ارز دیجیتال که معادل فارسی آن رمز ارز می باشد، در واقع یک نوع پول یا ارز است که جایگزین ارز های رایج در دنیای دیجیتال شده است. این نوع ارز ها به صورت غیر متمرکز و در بستر شبکه بلاک چین فعالیت می کنند و با استفاده از پروتکل های رمز گذاری شده بسیار قوی و پیچیده ای طراحی شده اند.
اگر به قصد معامله‌گری یا سرمایه‌گذاری یا حتی کنجکاوی می‌خواهید وارد فضای ارزهای دیجیتال شوید، اولین گام، انتخاب و راه اندازی والت (Wallet) یا کیف پول ارز دیجیتال است.
کیف پول ارز دیجیتال نرم افزار یا سخت افزاری است که به کاربران اجازه می‌دهد دارایی‌های ارز دیجیتال خود را مدیریت کنند. عملکردهای مختلف از جمله دریافت، ارسال، ذخیره، نگهداری و سهام‌گذاری برخی از کارکردهای کیف پول‌های دیجیتالی هستند.
کیف پول‌های ارز دیجیتال انواع مختلفی دارند و هر یک برای رفع نیازهای کاربران خاصی عرضه می‌شوند.
تعدادی از این کیف پول‌ها را می‌توانید به رایگان در قالب نرم‌افزار یا افزونه مرورگر روی موبایل یا کامپیوتر خود نصب کنید. برخی دیگر نیز در قالب سخت افزار و دستگاه‌های فیزیکی کوچکی شبیه به فلش مموری در بازار موجودند و باید آن ها را از فروشگاه‌های معتبر بخرید.
کیف پول‌های ارز دیجیتال واسطه شما و شبکه‌های بلاک چینی هستند و درخواست‌ها یا تراکنش‌هایتان را در قالب کدهای رمزنگاری‌شده به شبکه ارسال می‌کنند تا ناظران و حسابرسان شبکه آنها را بررسی کنند. برای ارسال تراکنش، فقط کافی است آدرس کیف پول طرف مقابل را به همراه مبلغ تراکنش وارد و سپس تراکنش را با کلید خصوصی‌تان تایید کنید.
برای دریافت تراکنش نیز، کافی است تا کلید عمومی یا آدرس کیف پولتان را برای طرف مقابل ارسال کنید تا او با طی‌کردن مراحلی که برای ارسال تراکنش توضیح دادیم، برایتان ارز دیجیتال بفرستد.
دو عامل مهم در دسته‌بندی کیف پول‌های ارز دیجیتال عبارت‌اند از: امانی یا غیرامانی بودن و آنلاین یا آفلاین بودن.
کیف پول امانی کیف پولی است که کلیدهای خصوصی‌تان در‌اختیار شما نیست. کلید خصوصی راه اصلی دسترسی شما به دارایی‌هایتان است. اما در برخی پلتفرم‌ها یا اپلیکیشن‌ها این داده حیاتی به شما ارائه نمی‌شود. برای مثال، کیف پولی که در صرافی‌های دیجیتال ایجاد می‌کنید، کیف پولی امانی است. درمقابل، هر کیف پولی که کلید خصوصی را نزد خودش به امانت نگه نمی‌دارد، کیف پول غیرامانی نامیده می‌شود.
معیار دیگر برای دسته‌بندی کیف پول‌ها آفـلاین یا آنـلاین بودن آن‌هاست. به کیف پول آنـلاین کیف پول داغ (Hot Wallet) و به کیف پول آفلاین کیف پول سرد (Cold Wallet) هم گفته می‌شود. کیف پول‌های آنلاین به اتصال به اینترنت نیاز دارند و همین موضوع می‌تواند دارایی‌هایتان را در معرض حمله‌های سایبری و هک قرار دهد.
کیف پول‌های مبتنی بر وب و افزونه‌های مرورگر و تمام اپلیکیشن‌های موبایل و کامپیوتر کیف پول آنلاین محسوب می‌شوند. دارایی‌ها در کیف پول‌های آنلاین دسترس پذیرتر هستند و با چند کلیک به سادگی می‌توان آنها را ارسال یا دریافت کرد.
کیف پول‌های سخت‌افزاری و کیف پول‌های کاغذی دو نوع رایج کیف پول آفلاین هستند که بدون اتصال به اینترنت دست هکرها را از دارایی‌هایتان کوتاه می‌کنند.
هر کیف پول در ارزهای دیجیتال شامل دو کلید عمومی و خصوصی می‌شود. برای درک بهتر کلیدهای عمومی و خصوصی بیاید مثالی را بررسی کنیم:
اگر کسی بخواهد به حساب شما پولی واریز کند، باید شماره کارت عابر بانک شما را بداند و شما برای اینکه بتوانید به دارایی‌های حساب خود دسترسی داشته باشید، باید رمز کارت بانکی خود را داشته باشید.
آیا در دنیای واقعی حاضرید کارت عابر بانک و رمز کارت خود را به هر کسی بدهید؟ البته که نه.
