استاندارد «فولاد برای تسلیح بتن — اتصال میلگردهای جوشکاری شده به روش فشار گازی — روش آزمون و معیار پذیرش» که پیش نویس های آن در کمیسیون مربوط تهیـه و تـدوین شـده اسـت، در یک هزار و ششصد و سی و یکمین اجلاسیه کمیته استاندارد ملی مکانیک و فلزشناسی مورخ 1396/11/25 تصویب شد. اینک این استاندارد به استناد بند یک ماده 3 قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، مصوب بهمن ماه 1371 ،به عنوان استاندارد ملی ایران منتشر میشود.
استانداردهای ملی ایران بر اساس استاندارد ملی ایران شماره 5 (استانداردهای ملی ایران-ساختار و شیوه نگارش) تدوین می شوند. برای حفظ همگامی و هماهنگی با تحولات و پیشرفت های ملی و جهانی در زمینه صنایع، علوم و خدمات، استانداردهای ملی ایران در صورت لزوم تجدید نظر خواهند شد و هر پیشنهادی که برای اصلاح و تکمیل این استانداردهای ارائه شود، هنگام تجدید نظر در کمیسیون های مربوط مورد توجه قرار خواهد گرفت. بنابراین باید همواره از آخرین تجدید نظرهای استانداردهای ملی ایران استفاده کرد.
هدف از تدوین استاندارد فورجینگ، تعیین روش آزمون و معیار پذیرش اتصال جوش شده فشاری گازی میلگردهای فولادی به کار رفته برای تسلیح بتن، با استفاده از جوشکاری فشاری گازی دستی، جوشکاری فشاری گازی خودکار و جوشکاری فشاری گازی با پیرایش داغ است.
در استاندارد فورجینگ علاوه بر اصطلاحات و تعاریف ارائه شده در استانداردهای، JIS Z 3001-1 و JIS Z 3001-2 ،تعاریف و اصطلاحات ذیل نیز مورد توجه می باشد:
در استاندارد فورجینگ آمده است که آزمون ها باید شامل آزمون چشمی و آزمون کشش باشد. در صورت عملی نبودن می توان بر اساس توافق بین سازنده و خریدار برای کارهای اتصال، آزمون خمش را جایگزین آزمون کشش نمود.
بر اساس استاندارد فورجینگ شکل و ابعاد قطعه آزمون باید مطابق جدول 1 باشد. بر روی قطعه آزمون باید جوشکاری فشاری گازی انجام شود. برای انجام آزمون کشش یا خمش، باید از قطعات آزمون قبول شده در آزمون چشمی استفاده شود. برای قطعات آزمون خمش ساخته شده با جوشکاری فشاری گازی دستی یا خودکار، به منظور خمش مناسب قطعه آزمون، گرده در طرف تماس با سنبه تا سطح ماده اصلی برداشته شود.
جدول 1- ابعاد قطعه آزمون برای اتصال جوشی فشاری گازی
روشهای آزمون
آزمون چشمی: طبق استاندارد فورجینگ در روش آزمون چشمی، باید روی جوش فشاری به صورت چشمی یا با تجهیزات مخصوصی از جمله: ورنیه، پرگار، خط کش،مدرج، به منظور بررسی قطر و طول گرده جوش، جایجای سطح، ناهمراستایی محور مرکزی میلگرد تسلیح، خمش جوش فشاری، تحدب جزئی، تاب برداشتن قابل ملاحظه، چاله ای شدن یا ترک ناشی از اضافه گرمایش بیش از حد، انجام شود.
آزمون کشش: آزمون کشش باید مطابق با استاندارد JIS Z 2241 انجام شود. برای به دست آوردن استحکام کششی اتصال، از سطح مقطع عرضی نامی مشخص شده در استاندارد JIS G 3112 برای میلگردهای آجدار، یا از سطح مقطع عرضی مشخص شده در استاندارد JIS G 3191 برای میلگردهای ساده استفاده شود.
