شاید بتوان گفت نخستین بار که در سپهر سیاست ایران گروهی تحت عنوان جبهه دست به فعالیت زدند، جبههی ملی ایران بود که در سال 1328 توسط افرادی چون محمد مصدق، فاطمی و برخی دیگر از همفکرانشان تاسیس شد و به تلاش برای ملی کردن صنعت نفت پرداخته و از این طریق اکثریت مجلس را به دست آورده و به این هدف خود جامهی عمل پوشاندند. امری که به سبب احساس مثبتی که در میان مردم ایجاد کرد به خاطرهای شیرین از این رویداد و دستاندرکاران آن بدل شد.
در نتیجهی همین خاطرهی خوشایند، هرگاه در سیاست ایران از جبههی ملی نام برده میشود، اذهان به سمت دکتر محمد مصدق متوجه میشود و افراد بعضا احساسی مثبت به آن پیدا میکنند! فارغ از اینکه این احساس بیش از حد مثبت برخی به محمد مصدق، احساسی درست و به جا و مبتنی بر واقعیات تاریخی است و یا نتیجهی دههها تبلیغات و بیان وقایع به صورتی یکسویه از سوی کسانی که خود را منتسب به مصدق و اندیشهی او میدانستند، باید توجه داشت که به هر روی امروز دیگر جبههی ملی نه مصدق دارد و نه آنچه تا دهها سال پس از مصدق، تحت عنوان یاران مصدق نامیده میشد!
قضاوت در باب مصدقالسلطنه و آنچه کرد و درست و غلط اقدامات و تصمیمات وی با تاریخ است و ما را در این مقال کاری با مجادلات تاریخی نیست. اما مصدق خوب یا بد، قابل دفاع یا قابل نقد، امروزه به نامی بدل شده برای سوءاستفاده و بهرهبرداری بسیاری از گروهها و احزاب و افراد که با مصدقی خواندن خود یا تحت نام و شهرت مصدق، نیات خود را دنبال میکنند و البته با یکدیگر نیز اختلافات عمیقی دارند که این اختلافات خود گویای آن است که نمیتوانند با این همه تنافر و تفاوت پیرو مکتبی یکسان باشند که داعیهی آن را دارند.
امروز بسیارند شخصیتهایی که خود را جبههی ملی میخوانند! جمعی در داخل و جمعی دیگر در خارج از کشور که حتی همین دو گروه نیز اختلافات متعددی با یکدیگر دارند و هرکدام مشی و مرامی مجزا را دنبال میکنند! از اینها گذشته، جبههی ملی در زمانهی تلاش برای ملی کردن صنعت نفت، این نام را به خود گرفت و علت آن نیز این بود که احزاب بزرگی در آن روزگار برای ملی کردن نفت همپیمان شده و نام جبههی ملی بر خود نهاده بودند. در آن روز احزاب و شخصیتهای مذکور به هردلیل مورد اقبال و حمایت مردم بودند و بیجا نبود اگر نام ملی را براجتماع خود برگزیده بودند، اما امروز این احزاب که متشکل از تنی چند از افراد بازنشسته هستند و احتمالا اغلب مردم نام آنها را نیز نشنیدهاند، چه برسد به علقه و علاقه به آنان، به چه اعتباری نام جبههی ملی را برای خود برگزیده و این چنین از واژهی ملی استفاده یا شاید سوءاستفاده میکنند؟
بهتر آن است این افراد و احزاب، اگر براین باورند که اقبالی درمیان مردم دارند، تحت نام خود و نه نامی که در ذهن ایرانیان دارای سابقهای ذهنی است فعالیت نمایند و از واژهی ملی برای اندیشهی خود که مردم از آن آگاهی ندارند، استفاده نکنند.