تهویع مطبوع یعنی کنترل دما، رطوبت و گرد و غبار، اسپلیت یا کولر گازی در واقع هم دما و هم رطوبت و هم ذرات گرد و غبار را کاهش می دهد. از این رو کولر گازی در چند سال اخیر بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. اما چند مطلب مهم می تواند به افرادی که قصد خرید اسپلیت را دارند کمک بسیار کند تا گرفتار تبلیغات دورغین بعضی شرکت های وارد کننده نشوند.
انواع کولر گازی
اسپلیت دیواری و ایستاده از یک کندانسور و یک پنل داخلی تشکیل شده اند که نیاز به لوله کشی دارند. برق مورد نیاز برای اسپلیت های دیواری معمولا تک فاز 280 ولت و اسپلیت های ایستاده معمولا سه فاز و 380 ولت می باشد. اسپلیت های ایستاده با توجه به ظرفیت بالایی که دارند معمولا برای محیط هایی با متراژ بالا مانند منازل مسکونی با متراژ بالا، مساجد، اداره ها، فروشگاه ها و غیره استفاده می شوند ولی اسپلیت دیواری معمولا بیشتر برای منازل مسکونی یا اداره ها استفاده می شود.
اسپلیت های پرتابل و کولر های پنجره ای به کندانسور بیرونی و لوله کشی نیاز ندارند ولی ظرفیت آن ها بسیار کم می باشد و صرفا جهت سرمایش محیط های بسیار کوچک استفاده می شوند.
کولر گازی پنجره ای
کولر گازی پنجره ای جزو ابتدایی و ساده ترین انواع اسپلیت یا کولر گازی است. تمامی اجزای این سیستم به صورت یکپارچه بوده، بدین معنی که کمپرسور و فن در یک پک قرار دارند. نام گذاری آن به این علت است قسمتی از دستگاه باید در محیط داخل و قسمت دیگربه سمت بیرون در مجاورت هوای آزاد قرار گیرد. کولر گازی های پنجره ای هم مانند سایر سیستم های تهویه مطبوع نیاز به سرویس و شارژ گاز دارند.
ویژگی های کولر گازی پنجره ای
اسپلیت
اسپلیت (Split) نوعی کولر گازی است که هوای گرم خانه را گرفته و به حالت خنک به داخل بر می گرداند. این کار تا جایی اتفاق می افتد که ترموستات به دمای دلخواه برسد. کولر در واقع همانند یخچالی است که محفظه عایق ندارد. مایع مبرد مانند فریون، گرما را گرفته و بخار می شود و محیط را خنک می کند. در کولرها دستگاهی که مبرد را بخار می کند، همانند یخچال است.
مزایای استفاده از سیستم اسپلیت
کولر گازی ایستاده
کولر گازی ایستاده از لحاظ ظاهری بزرگ تر از اسپلیت پرتابل است اما اسپلیت ایستاده پر قدرت تر بوده و برای محیط های وسیع و در مقیاس صنعتی به کار گرفته می‌شود. همچنین یونیت خارجی که شامل کندانسور و کمپرسور است باید در بیرون و محل مناسب نصب گردد. معمولا مدل های بزرگ تر کولر گازی ایستاده نیاز به برق سه فاز دارند که در هنگام خرید باید به آن توجه نمود. ظرفیت آنها تا ۹۶۰۰۰ BTU می‌رسد.
مزایای کولر گازی ایستاده
این سه بخش جزء اصلی ترین ها بوده و دارای زیر مجموعه های زیادی می باشند. هر کدام از این سه مدل مزایا و معایبی دارد که باعث می شود برای عده ای جذاب و برای افرادی فاقد جذابیت باشند.
نحوه انتخاب کولر گازی
امروزه با گرم شدن کره زمین و البته گرم تر شدن فصل تابستان وجود کولر حتی در مناطق سردسیر زمین نیز ضروری به نظر می رسد. در سال های اخیر در بحث سرمایشی در ایران، کولر گازی جایگاه ویژه ای پیدا کرده است.