آزمون خمش: طبق استاندارد فورجینگ، آزمون خمش باید با روش خمش فشاری مشخص شده در استاندارد JIS Z 2248 انجام شود. زاویه خمش باید 45 درجه یا بیشتر و شعاع داخلی باید مطابق با استاندارد JIS G 3112 باشد.
طبق استاندارد فورجینگ قطعات آزمون زمانی در آزمون چشمی قبول می شوند که تمامی قطعات، معیارهای پذیرشی که در ادامه به شما معرفی می کنیم را برآورده نمایند:
الف) قطر (D) گرده جوش فشاری باید دست کم 1.4 برابر قطر یا قطر نامی میلگرد تسلیح باشد. برای قطعه آزمون با شناسنامه SD 490 مشخص شده در استاندارد JIS G 3112 باید دست کم 1.5 برابر قطر باشد.
ب) قطر (I) گرده جوش فشاری باید دست کم 1.1 برابر قطر یا قطر نامی میلگرد تسلیح باشد. برای قطعه آزمون با شناسه SD 490 مشخص شده در استادارد JIS G 3112 باید دست کم 1.2 برابر قطر باشد.
ج) جابجایی (Q) سطح جوش فشاری نباشد بیشتر از 1.4 قطر یا قطر نامی میلگرد تسلیح کننده باشد.
د) ناهمراستایی (E) هر دو محور مرکزی میلگردهای تسلیح در جوش فشاری نباید بیشتر از 1.5 قطر یا قطر نامی میلگرد تسلیح باشد.
ذ) تحدب جزئی در جوش فشاری نباید بیشتر از 1/5 قطر یا قطر نامی میلگرد تسلیح باشد.
ه) خمیدگی در جوش فشاری به صورت چشمی مشاهده نشود.
ی) شکم دادگی، چاله ای شدن، یا ترک ناشی از گرمایش بیش از حددر جوش فشاری به صورت قابل ملاحظه ای دیده نشود.
الف) طول (i) گرده فشاری باید دست کم 1.1 برابر قطر یا قطر نامی میلگرد تسلیح باشد. برای قطعه آزمون شناسه SD 490 مشخص شده در استاندارد JIS G 3112 باید دست کم 1.2 برابر باشد.
ب) ترک یا چاله روش جوش فشاری که مربوط به سطح صاف شده جوش فشاری است مشاهده نشود.
ج) بی نظمی های سطحی به وسیله گرمایش بیش از حد روی سطح صاف شده جوش فشاری مشاهده نشود.
طبق استاندارد فورجینگ، هنگامی قطعات آزمون جوش فورجینگ در آزمون کشش قبول می شوند که تمامی قطعات ویژگی های مشخص شده در استاندارد JIS G 3112 را برآورده کنند.
هنگامی تمامی قطعات در آزمون خمش مورد پذیرش قرار می گیرند که تمامی قطعات جوش فشاری که تا زاویه 45 درجه خم می شوند، بدون ترک سطحی باشند.
طبق استاندارد فورجینگ زمانی که قطعات آزمون در آزمون های کشش یا خمش به یکی از دلایل ذیل مردود شده اند، می شود تنها یک بار انجام داد:
الف) شکست آزمون ناشی از شرایط مواد آزمون ( مانند آخال، ترک خوردگی، حفره لوله ای و گود افتادگی)
ب) شکست آزمون ناشی از خرابی خارجی قطعه آزمون در حین آماده سازی
پ) شکست آزمون ناشی از عملیات نادرست
ت) شکست آزمون ناشی از ترک در زاویه خمش کمتر از 45 درجه در قسمت دیگر سطح جوش فشاری.
برای هر قطعه آزمون رد شده، یک قطعه آزمون از سایر اتصالات آماده شده تحت شرایط یکسان نمونه برداری شود.
زمانی که همه مشخصات را قطعات آزمون برآورده کنند، طبق استاندارد فورجینگ پذیرفته می شوند.
