خیلی ساده و خلاصه، بلاک چین (blockchain) نوعی سیستم ثبت اطلاعات و گزارش است. بلاک چین نوع خاصی از پایگاه داده است که اطلاعات در آن ذخیره می‌شود. تفاوت بلاک چین با سیستم‌های سنتی این است که اطلاعات ذخیره شده روی آن، بین همه اعضای متصل به سیستم به اشتراک گذاشته می‌شود.
مفهوم بلاک چین اولین بار با پیدایش بیت کوین مطرح شد و بیت کوین از این راهکار برای ذخیره اطلاعات تراکنش‌ها بهره برد.
برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید:
در یک جمع ۱۰۰ نفری، برگه‌ای را بالا می‌گیریم که روی آن جمله ای نوشته شده است.
همه با تلفن همراه‌شان از آن برگه عکس می‌گیرند. حالا اگر آن برگه را نابود کنیم یا اطلاعاتی را تغییر دهیم، برای آن جمع پذیرفته شده نیست؛ چون آن‌ها از نسخه اصلی کپی دارند؛ مگر اینکه گوشی همه را بگیریم و آن نسخه را از تمام دستگاه‌ها پاک کنیم.
درحقیقت، در بلاک چین داده‌ها فقط در یک کامپیوتر یا سرور خاص ذخیره نمی‌شوند؛ بلکه هر کامپیوتر یا سیستمی که به شبکه وصل شود، نسخه‌ای از اطلاعات را دریافت می‌کند.
به هر کامپیوتری که به شبکه متصل می‌شود و از بلاک چین کپی دریافت می‌کند، نود (node) می‌گویند.
داده‌ها در شبکه بلاک چین در ساختاری متشکل از بلاک‌ها (Blocks) وارد پایگاه داده می‌شوند. هر بلاک در ادامه بلاک قبلی ساخته می‌شود و شامل اطلاعاتی است که آن را به بلاک قبلی متصل می‌کند. با توجه به اینکه این بلاک‌ها به وسیله اطلاعاتی به همدیگر وصل هستند، بنابراین یک زنجیره (Chain) تشکیل می‌دهند که در آن بلاک‌ها به ترتیب ساخت در کنار هم قرار می‌گیرند.
در هر بلاک، هر اطلاعاتی می‌تواند ثبت شود؛ از جرم و جنایت‌های یک فرد تا جزئیات تراکنش‌های یک شبکه پولی مانند بیت کوین.
در ارزهای دیجیتال، بلاک چین جایی امن و مطمئن برای ذخیره سوابق تراکنش‌ها است؛ جایی که امکان دستکاری اطلاعات در آن وجود ندارد.
کاربرد بلاک چین فقط در ارزهای دیجیتال نیست. هرجا بخواهیم فرایندها را غیر متمرکز کنیم یا اعتماد را افزایش دهیم، می‌توان از بلاک چین استفاده کرد.
به‌عنوان نمونه، انتخابات الکترونیکی و بدون تقلب می‌تواند یکی از کاربردهای بلاک چین باشد. با استفاده از این نوآوری می‌شود تا حد زیادی خطر تقلب در انتخابات و نیاز به نیروی انسانی را کاهش داد.
یا نمونه‌ای دیگر می‌شود به استفاده از بلاک چین در زنجیره تأمین و حمل و نقل اشاره کرد. برندها، کارخانه‌جات و شرکت‌های تولیدکننده می‌توانند اطلاعات مربوط به کالا و حمل و نقل خود را از ابتدا تا رسیدن به دست مشتری روی پایگاه داده بلاک چینی ثبت کنند که این کار اصالت و کیفیت کالا را برای مشتری تضمین می‌کند.
البته هنوز در دنیای واقعی بلاک چین به‌طور گسترده و مؤثر مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و با اینکه این فناوری غیر متمرکز است، در بسیاری از کارها با وجود آن باز هم مجبور به تکیه‌کردن به نهادها و سازمان‌های متمرکز هستیم؛ اما در آینده با فراهم شدن زیر ساخت‌های لازم مثل توسعه هوش مصنوعی یا اینترنت اشیاء به کاربردهای بیشتر این فناوری امیدوار هستیم.
