زنان سرپرست خانوار که به دلیل فوت همسر و یا سایر دلایل مسئولیت اقتصادی و معیشتی خانواده را برعهده دارند در شرایطی همچون بحران های اقتصادی با مشکلات بیشتری مواجه می شوند و در همین راستا افزایش فقر و نبود شغل مناسب به منظور تامین نیازهای ضروری، خطر گسترش آسیب های اجتماعی هم بیشتر می شود لذا به منظور کاهش آسیب های اجتماعی در این قشر دولت برنامه هایی از سوی برخی نهادهای حمایتی اعم از موسسات خیریه همچون موسسه خیریه خیرات الابرار دنبال می کند.
براساس سرشماری نفوس و مسکن مرکز آمار ایران که در سال ۹۵ صورت گرفت، مشخص شد که جمعیت زنان سرپرست خانوار کشور ( زنان بی سرپرست، خودسرپرست و سرپرست خانواده) نزدیک به سه میلیون و ۶۰ هزار نفر هستند.
این جمعیت در سرشماری سال ۹۰ حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر بود و در سرشماری سال ۸۵ به یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر و در سرشماری سال ۷۵ کمتر از یک میلیون و دویست هزار نفر جمعیت زنان سرپرست خانوار بود.
بنا بر گفته فاطمه عباسی مدیرکل دفتر توانمندسازی زنان و خانواده سازمان بهزیستی کشور در مجموع ۲۵۰ هزار خانوار زن سرپرست شامل چهار گروه زنان دارای همسر متوفی، زنان مطلقه، زنان دارای همسر از کارافتاده و دختران و زنان خود سرپرست تحت پوشش بهزیستی هستند که از این تعداد بیش از۷۰ هزار زن دارای همسر متوفی هستند.
وی افزود: سازمان بهزیستی برنامه های حمایتی متعددی را برای این قشر دارد که تشکیل گروه‌های همیار زنان سرپرست خانوار ، برنامه تامین مالی خرد با رویکرد بانکداری پیوندی، بیمه اجتماعی زنان و دختران روستایی و عشایر بیمه تامین اجتماعی زنان سرپرست خانوار شهری، پرداخت ودیعه مسکن به خانوارهای نیازمند و پرداخت کمک هزینه تحصیلی زنان سرپرست خانوار یا فرزندان از آن جمله است.
در کنار دریافت مستمری برای اینکه بتوان فقر را در میان این دسته از افراد جامعه کاهش داد حمایت های غیرمستمر هم انجام می شود از جمله در حوزه آموزش، ازدواج، تامین جهیزیه، اشتغال، مسکن،درمان و بیمه و هزینه های ضروری و متعددی که در دستورالعمل های بهزیستی و کمیته امداد پیش بینی شده است.
توانمندسازی زنان سرپرست خانوار بصورت پرداخت وام های خوداشتغالی و مشاغل خانگی یکی از اقداماتی است که خیریه خیرات الابرار در راستای رسیدن به این هدف انجام می دهد.
با توجه به شیوع ویروس کرونا و برخی مشکلات اقتصادی با هدف رفع برخی مشکلات معیشتی زنان سرپرست خانوار ، بسته های حمایتی در فواصل زمانی مختلف با کمک خیران ، بین زنان سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی توزیع شده است.
این بسته های حمایتی شامل ، برنج ، ماکارونی، روغن، سویا، رب گوجه و مرغ است که در شرایط فعلی و با توجه به اثراتی که شیوع کرونا بر کسب و کارهای خرد زنان سرپرست خانوار داشته است می تواند کمک کننده باشد.
حمایت از زنان سرپرست خانوار به وسیله تامین مستمری نمی تواند روش موثر و کارآمدی باشد بلکه باید تلاش شود با کمک تسهیلاتی که داده می شود زنان سرپرست خانوار به سمت اشتغال و توانمند سازی هدایت شوند.
بسیاری از زنان سرپرست خانوار در رده های سنی جوان قرار دارند و برخی دارای فرزند هم هستند و آنچه که بعنوان مستمری به آنها داده می شود نمی تواند تامین کننده نیاز زندگی آنها باشد.
در راستای توانمند سازی زنان سرپرست خانوار ، سعی براین است با برگزاری دوره های کاربردی بازار کار و یا کارهای متناسب با توانمندی آنان آن ها را خودکفا کنند.
حمایت از زنان سرپرست خانوار و تلاش برای توانمند سازی آنها یک ضرورت است که بخصوص در شرایط بحرانی اقتصادی ضرورت توجه به اقشار آسیب پذیری همچون زنان سرپرست خانوار بیشتر می شود.
طلاق و افزایش بار سازمان‌های حمایتی
آنچه که مسلم است و شواهد نشان می‌دهد که میزان طلاق در کل جامعه رو به افزایش است و متعاقب آن تعداد زنان جوانی که بر اثر طلاق به مراکز حمایتی مراجعه می‌کنند بیشتر خواهد شد.
بیشتر زنانی که طلاق می‌گیرند در رده سنی جوان قرار دارند که این افراد بیشتر در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار دارند و بهزیستی نیز در بخش‌های مختلف مددکاری و کاهش آسیب نیز برنامه‌هایی برای آنها دارد که در مجموع هدف از تمام اینگونه برنامه‌های حمایتی در راستای اهداف دولت در کاهش آسیب‌های اجتماعی است.
مساله زنان جوانی که بر اثر طلاق تنها می‌شوند با توجه به اینکه آنها ممکن است دارای فرزندانی نیز باشند باید بصورت کلان در جامعه دیده شوند و در راستای رفع مشکلات مالی، مسکن و مشکلات اجتماعی آنها تلاش شود.
