گوگرد، که اغلب به عنوان چهارمین عنصر غذایی ضروری پس از نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) شناخته میشود، نقشی حیاتی در سلامت و بهرهوری گیاهان و خاک دارد. این عنصر نه تنها یک ماده مغذی کلیدی برای ساخت اسیدهای آمینه و پروتئینها است، بلکه یک اصلاحکننده قدرتمند برای خاکهای قلیایی و شور نیز محسوب میشود. علاوه بر این، خواص قارچکشی و کنهکشی آن، گوگرد را به یک ابزار چندمنظوره در دست کشاورزان هوشمند تبدیل کرده است.
اما سوال اصلی اینجاست: کدام نوع گوگرد برای زمین و محصول شما مناسبتر است؟ پاسخ به این سوال بستگی به هدف شما، نوع خاک، محصول و تجهیزاتتان دارد. در ادامه، انواع مختلف گوگرد کشاورزی را به تفصیل بررسی میکنیم.
این نوع گوگرد به دلیل داشتن ذرات بسیار ریز، بالاترین سطح تماس با خاک و گیاه را دارد و در نتیجه، سریعترین واکنش را نشان میدهد.
اصلاح سریع pH خاک: اگر نیاز دارید pH خاک قلیایی را به سرعت کاهش دهید، گوگرد پودری بهترین گزینه است.
مبارزه با آفات و بیماریها: برای کنترل بیماریهای قارچی مانند "سفیدک پودری" (Powdery Mildew) روی برگها و ساقهها، از روش گردپاشی استفاده میشود.
تغذیه فوری: زمانی که علائم کمبود گوگرد در گیاه ظاهر شده و نیاز به رفع سریع آن است.
خاکمصرف: قبل از کاشت، با خاک مخلوط میشود تا به مرور توسط باکتریها اکسید شده و اسید سولفوریک تولید کند.
گردپاشی: توسط دستگاههای گردپاش روی شاخ و برگ گیاهان پاشیده میشود (مخصوصاً برای انگور و پسته).
انگور و پسته: به طور گسترده برای کنترل سفیدک پودری استفاده میشود.
سبزیجات و صیفیجات: برای مبارزه با بیماریهای قارچی و کنهها.
محصولاتی که به pH اسیدیتر نیاز دارند: مانند بلوبری.
نکته مهم: کار با گوگرد پودری به دلیل گرد و غبار زیاد، دشوار است و خطر اشتعال و مشکلات تنفسی برای کاربر را به همراه دارد.
این شکل از گوگرد، در واقع همان گوگرد پودری است که طی فرآیندی فشرده و به شکل دانههای گرانول درآمده است.
اصلاح تدریجی و طولانیمدت خاک: وقتی هدف، کاهش pH خاک در طول یک فصل زراعی کامل است و نیازی به واکنش فوری نیست.
استفاده آسان و مکانیزه: برای کشاورزی در مقیاس بزرگ که از دستگاههای کودپاش استفاده میشود.
پخش سطحی: قبل از شخم یا آبیاری روی سطح خاک پخش شده و با خاک مخلوط میشود.
چالکود: در باغها و برای درختان، به صورت چالکود در سایهانداز درخت استفاده میشود.
غلات (گندم، جو، ذرت): برای تأمین گوگرد مورد نیاز در طول فصل رشد.
دانههای روغنی (کلزا): این گیاهان نیاز بالایی به گوگرد دارند.
باغهای میوه: برای اصلاح خاک و تأمین گوگرد درختان به صورت سالیانه.
نکته مهم: سرعت تأثیر گوگرد گرانوله بسیار کندتر از نوع پودری است، زیرا سطح تماس آن با خاک کمتر است.
این نوع گوگرد، هوشمندانهترین و پرکاربردترین شکل گوگرد برای مصرف خاکی است. در این فرم، ذرات گوگرد میکرونیزه با خاک رس بنتونیت ترکیب و به شکل گرانولهای کوچک درمیآیند.