اگر شما جزو آن دسته از افراد هستید که هنوز اقدامی برای سیستم برودتی منزل و محل کار خود نکرده اید و تمایل به استفاده از کولر های آبی ندارید، یا اینکه شرایط اقلیمی محل زندگیتان استفاده از کولرهای آبی را سخت کرده است، بدون تردید استفاده از کولرهای گازی گزینه بسیار مناسبی می باشد.
گروهی به اشتباه گمان می کنند که هزینه ای که بابت یک اسپلیت پرداخت می کنند، بیش از مبلغ یک کولر آبی است. اما در واقعیت اینطور نیست، مثلا شما هزینه ای که بابت یک کولر آبی 6000 پرداخت می کنید تقریبا برابر است با خرید یک کولر گازی، بنابراین با خیال راحت از خرید خود مطمئن باشید.
برخی از موارد مهم در راهنمای انتخاب کولر گازی:
فاکتورهای اولیه
فاکتورهای کلی برای خرید کولر گازی و استفاده بهینه از آن، شامل نکات زیر است:
اطلاعاتی که باید درباره یک کولر گازی داشته باشید:
برای نمونه در شهر مشهد، روتاری مخصوص هوای معتدل است. چرا که هوای مشهد در اوج گرمای تابستان از 45+ درجه بیشتر تجاوز نمی کند و مصرف کمپرسور کولر گازی مخصوص هوای معتدل بیشتر از تروپیکال می باشد. کمپرسورهای تروپیکال تا دمای حدود 67+ به خوبی کار می کنند و برای شهرهای جنوبی کشورمان همانند اهواز، بندرعباس، کیش و غیره مورد نیاز می باشند. کمپرسورهای پیستونی کولر گازی به علت مصرف برق فوق العاده بالا به نسبت روتاری پیشنهاد نمی گردد. ولی مقاومت و قدرت در برابر گرما یکی از مزایای مهم کمپرسورهای پیستونی می باشد.
اولین گام برای انتخاب محصول مورد نظرمان، تعیین ظرفیت متناسب کولر گازی برای منزل، محیط کار و یا هر مکانی که قصد داریم از آن استفاده کنیم، خواهد بود.
بدون تردید هنگام خرید کولر گازی با اعدادی چون 9000، 12000 یا بالاتر روبرو می شوید، این اعداد چه مفهومی دارند؟
به طور کلی میزان سرمادهی کولر با معیار بی تی یو (British thermal Units) مشخص می شود. Btu در واقع واحد اندازه گیری انرژی گرمایی در تاسیسات برودتی و حرارتی می باشد. بنا به تعریف، هر Btu میزان گرمایی است که دمای یک پوند آب را در فشار یک اتمسفر، یک درجه از 60 درجه فارنهایت به 61 درجه فارنهایت برساند.
(Btu بالاتر به میزان سرمادهی بیشتر در واحد زمان است و نه اینکه این کولر خنک تر است. بنابراین این اعداد در واقع همان توان سرماسازی به واحد زمان هستند که از فروشندگان می شنوید و هرچه این اعداد بزرگتر باشد، بدون تردید قیمت کولر نیز بالاتر می رود. بنابراین ظرفیت خنک کنندگی یا گرمادهی کولرهای دوکاره را می توان روی برچسب پشت کولر دید یا از روی کاتالوگ آن مطالعه کرد.)
ظرفیت اسمی کولر گازی ها در همه برند ها بیشتر از ظرفیت واقعی آنها می باشد، که بر روی کارتن آن نوشته شده است. به این دلیل که ظرفیت اسمی در شرایط مطلوب و ازمایشگاه اندازه گیری شده ولی ظرفیت واقعی در واقع همان ظرفیتی هست که در منازل پس از نصب دستگاه نشان خواهد داد و همیشه کمتر از ظرفیت اسمی هست.
بسیاری از برند های داخلی ظرفیت های واقعی شان اختلافی تا ۳۰۰۰ بی تی یو با ظرفیت اسمی شان دارند. برای کولر گازی تا قدرت اسمی ۳۰۰۰۰ بی تی یو. ولی مارک های هم در بازار وجود دارند که اختلاف ۳۰۰ بی تو یو برای ۲۴ هزارش دارد.
