محمدهاشم نعمت‌اللهی
در جایی می‌خواندم که چند سال پیش، یک شرکت ژاپنی برای شناخت ذائقه ایرانی‌ها به کمک سفارت ژاپن در ایران یک مسابقه نقاشی برای کودکان طراحی کرده و بر اساس آنالیز آن نقاشی‌ها، رنگ تلویزیون‌های صادراتی به ایران را از زرد و قرمز به نوک‌مدادی تغییر داده است.
نمی‌دانم این ماجرا افسانه است یا واقعیت! اما به خوبی اهمیت مخاطب‌شناسی و آشنایی با نیازهای مخاطبان را تبیین و ترسیم می‌کند.
با نگاهی به رشد روز‌افزون صنعت چاپ و نشر و تولید آثار متعدد در زمینه‌های مختلف، مخاطب‌شناسی و شناختن نیازهای مخاطب بیش از گذشته احساس می‌شود. به‌طوری که گاهی باید دست به دامن برخی از نویسندگان شد که لطفاً ننویسید یا اگر می‌خواهید بنویسید نیاز و سطح مخاطبان را مشخص کنید.
توجه به نیازها و سطح مخاطبان در همه عرصه‌های ادبی به ویژه ادبیات مقاومت مهم و ضروری است؛ این‌که بدانیم در ادبیات مقاومت باید برای تمام سطوح سنی و در تمام قالب‌های موجود ادبیاتی روشن و محتوایی مناسب آماده کنیم. از طرفی با در نظر گرفتن تنوع آرا و اندیشه‌ها برای طیف‌های مختلف سیاسی و اجتماعی با تحصیلات متفاوت نیز محصول قابل عرضه داشته باشیم. و این محقق نمی‌شود مگر با تسلط بر موضوع ادبیات مقاومت و شناخت درست از مخاطبان.
وقتی از ادبیات مقاومت سخن می‌گوییم در کمترین حالت صحبت از شهدای مدافع حرمی است که طیف گسترده‌ای از افراد را در کشورهای مختلفی همچون سوریه، پاکستان، افغانستان، یمن، عراق، لبنان، ایران و فلسطین در برمی‌گیرند به ویژه آن‌که دارای ادیان و مذاهب مختلفی همچون مسلمان، مسیحی، شیعه و سنی هستند. شناخت این رزمندگان جبهه مقاومت، جامعه‌ّهایشان، دیدگاه‌هایشان ضروری است.
وقتی هم از مخاطبان صحبت می‌کنیم همان‌طور که بیان شد طیفی گسترده و متنوع را در نظر داریم که در کنار پرسش‌های منطقی درگیر شبهات فضای مجازی هم هستند.
لذا دست زدن به تولید کتاب و محتوا در این حوزه بدون توجه به این دو موضوع کاری کم‌فایده و حتی عبث است:
- تنوع موضوعی ادبیات مقاومت
- تنوع پرسش‌ها، ابهامات و نیازهای مخاطبان
با چرخی در فضای مجازی می‌توان تا حدی به نیاز و سلیقه مخاطبان دست یافت، ولی این کافی نیست و باید در تعاملی دوطرفه در کف جامعه به سلیقه، ذائقه و پرسش‌های آنان دست یافت. این گستردگی به ما این توانایی را می‌دهد و این بستر را ایجاد می‌کند که به عناوین مختلف در این موضوع به تولید محتوا بپردازیم و به شبهاتی که در این زمینه ایجاد شده است در قالب‌های مختلف پاسخ بدهیم. پرسش‌هایی چون:
- چرا باید در سوریه بجنگیم؟
- چرا باید جان جوانانمان را در کشور دیگر و برای حفظ یک نظام دیگر به خطر بیندازیم؟
- مدافعان حرم در مقابل بذل جان خود چقدر دریافت می‌کنند؟
- آیا مسائل مادی ارزش فدا کردن جان را دارد؟
و...
البته آنچه بیان شد تا حدی زیادی به عهده مراکز، سازمان‌ها و ناشران این حوزه است. ناشرانی که ادبیات مقاومت را مسیر کاری خود دانسته‌اند باید با تأمین محتوا و تلاش برای شناخت مخاطب بستر را برای کارآمدی نویسندگان این حوزه فراهم کنند. در انتشارات خط مقدم به‌عنوان ناشر تخصصی جبهه مقاومت تلاش بر این است تا روایت‌هایی دست اول از جبهه مقاومت به دست بیاوریم و همگام با نیاز و ذائقه‌ی مخاطبان آن را منتشر کنیم.
امیدواریم در این راه یاریگر ما باشید و ما را از نظرات خود محروم نکنید.
