در گواهینامه یا شناسه محصول ویژگی های آن را ذکر می کند.
اگر بخواهیم خیلی دقیق شویم، باید گفت که آرماتور A4 از لحاظ درصد کربن و منگنز در ساختار فولاد خود با A3، تفاوت اندکی دارد. اما فرق عمده این دو محصول در نحوه تولید آن است که باعث خواص متمایز و ارزش در کاربرد میل گرد A4 شده است.
روش تولید آرماتورها در ابتدا نورد گرم و سرد بود، اما در انواع A4، کارخانه به روش ترمکس میلگرد آج ۵۰۰ و آج ۵۲۰ را تولید می کند. در واقع بالا بردن درصد کربن در آلیاژ منجر به افزایش مقاومت تسلیم می شود، اما در نهایت قابلیت هایی مانند شکل پذیری، جوشکاری و چکش خواری را کم می کند که برای مصرف کننده اهمیت دارد.
در روش ترمکس با استفاده از فرآیند خنک سازی فوری و سرد کردن سطح و سپس سرد کردن تدریجی روی ساختار فیزیکی میل گرد اثر گذاشته، از این طریق هم مقاومت تسلیم را بالا برده و هم سرعت تولید را افزایش می دهند.
درواقع هر دو این آرماتورها جزو رده میل گرد A4 محسوب می شوند. عدد ۵۰۰ و ۵۲۰ بعد از عبارت آج نشان دهنده مقاومت تسلیم بالایی آرماتور است.
این تفاوت در مقاومت تسلیم، به دلیل میزان کربن، سیلیسیم، فسفر و گوگرد بیشتر در عناصر تشکیل دهنده آلیاژ فولاد میلگرد آج ۵۰۰ است، این تفاوت با قرارگیری عنصر نیتروژن در ترکیب فولاد آج ۵۲۰ جبران می شود.
این ترکیب باعث بالاتر رفتن قدرت تسلیم و استحکام کششی و در نتیجه تفاوت کاربرد میلگرد آج ۵۲۰ می شود و حال آنکه روش تولید میلگرد در هر دو نوع یکی است.
مطابق استاندارد ملی ۳۱۳۲ ایران، استفاده از آرماتور A4 در تمامی سازه ها به جز دیوارهای برشی و قاب های خمشی با احراز موارد زیر مجاز می باشد.
۱-میل گرد A4، درارای آج های عرضی دوکی شکل در دو طرف آج طولی بوده و ویژگی های عمومی مندرج در استاندارد ملی ۳۱۳۲ را داشته باشد.
۲-درصد کربن مورد استفاده در شمش فولادی بالا نبوده، با فناوری ترمکس تولید شده و حداکثر میزان کربن معادل (CE)، ۰.۵ باشد.
۳-حداقل شکل پذیری میل گرد A4 در حد میل گرد A3 و حداقل ۱۶ درصد (در طول ۵ برابر قطر) باشد.
۴-نشان کارخانه و رده میل گرد بر روی آن حک شده و کارخانه تولید کننده موظف است گواهی سازمان ملی استاندارد را برای تولید میلگرد آج ۵۰۰ و آج ۵۲۰ کسب کند.
از آنجایی که آرماتور A4، قدرت کششی بالاتری دارد، می توان از آن به میزان کمتری در آرماتور بندی استفاده کرد، به تبع سطح مقطع آرماتور لازم نیز کاهش یافته، هزینه های کارگری و زمان مورد نیاز برای بتن ریزی و آرماتور بندی نیز کم می شود.
این موارد به علاوه مزایایی از قبیل افزایش مقاومت به خوردگی در میل گرد A4 و همچنین قرارگیری راحت تر و مناسب تر در بین میل گردها، باعث افزایش مشتریان آرماتور A4 در بازار محصولات فولادی و آهن آلات شده است.
وجود مزیت های ذکر شده، موجب می شود که استفاده از این محصول اقتصادی تر بوده و با وجود قیمت وزنی بالاتر، در نهایت هزینه های کمتری را موجب شود.در عین حال، به دلیل بهینه شدن کاربرد مصالح، این محصول قابلیت کاهش آسیب های زیست محیطی را نیز دارا می باشد.