همانطور که رمز کارت بانکی خود را در اختیار هر کسی قرار نمی دهیم، کلید خصوصی خود را نیز نباید به هر کسی بدهیم.
مشابه دنیای واقعی، در دنیای ارزهای دیجیتال نیز، هر کسی بخواهد برای شما رمز ارز ارسال کند، باید شماره حساب شما که به آن کلید یا آدرس عمومی می‌گویند، داشته باشد.
پس کلید یا آدرس عمومی به نوعی (نه کاملا) مانند شماره کارت عابر بانک شماست که می‌توانید آن را برای هر کسی که قرار است برای شما رمز ارز ارسال کند، بفرستید.
برای دسترسی به دارایی‌های کیف‌پولتان، باید آدرس یا کلید خصوصی خود را بدانید.
همانطور که در مثال کارت عابر بانک، دسترسی به پول موجود در حساب بانکی، بدون داشتن رمز کارت امکان‌پذیر نبود، در مورد ارزهای دیجیتال هم، دسترسی به دارایی‌های موجود در کیف پول، بدون دانستن کلید خصوصی امکان‌پذیر نخواهد بود.
کلید خصوصی یک رشته متنی محرمانه و به صورت ترکیبی از حروف و اعداد است، که برای ارسال رمز ارز ها به کیف پول دیگر و یا خرج کردن رمز ارز ها و بطور کلی دسترسی به دارایی‌های موجود در کیف پول بکار می‌رود. همانطور که می‌دانید در بلاک چین، اطلاعات هویتی ثبت نمی‌شود بنابراین شبکه ارزهای دیجیتال، با استفاده از کلید خصوصی تشخیص می‌دهد که شما مالک دارایی‌های داخل یک کیف پول هستید.
کلید خصوصی یک عدد ۲۵۶ بیتی است که به محض اینکه شما یک کیف پول می‌سازید، به صورت تصادفی ایجاد می شود.
اگر کلید خصوصی خود را نداشته باشید، می‌توان گفت که شما صاحب ارز های دیجیتال خود نیستید.
کلید خصوصی شما فقط و فقط باید پیش خودتان بماند، زیرا اطلاع یک نفر دیگر از آن برابر با دادن ارز های دیجیتالتان به اوست.
علاوه بر این، لازم است از کلید خصوصی خود نسخه پشتیبانی تهیه کنیم و آن را در جای امنی نگهداری کنیم، زیرا اگر موبایل یا لپ‌تاپ خود را گم کنیم و یا به هر نحوی نتوانیم به کیف پولمان دسترسی داشته باشیم، بدون داشتن کلید خصوصی یا عبارت بازیابی (که مرتبط با کلید خصوصی هستند) دارایی‌هایمان قابل بازیابی نیست و برای همیشه از دستمان خواهند رفت.
برای دریافت کلید خصوصی، در اغلب کیف پول‌ها به جای یک رشته طولانی و پیچیده از اعداد و حروف، عبارتی ۱۲ تا ۲۴ کلمه‌ای با عنوان عبارت بازیابی (Recovery Phrase) دریافت می‌کنید که همان شاه کلید طلایی دسترسی شماست و باید در حفظ آن بسیار کوشا باشید!
کلید عمومی نیز یک رشته ترکیبی از حروف و اعداد است که با استفاده از توابع ریاضی رمزنگاری از کلید خصوصی بدست می‌آید.
با وجود اینکه کلید عمومی با استفاده از یک سری توابع رمزنگاری از روی کلید خصوصی بدست می‌آید، اما پیدا کردن کلید خصوصی از روی کلید عمومی، با استفاده از مهندسی معکوس، غیرممکن است.
هر گاه کسی بخواهد برای ما یکی از ارزهای دیجیتال را ارسال کند، باید کلید یا آدرس عمومی را برایش ارسال کنیم.
دقیقا مانند زمانی که کسی می‌خواهد پولی برای ما ارسال کند و ما شماره کارت بانکی خود را برای او می‌فرستیم.
اگر چه در کیف پول های زیادی، آدرس عمومی و کلید عمومی یکسان نشان داده شده‌اند، اما در واقعیت این دو باهم فرق دارند و روند آن به این صورت است که در ابتدا یک کلید خصوصی به صورت تصادفی ایجاد می‌شود.
کلید عمومی با استفاده از توابع رمز نگاری از روی کلید خصوصی ایجاد می‌شود و آدرس نیز از روی کلید عمومی و با استفاده از توابع رمز نگاری بدست می‌آید.
مهم‌ترین ویژگی این توابع رمز نگاری که به آنها توابع هش (Hash) نیز می‌گویند این است که یک طرفه هستند، یعنی با داشتن خروجی تابع نمی‌توان ورودی آن را پیدا کرد.
یعنی به هیچ عنوان نمی‌توان با داشتن کلید عمومی به کلید خصوصی رسید و همچنین با داشتن آدرس به کلید عمومی دست یافت.
در ادامه، دو نمونه از کیف پول‌های نرم‌افزاری معتبر و برتر را به اختصار مرور می‌کنیم.
