سیستوسل و رکتوسل دو نوع از بیماری‌های عارضه‌ای در زنان هستند که به عنوان اختلالات در ساختار و وظیفه عضلات و بافت‌های پشتیانی منطقه پلور در شکم و لگن تعریف می‌شوند. این دو بیماری معمولاً به دلیل ضعف عضلات پشتیانی و کمک‌کننده در نگهداری اعضای داخلی در مکان‌های طبیعی خود، به وجود می‌آیند.
سیستوسل: بیرون‌زدگی مثانه به داخل واژن (كانال زايماني)
ركتوسل: بیرون‌زدگی قسمتي از ركتوم از ديواره خلفي واژن
چه عوامل مستعدکننده سیستوسل و ركتوسل هستند؟
١- استفاده زياد از مسهل‌ها و انماهاي مكرر
٢-سن
٣-يائسگي
۴-زايمانهاي سخت
۵-علل نژادي و ژنتیكي
۶-چند قلويی
٧-زایمان‌های طولاني
٨-ماکرو زومی
٩-استرس‌های مكرر لگني و كمبود استروژن
علائم:
ا-احساس فشار در واژن
٢- بی‌اختیاری ادرار خصوصاً هنگام سرفه، عطسه يا هرگونه زور زدن، بلندکردن اجسام سنگین، ايستادن به مدت طولاني تشديد می‌شود.
٣-تكرر ادرار و تمايل شديد به دفع ادرار
۴- علائم عفونت ادراري در موارد شديد
۵-خستگي پذيري
۶- درد پشت لگن
٧- عدم تخلیه كامل هنگام اجابت مزاج
٨--ركتوسل به طور شايع با خونريزي همراه است
٩-يبوست، اسهال، بی‌اختیاری دفع گاز، بی‌اختیاری دفع مدفوع و زورپیچ
١٠ -مقاربت دردناك
١١ -پري ركتوم
١٢ -درد پهلو و درد كمر علائم به دنبال فعالیت شديد و ايستادن طولانی‌مدت و زور زدن تشديد می‌شود درحالی‌که استراحت و خوابیدن به پهلو يا روي شكم باعث تسكین علائم می‌شود.
عوارض:
*احتباس حاد ادراري
* عفونت‌های ادراري مكرر توصیه‌های لازم جهت پیشگیري :
*در هنگام مراقبت‌های دوران بارداري ويزيت بموقع ماما يا متخصص زنان می‌تواند به تشخیص زودرس بیماري كمك نمايد.
*تشخیص بموقع بیماري باعث درمان مؤثرتر و راحت‌تر خواهد بود.
*يبوست يكی از علل ركتوسل است پس از يبوست پیشگیري كنید. (از زور زدن‌های شديد پرهیز نمايید)
*پیشگیري از چاقي و سرفه‌های مزمن
*خودداری از مصرف دخانیات
*از بلندکردن اجسام سنگین به طور مكرر پرهیز نمايید.
*تأخیر در درمان احتمالي عوارضي مثل عفونت‌های (رحم، دهانه رحم و مثانه) و بواسیر را زياد می‌کند.
درمان :
درمان غیرجراحی: شامل ورزش‌های عضلات كف لگن (بیوفیدبک) و استفاده از وسايل داخل واژنی هستند.
درمان جراحي :
هدف تسكین علائم و در اكثر موارد، براي اصلاح آناتومي واژن (شل‌شدگی عضلات كف لگن) است.
مراقبت‌های بعد از عمل جراحي
در سیستوسل و ركتوسل:
*كاهش وزن در صورت چاقي
*جهت پیشگیري از عفونت و فشار بر روي بخیه‌ها مراقبت از ناحیه عمل رعايت بهداشت شخصي ضروريست.
* تعويض روزانه لباس زير يا در معرض آفتاب قراردادن آنها ضروريست.
*لباس زير همیشه بايد خشك باشد و از مرطوب شدن پرهیز شود.
*جهت ضدعفونی محل بخیه‌ها روزي ٢ بار در يك لگن تمیز متوسط تا نیمه آب ولرم ريخته ٣ پیمانه با درب ظرف بتادين از محلول ٢ بار و هر بار - بتادين در لگن بريزيد و روزي ٣ ١٥ دقیقه در لگن بنشینید.
*محل عمل بايد تمیز و خشك نگه داشته شود .
*براي خشك نمودن محل عمل می‌توان از چراغ‌مطالعه يا سشوار بافاصله ١٥ سانتی‌متری استفاده نمود.
*پس از ترخیص از بیمارستان می‌توانید استحمام نمايید.
*از بلندکردن اشیا سنگین و ايستادن به مدت طولاني تا ٦ هفته بعد از عمل، خودداري نمايید.
*١٠ روز بعد از عمل جهت كنترل محل بخیه به مطب مراجعه نمايید. بخیه‌ها كشیدني نیست و بعد از مدتي جذب می‌گردند.
*در مورد روش پیشگیري از بارداري و شروع فعالیت‌های جنسي خود حتماً با پزشك مشورت نمايید.
* جهت پیشگیري از يبوست بعد از عمل از سبزی‌ها، میوه‌ها، سالاد، روغن‌زیتون، برگه آلو و انجیر خیس شده، كمپوت هلو، گلابي زردآلو، سوپ و توصیه‌های رژیم غذایی پزشک معالج را در وعده‌های غذايي استفاده نمايید.
*در صورت درد شكم ، ترشحات، خونريزي، تب، قرمزي و يا التهاب ناحیه عمل به مطب مراجعه نمايید.
*درصورتی‌که نمی‌توانید ادرار نمايید باز كردن شیر آب و ديدن و شنیدن صداي آب يا نوشیدن مايعات در برقراري ادرار به شما كمك می‌کند.
*اگر بیش از ١٢ ساعت قطع ادرار داشتید به مطب مراجعه نمايید.
روش انجام ورزش
مخصوص (بیوفیدبک):
اين ورزش را يك ماه پس از عمل جراحي جهت تقويت عضلات كف لگن می‌توان انجام داد تا از عود مجدد و ناراحتي جلوگیري شود.
روش تمرينات ورزش بیوفیدبک :
اين روش مانند زماني است كه شخص در هنگام ادرار نمودن می‌خواهد جريان ادرار خود را قطع كند.
پس بیمار عضلات مورداستفاده در قطع جريان ادرار را حدود ١٠ ثانیه می‌فشارد و سپس براي مدت ١٠ ثانیه آنها را شل می‌کند اين ٢۵ بار و هر روز حداقل ٣ - عمل را هر دفعه ٣٠ بار انجام بايد انجام دهد بهتر است اوايل در وضعیت نشسته بر روي صندلي سفت انجام دهد ولي بعداٌ در هر وضعیتي (نشسته، ايستاده، خوابیده) قابل‌انجام است.
