جرم مزاحمت برای بانوان یکی از معضلات مهم اجتماعی است که متأسفانه در بسیاری از جوامع، از جمله ایران، بسیار رایج است. این مسئله می‌تواند تأثیرات روانی و اجتماعی گسترده‌ای بر روی زنان بگذارد و نیاز به برخورد جدی دارد.
تعریف مزاحمت برای بانوان
مزاحمت برای بانوان به هرگونه رفتار ناپسند یا آزاردهنده‌ای گفته می‌شود که علیه زنان در محیط‌های مختلف از جمله خیابان، محل کار، و فضای مجازی رخ می‌دهد. عمده این مزاحمت‌ها به‌صورت فیزیکی یا مجازی می‌باشند.
ایجاد مزاحمت برای بانوان از طریق توهین
سؤال: آیا صرف استعمال الفاظ رکیک مصداق جرم مزاحمت برای بانوان است؟
پاسخ: بر اساس نظریه مشورتی شماره ۴۸۵۹/۷-۷۳/۸/۱۰، به‌کاربردن الفاظ رکیک برای تحقق این جرم شرط نیست، بلکه صرف اعمال مزاحمت‌آمیز، مصداق رفتار مجرمانه است .
در همین زمینه آرای متعدد بر صحت این گفتار تأیید نموده‌اند که به‌اختصار بیان می‌گردد:
شعبه ۴۱ دادگاه تجدیدنظر استان تهران در شماره دادنامه ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۴۱۰۰۲۱۱ اشعار می‌دارد:
جرم توهین از مقدمات جرم مزاحمت می‌باشد و جرم مستقل تلقی نمی‌گردد.
همچنین شعبه ۴ دادگاه تجدیدنظر استان تهران نیز در دادنامه خود به شماره ۹۰۰۹۹۷۰۲۲۰۴۰۰۴۴۹ اعلام می‌نماید:
توهین حین ایجاد مزاحمت برای بانوان در معابر عمومی جرم مستقل محسوب نمی‌شود.
و شعبه ۳۱ دادگاه تجدیدنظر استان تهران نیز در دادنامه ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۳۱۰۱۶۴۶ اعلام می‌نماید:
توهین از طریق مزاحمت برای بانوان، دارای عنوان خاص بوده و تعیین مجازات جداگانه برای توهین صحیح نیست.
مجازات مزاحمت برای بانوان
مزاحمت‌های خیابانی یکی از رایج‌ترین انواع مزاحمت برای بانوان است. در قوانین ایران، برای مزاحمت‌های خیابانی مجازات‌هایی از جمله جریمه مالی یا حبس در نظر گرفته شده است.
وکیل سایبری توضیح می‌دهد:
برابر با ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی:
هر کس در اماکن عمومی یا معابر متعرض یا مزاحم اطفال یا زنان بشود یا با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت به آنان توهین نماید به حبس از دو تا شش ماه و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
نکته: به نظر می‌رسد مقصود قانون‌گذار از به‌کارگیری واژه «هر کس» در این ماده که هر شخصی اعم از خویشاوند یا غریبه است.
موید این کلام دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۸۰۲۹۵۴۰۰۹۰۴ شعبه ۶۳ دادگاه تجدیدنظر استان تهران است که پیرو شکایت خانم م.ک از همسر سابق خود اعلام می‌دارد:
در بزه ایجاد مزاحمت برای بانوان، آشنایی طرفین مانع تحقق جرم است.
همچنین است دادنامه شعبه ۵۷ دادگاه تجدیدنظر استان تهران که احراز سابقه دوستی شاکیه و متهم را مانع از تحقق بزه ایجاد مزاحمت برای بانوان اعلام نموده است.
نظریه مشورتی مزاحمت برای بانوان
بر اساس نظریه مشورتی ۱۰۱۵۳/۷، مزاحمت برای بانوان زمانی معنا پیدا می‌کند که این جرم توسط افراد نامحرم برای بانوان محقق شود. یعنی اگر یک فرد همسر و فرزند یا خواهر و مادر خود را تعقیب نماید مرتکب جرم مزاحمت برای بانوان نشده است و این جرم برای او محقق نمی‌شود.
ارکان جرم ایجاد مزاحمت برای بانوان
ارکان جرم ایجاد مزاحمت برای بانوان در حقوق کیفری به مجموعه‌ای از ویژگی‌ها و شرایطی اطلاق می‌شود که برای تحقق این جرم باید به‌دقت موردتوجه قرار گیرند. این ارکان معمولاً شامل اجزای قانونی و شرایط مشخصی هستند که در صورت اثبات آن‌ها، می‌توان به ارتکاب جرم پی برد. در ادامه به توضیح این ارکان پرداخته شده است:
برای اینکه عملی جرم محسوب شود، باید در قانون تعریف شده و مجازات خاصی برای آن در نظر گرفته شده باشد. رکن قانونی این جرم ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی است.