1. اگر محل مورد نظر در طبقات میان ساختمان قرار دارد و اطراف آن پوشیده است، به ازای هر متر مربع 400 تا 600 Btu در نظر می گیریم.
2. اگر به طبقات فوقانی یا به پشت بام نزدیک هستید، به ازای هر متر مربع 600 الی 800 Btu در نظر می گیریم.
3. در صورتی که محل مورد نظر آفتابگیر است، 10% به میزان محاسبه افزوده می شود.
4. در صورتی که محل مورد نظر آفتابگیر نباشد، 10% از میزان محاسبه کاهش می یابد.
5. در صورتیکه در آشپزخانه کولر گازی کار می کند برای محاسبه، با همان شرایط آفتابگیر اعمال می گردد.
پیش از خرید دستگاه کولر گازی حتما باید از میزان مصرف برق آن و ظرفیت کنتور برق محل اطلاع دقیق و درست داشته باشیم. هر ۱۲ هزار بی تی یو ظرفیت کولر گاز معمولی تقریبا حدود ۶ امپر مصرف دارد. یعنی کولر ۲۴ هزار حدود ۱۲ امپر برق مصرف می کند. کولر گازی اسپلیت و پنجره ای از نظر کارایی هیچ فرقی ندارند. فقط میزان صدای پنجره ای کمی بیشتر هست و مقدار برق مصرفی آنها نیز تقریبا یکی هست. ولی اختلاف قیمت اسپلیت با پنجره ای تقریبا دوبرابر هست.
نکته مهم: دمای کارکرد محیط بیرون رابطه مستقیم با کارکرد کولر گازی دارد. و البته محدودیت برای کولر گازی های معمولی مخصوص مناطق معتدل حداکثر دمای هوای بیرونی ۵۵ درجه سانتیگراد می باشد ولی برای کولر گازی های اینورتر دار ۴۸ درجه سانتی گراد می باشد. یعنی کولر گازی های اینورتر دار به گرمای محیط بیرونی حساستر می باشند.
به عبارت دیگر اگر دمای هوای محیط بیرونی بیش از ۵۵ درجه سانتیگراد شود تمامی کولر های گازی معمولی از کارایی خواهند افتاد و این دما برای کولرگازی های اینورتر ۴۸ درجه سانتیگراد می باشد. البته این کولر گازی ها برای مناطق معتدل طراحی شده اند و برای مناطق گرمسیری یا حاره ای کولر گازی تروپیکال طراحی شده است که تا دمای ۶۰ درجه سانتیگراد هم جواب می دهد.
نکته مهم: تغییر سایز لوله های کولر گازی اینورتر توسط تمامی شرکت های گارانتی دهند ممنوع اعلام شده است.
در هنگام خرید به برچسب انرژی کولرهای گازی و اسپلیت توجه کنید. بازده انرژی کولرهای گازی برحسب EER تعیین می شود که نمایانگر تولید سرمایش به ازای هر واحد مصرف برق بر حسب وات و یا کیلووات به ازای واحد تولید سرمایش بر حسب Btu و یا Kw می باشد. واحد راندمان نیز But/W و یا Kw/Kw است. هرچه عدد EER بزرگتر باشد، تولید سرمایش به ازای یک وات و یا یک کیلووات توان مصرفی بیشتر خواهد شد. در استاندارد های ملی تجهیزات خانگی بر اساس نوع و ظرفیت، کولرهای گازی پنجره ای ملزم به داشتن نرخ بازده انرژی EER) 8 تا 8/9) یا بیشتر (برحسب Btu/W) هستند.
برچسب انرژی
برچسب انرژی صفحه ای حاوی اطلاعات مربوط به معیارها و مشخصات فنی در هر محصول و مقایسه آن با معیارها و مشخصات فنی مصوب است. اطلاعات مندرج بر روی برچسب باید به صورت خوانا و واضح باشد. برچسب باید هم بر روی دستگاه و هم بر روی کارتن در بسته بندی در محلی نصب شود که به راحتی قابل رویت باشد.
