کولر گازی نوعی دستگاه تهویه است که به کمک سیکل تبرید تراکمی، گرما را از اتاق گرفته و آن را در خارج اتاق دفع می‌کند. در بعضی دستگاه‌ها امکان معکوس کردن این سیکل یا چرخه وجود داشته و می‌توان کولر را تبدیل به پمپ حرارتی (به انگلیسی: Heat Pump) کرد و در فصل زمستان از آن برای گرمایش استفاده کرد.
هر دستگاه کولر گازی از چهار جزء اصلی :
1- کمپرسور
2- کندانسور
3- اواپراتور
4- شیر انبساط یا لوله مویین
تشکیل می‌شود.
در کولر گازی از گازهای مخصوص تبرید از جمله R-22 یا R-134a یا R-404 و … استفاده می‌شود. این گازها در بعضی موارد به شدت برای لایه ازون کره زمین مضر بوده و به همین دلیل در حال جایگزینی با گازهایی هستند که برای محیط زیست و لایه ازون مخاطرات کمتری داشته باشد.
کولر گازی را ویلیس کریر در سال ۱۹۰۲ میلادی اختراع کرد.
امروزه کولرهای گازی جز پر استفاده ترین وسایل سرمایشی هستند که در ساختمان‌های بزرگ و کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما همین کولرهای گازی بدون اینکه خرابی داشته باشند، باید سالانه مورد سرویس قرار بگیرند. سرویس دوره‌ای کولر گازی، می‌تواند به بهبود کارکردش کمک کند. معمولا در مواقع زیر به نصب و تعمیرات کولر گازی نیاز داریم:
- زمانی که کولر گازی جدید خریدیم و نیاز به نصب آن داریم و یا می‌خواهیم کولر خود را از مکانی به مکان دیگر منتقل کنیم.
- هنگامی‌که به دنبال یک تعمیرکار مطمئن هستیم تا تعمیر کولر گازی خود را به او بسپاریم.
- هنگامی‌که کولر گازی دچار مشکل شده و به‌خوبی خنک نمی‌کند.
- هنگامی که گاز کولر خالی شده و نیاز به شارژ گاز کولر داریم.
البته به دلیل تعدد برندهای کولرهای گازی، مشکلاتی که برای این دستگاه‌ها به وجود می‌آید نیز متنوع هستند و ممکن است به هر دلیل دیگری نیز به تعمیرکار کولر گازی در محل نیاز پیدا کنیم.
اجزای درونی و نحوه عملکرد یک کولر گازی پنجره ای
کولر گازی پنجره‌ای شامل کندانسوری است که در انتهای این اتاقک و به سمت بیرون است و یک فن کندانسور در پشت آن است که هوا از طریق آن دمیده می‌شود و به حذف گرما از کندنسورکمک می‌کند. این کولر گازی‌ها به دلیل نداشتن ریموت کنترل و نداشتن حالت گرمایش، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
داخل یونیت خارجی دستگاه که کندانسینگ یونیت خوانده می‌شود یک کمپرسور گاز، یک کندانسور و یک فن خنک‌کننده وجود دارد که عملکرد آن همانند یخچال و فریزر می‌باشد. کمپرسور، گاز کم فشار دما پایین را از اواپراتور مکش کرده و آن را متراکم می‌کند. با متراکم شدن گاز، دما و فشار آن افزایش می‌یابد. این گاز برای کاهش دما به کندانسور فرستاده می‌شود.
با عبور گاز داغ از کویل‌های کندانسور و عبور پر سرعت هوای محیط از روی لوله‌ها توسط فن، این گاز پرفشار تبدیل به مایع پرفشار و نسبتاً داغی می‌شود. با عبور این مایع پرفشار از لوله مویین، فشار و دما به شدت افت کرده و تبدیل به یک مایع کم فشار دما پایین می‌شود.
این مایع کم فشار از کویل‌های اواپراتور عبور داده می‌شود و به دلیل پایین بودن نقطه جوشش آن به سرعت گرمای محیط را به خود جذب کرده و تبدیل به گازی کم فشار می‌شود. این گاز کم فشار برای ادامه چرخه دوباره به کمپرسور بازگردانده می‌شود.