بهترین گزینه برای اصلاح خاک: این فرم، مزایای گوگرد پودری (واکنش سریع) و گرانوله (استفاده آسان) را همزمان دارد.
تأمین گوگرد به عنوان کود: برای تأمین تدریجی و مطمئن گوگرد در طول فصل رشد.
پس از پخش در خاک و تماس با رطوبت، بنتونیت آب را جذب کرده و متورم میشود. این تورم باعث خرد شدن گرانول و آزاد شدن ذرات بسیار ریز گوگرد در خاک میگردد. این فرآیند، اکسیداسیون گوگرد توسط باکتریها را بسیار کارآمد میکند. روش مصرف آن مشابه گوگرد گرانوله است (پخش سطحی یا چالکود).
تقریباً تمام محصولات کشاورزی: به ویژه در خاکهای قلیایی ایران، برای محصولاتی مانند پسته، یونجه، گندم، ذرت، پیاز و سیبزمینی گزینهای ایدهآل است.
گوگرد مایع معمولاً به شکل ترکیبات پلیسولفید (مانند پلیسولفید کلسیم یا آمونیوم) عرضه میشود و برای جذب سریع توسط گیاه طراحی شده است.
رفع سریع کمبود گوگرد: زمانی که گیاه دچار زردی برگهای جوان شده و نیاز به یک شوک درمانی دارد.
محلولپاشی (Foliar Application): برای تأمین مستقیم گوگرد از طریق برگها.
کنترل برخی آفات و بیماریها: به عنوان یک قارچکش و کنهکش تماسی عمل میکند.
محلولپاشی: با آب رقیق شده و روی شاخ و برگ گیاه اسپری میشود.
آبیاری قطرهای (Fertigation): همراه با آب آبیاری به ریشه گیاه رسانده میشود.
تمام گیاهان زراعی و باغی: به خصوص در مراحل حساس رشد که گیاه به گوگرد بیشتری نیاز دارد.
کشاورزی گلخانهای: به دلیل کنترل دقیق بر تغذیه، کاربرد زیادی دارد.
نکته مهم: در هنگام محلولپاشی باید غلظت مناسب را رعایت کرد، زیرا استفاده بیش از حد ممکن است باعث سوزندگی برگها شود.
این نوع، خالصترین اما خامترین شکل گوگرد است که مستقیماً از معادن استخراج میشود.
کاربرد در کشاورزی: گوگرد کلوخه به دلیل اندازه بسیار بزرگ و سرعت انحلال تقریباً صفر، برای مصرف مستقیم در کشاورزی مناسب نیست. کشاورزان نباید از این نوع گوگرد استفاده کنند، زیرا سالها طول میکشد تا در خاک تجزیه شود و تأثیر مفیدی نخواهد داشت. این نوع گوگرد بیشتر به عنوان ماده اولیه برای تولید انواع دیگر گوگرد (پودری، گرانوله و...) در کارخانهها استفاده میشود.
نتیجهگیری نهایی: چگونه بهترین گوگرد را انتخاب کنیم؟
1. اولین و مهمترین قدم، آزمایش خاک است: بدون دانستن pH و میزان مواد مغذی خاک، هر اقدامی چشمبسته خواهد بود.
2. هدفتان را مشخص کنید: آیا میخواهید pH خاک را اصلاح کنید (بنتونیتدار)، با سفیدک مبارزه کنید (پودری) یا کمبود را سریعاً رفع کنید (مایع)؟
3. به تجهیزات خود فکر کنید: آیا دستگاه گردپاش دارید یا کودپاش؟ آیا از سیستم آبیاری قطرهای استفاده میکنید؟
به طور کلی، برای اکثر کشاورزان در ایران که با خاکهای قلیایی سروکار دارند، گوگرد بنتونیتدار بهترین و متعادلترین گزینه برای مصرف خاکی است. در کنار آن، استفاده از گوگرد مایع به صورت محلولپاشی میتواند کمبودهای مقطعی را به سرعت برطرف کند.