موارد مندرج در برچسب انرژی اسپلیت
1. علامت استاندارد و نام برچسب
2. شاخص بازده انرژی
3. نسبت بازده انرژی EER (تا دو رقم اعشار)
4. ظرفیت سرمایش دستگاه (بر حسب Btu بر ساعت بدون رقم اعشار)
5. ظرفیت سرمایش دستگاه (بر حسب کیلووات تا دو رقم اعشار)
6. توان مصرفی دستگاه (برحسب کیلووات تا دو رقم اعشار)
7. نوع دستگاه
8. کلاس آب و هوایی (به زبان فارسی)
9. ظرفیت گرمایش دستگاه (بر حسب کیلووات تا دو رقم اعشار)
10. بازده حرارتی
11. ضریب عملکرد سرمایش
12. نام سازنده و مدل قسمت داخلی و بیرونی
ضریب کارایی یا COP در کولرگازی چیست؟
Coefficeint Of Performance=COP یا ضریب کارایی یا ضریب عملکرد
در کولر گازی یا یخچال فریزر و کلا هر موتور گرمایی دیگری، ما می توانیم از رابطه میزان گرما تولید شده دستگاه تقسیم بر میزان برق مصرفی ضریب عملکرد دستگاه را بدست آوریم.
COP =ضریب عملکرد یا ضریب کارایی = نسبت انرژی مفید بدست امده به انرژی داده شده به دستگاه
که عددی هست بزرگتر از ۱ برای کولر گازی اسپلیت و هر چقدر عدد ضریب عملکرد بزرگتر باشد بازده دستگاه بیشتر است.
نحوه محاسبه ظرفیت اسپلیت بر حسب (btu/hr) متناسب با نوع آب و هوا
گروه آب و هوایی کشور:
برای هر کدام از گروه های آب و هوایی سه حالت وجود دارد که عبارتند از :
دسته اول: معتدل و مرطوب
دسته دوم: گرم و خشک
دسته سوم : گرم و مرطوب
مقدار بی تی یو به عوامل آب و هوایی و رعایت استاندارد های مبحث 19 ملی ساختمان نیز مربوط می باشد:
البته به این نکته توجه کنید در همه موارد بالا استثناء هم وجود دارد و بایستی به میزان رفت و آمد نفرات در هر متر مربع و یا گرمایش سایر دستگاه ها مانند لامپ، اجاق گاز، یخچال و غیره توجه کرد و بهتر است قبل از خرید، کارشناس، قبل از نصب کولر گازی از محیط بازدید به عمل آورد.
گرید انرژی در گولر گازی، گرید A
ضریب عملکرد هر دستگاه تعیین کننده گرید انرژی مصرف برق می باشد.
COP = ضریب عملکرد = انرژی مفید بدست امده تقسیم برانرژی مصرفی دستگاه
در کولر گازی COP رتبه مصرف انرژی را مشخص می کند.
نقش اینورتر در اسپلیت ها یا کولرهای گازی
اینورتر یا مبدل به معنای وارونه گردان یا معکوس کننده می باشد و در سیستم های کمپرسوری به معنای دور متغییر است. به طوری که چرخش کمپرسور دورانی و سرعت آن متغیر است و بسته به دما و رطوبت تنظیمی توسط کاربر دور کمپرسور کم یا زیاد می شود و هیچ وقت کمپرسور در زمانی که به دمای دلخواه کاربر برسد، به طور کامل خاموش نمی شود. فقط دوران آن کم شده و با حداقل مصرف برق کارمی کند و بسته به نیاز مجدد با دور بالا شروع به کار می کند. بنابراین همیشه دور کمپرسور زیاد یا در جهت عکس کم شده و به اصطلاح کمپرسور استارت اضافه نمی کند و عمل اتومات کردن و استارت کردن کمپرسور که باعث اصلی مصرف زیاد برق است، در سیستم اینورتر اتفاق نمی افتد.
