مسئله اصلی در «نه فرشته، نه قدیس» رمانی که پراگ امروز را با همه تیرگی‌ها و ترس‌خوردگی‌هایش به تصویر می‌کشد، جهان بعد از فاجعه و جنگ و سنگینی بار تاریخی است که بر دوش شهر و آدم‌هایش سنگینی می‌کند. امروز در پراگ نه خبری از جنگ و آدم‌سوزی است و نه خبری از تانک‌ها و سربازان روس اما رمان ایوان کلیما با فضای تیره و مغمومش هشداری جدی است که بی‌محابا این پرسش را پیش می‌کشد که آیا می‌توان در چنین دنیایی زندگی کرد...
..................................................
? درباره «نه فرشته، نه قدیس» اثر ایوان کلیما : پیام حیدر قزوینی
