گوشهای از کتاب:
شاید هیچ پدیدهای را نیابیم که بین همۀ ادیان مشترک باشد، اما مجموعهای از ویژگیهاست که هر یک از آنها بین برخی از ادیان مشترک است. با اینکه هیچ امری در همۀ ادیان مشترک نیست، "عقیده به نجات و رستگاری" در همۀ ادیان بزرگ و متکامل جهان وجود دارد؛ هرچند در ادیان ابتدایی به نجاتت و رستگاری توجهی نبوده، بلکه حفظ تعادل میان امور و اجتناب از بروز فاجعه اهمیت داشته است.
سلیمانی اردستانی نویسندهای فرهیخته و پخته در دین پژوهی و فلسفۀ ادیان است و این کتابش شروع بسیار خوبی برای آشنایی کلی با ادیان مطرح جهان است. در این کتاب که معادل منبعی برای دو واحد دانشگاهیست یازده دین زندۀ حال حاضر جهان بررسی شدهاند و منظور از ادیان "زنده"، ادیانی با پیروان بیشتر و البته غیرابتدایی و مربوط به جهان پس از شکلگیری تمدن است: هندوئیسم، بودیسم، جَین، سیک، زرتشت، یهودیت، مسیحیت، کنفسیوس، دائو، شینتو و اسلام که البته در این کتاب اسلام بررسی نشده است.
کتاب در هر بخش مفصلاً به ریشههای شکلگیری، جغرافیا، نژاد، آموزههای اعتقادی اصلی، کتب مقدس و ماجرای تطور آنها در طول زمان و بخشبندی هر دین از این ده آیین میپردازد. برای پیدا کردن دید اجمالی به ادیان مطرح حال حاضر جهان کتاب واقعاً مناسب است اما در بخشهایی (خصوصاً بخشهای مربوط به آیینهای آسیای شرقی) دچار پیچیدگی و کمی سردرگمی مخاطب میشود که لازم است به عقب برگردد و چند بار مباحث را دوره کند که البته با قرار دادن جمعبندیهایی در انتهای فصول مختلف این مشکل تا حدودی برطرف شده. حتی اگر علاقهای به فلسفه و تاریخ ادیان ندارید حداقل همین کتاب را به شما توصیه میکنم. اینکه چرا ژاپنیها تاریخی پر از جنایت و تاختن به اطرافیان دارند اما چینیها و هندیها کمتر از آن برخوردارند، اینکه چرا شوپنهاور تحت تاثیر بودیسم قرار میگیرد و نه هندوئیسم، اینکه چرا آمار خودکشی در برخی کشورهای آسیای شرقی با تفاضل از همسایگانش بالاتر است و . . . ارتباط تنگاتنگی با ادیانی دارد که صدها یا هزاران سال با فرهنگ و گوشت و خون آن سرزمین آمیخته شدهاند.
کتاب نیاز به مرور و خطکشی یا نکته برداری دارد و برای شروع مقدماتی مناسب است. ضعف کتاب هم شاید شلیک مسلسلوار حجم زیادی از اطلاعات باشد که منجر به احساس سردرگمی نسبی مخاطب میشود که البته در مقایسه با حجم کتاب غیرمنطقی نیست. در کل نکات بسیار عجیبی دریافت میکنید. اینکه نگاه قوم برگزیدگیِ نژادپرستگونه در ادیان خاصی مانند سرطان پخش شده و البته عجیب بودن اشتراکاتی که ادیان مختلف بدون آنکه با یکدیگر در تماس باشند عیناً به آنها اشاره کردهاند و شما را در فکر فرو میبرد که این امر چگونه ممکن شده؟ . . .