متامسک یکی از کیف پول‌های محبوبی است که برای ذخیره و نگهداری از ارزهای مختلف از جمله توکن‌های غیر مثلی وارد میدان شده است. اگر چه این کیف پول نسخه‌هایی برای موبایل نیز عرضه کرده است، هیچ یک به اندازه افزونه مرورگر متامسک مشهور و پرطرفدار نیستند. افزونه متامسک رایگان و ایمن است و به اپلیکیشن‌های وب اجازه می‌دهد با بلاک چین اتریوم تعامل داشته باشند.
برای ایجاد کیف پول متامسک، ابتدا افزونه مرورگر را از بخش فروشگاه مرورگرتان (کروم و موزیلا و اوپرا) بارگیری کنید. پس از نصب افزونه، آیکون متامسک را در گوشه سمت راست بالای مرورگر کروم مشاهده می‌کنید. روی آن کلیک کنید تا صفحه خوشامدگویی متامسک برایتان باز شود. سپس، روی Get Started کلیک کنید.
اگر پیش از این حسابی در متامسک ایجاد نکرده‌اید، روی گزینه Create a Wallet کلیک کنید. گزینه Import Wallet زمانی به کارتان می‌آید که حساب کاربری را قبلاً ایجاد کرده‌اید و قصد دارید آن را در دستگاه یا مرورگری جدید بازیابی کنید. با عبارت بازیابی می‌توانید حساب قبلی‌تان را بازگشایی کنید.
در این مرحله، باید گذر واژه‌ای برای کیف پولتان انتخاب کنید. فراموش نکنید که گذر واژه کیف پول با عبارت بازیابی (شاه کلید طلایی دستیابی به کیف پول) متفاوت است.
در مرحله بعد، به همان عبارت بازیابی معروف می‌رسید که با کلیک روی عبارت Click Here to Reveal Secret Words به شما نشان داده می‌شود. عبارت بازیابی مهم‌ترین راه دستیابی شما به کیف پولتان است و بدون آن باید دور کوین‌هایتان را خط بکشید. پس با نهایت دقت و به ترتیب ۱۲ کلمه انگلیسی موجود در این عبارت را یادداشت کنید.
در مرحله بعد، کیف پول شما را امتحان می‌کند تا مطمئن شود ۱۲ کلمه را به درستی یادداشت کرده‌اید.
اکنون، کیف پول شما آماده است و برای شروع کار باید مقداری توکن مثلاً از حساب صرافی خود به آن واریز کنید. برای کپی‌کردن آدرس، می‌توانید زیر قسمت Account کلیک کنید.
در کیف پول خود به صورت پیش‌فرض فقط اتریوم را مشاهده می‌کنید. برای اضــافه‌کردن توکــن‌های بیشتر، گزینه Import token را انتخاب و توکن مدنظرتان را جست‌وجو کنید.
اکنون با استفاده از گزینه Swap، می‌توانید کوین‌های موجود در کیف پولتان را با هم مبادله کنید.
تراست والت اپلیکیشن غیرامانی محبوبی است که با پشتیبانی از ۶۵ بلاک چین و ۴.۵میلیون دارایی دیجیتال از جمله توکن‌های غیر مثلی، تاکنون بیش از ۱۰ میلیون نفر کاربر فعال به خود جذب کرده است. اپلیکیشن این کیف پول را می‌توانید برای اندروید و iOS بارگیری کنید و از رابط کاربری ساده و تعاملی آن برای معامله و مبادله و سهام‌گذاری هزاران دارایی دیجیتال مختلف بهره ببرید.
در صفحه اول، با دو عبارت Create a new wallet و I have a wallet روبهرو می‌شوید. اگر پیش از این حساب کاربری در تراست والت داشته‌اید، از گزینه I have a wallet استفاده کنید و عبارت بازیابی خود را وارد کنید. در غیر این صورت روی گزینه اول کلیک کنید تا حساب جدیدی ایجاد شود.
در ادامه، قوانین استفاده از اپلیکیشن را مطالعه و روی Continue کلیک کنید. پس از ایجاد گذر واژه و موافقت با هشدارهای والت برای نگهداری دقیق از عبارت بازیابی، سرانجام به مهم‌ترین قسمت فرایند نصب می‌رسید: یادداشت‌کردن دقیق عبارت بازیابی با توجه به ترتیب کلمات.
پس از ایجاد کیف پول، با فهرستی از توکن‌ها و چهار گزینه اصلی Send ،Receive ،Buy و Swap در بالای صفحه روبهرو می‌شوید. از آن جا که تراست والت زیر نظر صرافی بایننس و تحت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران فعالیت می‌کند، گزینه‌های Buy و Swap در عمل برای کاربران ایرانی کاربردی ندارند.
با ورود به بخش توکن‌های قابل‌سرمایه‌گذاری، می‌توانید از گزینه Stake استفاده کنید. با کلیک روی این گزینه، اطلاعات مختلفی از جمله سود سالانه (APR) و مدت زمان لازم برای قفل کردن دارایی‌ها به شما نشان داده می‌شود.