اینورتر در واقع با تغییر فرکانس و ولتاژ برق باعث کاهش مصرف شده و تمامی عملکرد دستگاه هوشمند می باشد. کمپرسورهای اینورتر عمدتا با گاز جدید 410 که سازگار با محیط زیست بوده کار می کند و در نتیجه راندمان دستگاه بالاتر می باشد.
شرکت های سازنده معمولا پانل های داخلی اسپلیت های اینورتر را زیباتر می سازند تا خریداران بیشتر تمایل به خرید داشته و انگیزه ای برای خریداران باشد. اینورتر دارای گرمایش کامل تا منفی 15درجه زیر صفر است. اسپلیت های اینورتر یک یا چند پانله با یونیت های داخلی دیواری، کاستی، زیر سقفی و کانالی سرد و گرم تولید می گردند. کولرهای گازی اسپلیت مدل اینورتر بین 40 الی 60 درصد کم مصرف تر می باشند، هر چند قیمت بالاتری دارند.
تفاوت اسپلیت اینورتر با اسپلیت معمولی
آقای ویلیس کریر آمریکایی در سال ۱۹۰۲ کولر گازی را اختراع کرد. کولر گازی واژه ناقصی هست، برای ترجمه انگلیسی آن (Air Conditioner) معنی درست فارسی آن تهویه مطبوع می باشد.
کولر های گازی که دارای سیستم اینورتر می باشند این توانایی را دارا می باشند که دور و سرعت کمپرسور را تنظیم کنند به همین دلیل از روشن و خاموش شدن بی دلیل دستگاه جهت کنترل دمای محیط جلوگیری می شود در نتیجه مصرف برق کاهش پیدا می کند.
به دلیل کم مصرف بودن کولر های گازی اینورتر دارای گرید انرژی سری A و گولر های گازی معمولی دارای گرید انرژی B می باشند که نشان دهنده ی مصرف انرژی بیشتر می باشد.
بهتر است برای کم شدن مصرف برق کولر های گازی دمای آن ها را روی 25 درجه تنظیم کنیم این عمل باعث خاموش شدن متناوب کمپرسور می شود و برق کمتری مصرف می شود.
نکاتی که باید هنگام نصب کولر گازی به آن ها توجه داشته باشید:
1. فاصله بین یونیت بیرونی و یونیت داخلی را حتما اندازه گیری کنید، معمولا جهت بازدهی بهتر این فاصله بین 10 تا 22 متر می باشد، در صورتی که این فاصله از این مقدار کمتر یا بیشتر بود حتما به کارشناسان ما اطلاع دهید.
2. اگر لوله کشی بین کندانسور بیرونی و یونیت داخلی قبلا وجود داشته حتما هنگام خرید اسپلیت جدید اندازه ها را بررسی کنید تاهنگام نصب دچار مشکل نشوید.
3. حتی المقدور سعی کنید در محلی که سایه است کندانسور را قرار دهید زیرا باعث می شود بازدهی کندانسور بالاتر برود و گرد و غبار کمتری وارد کندانسور شود، از طرفی به دلیل انرژی کمتری که موتور جهت خنک کردن محیط مصرف می کند مصرف برق نیز کاهش پیدا می کند.
4. در نظر گرفتن محلی برای خروجی قطرات آب از پنل داخلی اسپلیت الزامی می باشد.
5. جهت جلوگیری از خطرات ناشی از خاموش شدن شعله گاز بوسیله جریان هوای کولر، نصب هر گونه اسپلیت یا کولر گازی در آشپزخانه مجاز نمی باشد.
شروع ضمانت نامه های اسپلیت اغلب شرکت ها دارای سه گزینه است:
بهتر است که گزینه دوم را انتخاب کنید.
نحوه استفاده صحیح از اسپلیت یا کولر گازی
معمولاً بزرگترین عامل گرم شدن اتاق ها آفتاب است. این گرما به سرعت از راه شیشه و پنجره ها و به آهستگی از طریق دیوارهای خارجی و سقف به اتاق وارد می شوند. با استفاده از موارد ذیل می توان مقدار گرمایش تحمیلی را کاهش داد.
منبع : فامکو