رکن مادی به عمل یا فعلی اشاره دارد که جرم به‌واسطه آن تحقق پیدا می‌کند. در جرم مزاحمت برای بانوان، این عمل یا فعل می‌تواند به شکل‌های مزاحمت کلامی، مزاحمت فیزیکی، مزاحمت روانی باشد.
رکن معنوی به‌قصد و نیت مرتکب جرم اشاره دارد. برای تحقق جرم مزاحمت، باید نیت مجرمانه و قصد آزار و اذیت بانوان وجود داشته باشد. این نیت می‌تواند شامل:
قصد آسیب رساندن: هدف از عمل مزاحمت‌آمیز، آسیب رساندن به زن از نظر روانی یا جسمی باشد.
صد تهدید: قصد ایجاد ترس و اضطراب در زن به‌وسیله تهدیدات کلامی یا رفتاری.
صد تحقیر: هدف از عمل، تحقیر و تخریب شخصیت زن باشد.
مصادیق جرم مزاحمت برای بانوان
در ایران و بسیاری از کشورها به رفتارها و اقداماتی اشاره دارند که به‌قصد ایجاد آزار و اذیت، تخریب شخصیت، یا تحمیل فشار روانی و جسمی بر زنان صورت می‌گیرد. این رفتارها می‌تواند به شکل‌های مختلف و در موقعیت‌های گوناگون رخ دهد. در ادامه به مهم‌ترین مصادیق جرم مزاحمت برای بانوان اشاره می‌کنیم:
۱. مزاحمت‌های خیابانی
یکی از رایج‌ترین انواع مزاحمت برای بانوان، مزاحمت‌های خیابانی است. این نوع مزاحمت شامل موارد زیر می‌شود:
تعقیب و پیگیری: دنبال‌کردن یک زن بدون رضایت او در اماکن عمومی. اشاره‌ها و حرکات ناشایست: انجام حرکاتی مانند چشمک‌زدن، اشاره‌های تحریک‌آمیز یا تقلید حرکات جنسی. تعرض‌های فیزیکی خفیف: لمس بدن زنان در مکان‌های شلوغ و عمومی بدون رضایت آن‌ها، مانند لمس ناخواسته در وسایل نقلیه عمومی.
۳. مزاحمت‌های فیزیکی
هر گونه تماس فیزیکی ناخواسته یا تجاوز به حریم شخصی زنان، جرم محسوب می‌شود. نمونه‌هایی از این نوع مزاحمت عبارت‌اند از:
لمس ناخواسته: تماس بدنی بدون اجازه، از جمله دست‌زدن به بازو، شانه، یا هر قسمت دیگر از بدن. حملات فیزیکی و تجاوز: تلاش برای برقراری تماس جنسی ناخواسته یا اقدام به تجاوز جنسی. تلاش برای نزدیکی ناخواسته: تلاشی برای نزدیک‌شدن به زن یا ایجاد تماس بدنی در مکان‌های عمومی یا خصوصی بدون رضایت او.
وکیل جرم مزاحمت تلفنی ناموسی تشریح می‌نماید:
مزاحمت با تلفن برای بانوان موضوع ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی می‌باشد و غیر از جرم ایجاد مزاحمت برای زنان موضوع ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵ می‌باشد.
همچنین شعبه ۹ دادگاه تجدیدنظر استان تهران در دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۰۹۰۰۲۶۴ مزاحمت برای بانوان به‌وسیلهٔ تلفن را مشمول جرم مزاحمت تلفنی دانسته است.
برای اطلاع کامل از جزئیات جرم مزاحمت برای زن شوهردار میتوانید مقاله مجازات مزاحمت تلفنی برای زن متأهل در وب‌سایت را مطالعه فرمایید.
نمونه رای مزاحمت برای بانوان
شماره دادنامه: ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۲۱۰۰۰۴۲
تاریخ دادنامه: ۲۰/۰۱/۱۳۹۲
رای دادگاه تجدیدنظر استان
در خصوص اعتراض و تجدیدنظرخواهی آقای الف. ک. فرزند غ. از دادنامه شماره ۲۰۰۹۸۵ مورخه ۲۴/۸/۹۱ صادره از شعبه ۱۹۸۸ دادگاه عمومی تهران که به‌موجب آن مشارٌالیه به اتهام ایجاد مزاحمت برای شاکیه در انظار عمومی به شش ماه حبس [و] ۷۴ ضربه شلاق محکوم گردیده است؛ باملاحظه محتویات پرونده و لایحه اعتراضیه تجدیدنظرخواه و اینکه از ناحیه ایشان ایراد و اشکال موجه و مؤثری که مطابق شقوق مندرج در ماده ۲۴۰ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری موجبات نقض دادنامه موصوف و رسیدگی بیشتر را ایجاب نماید ارائه نگردیده است و دادنامه مانحن‌فیه از هر حیث موافق مقررات و موازین قانونی اصدار یافته است، لذا دادگاه مستنداً به بند الف از ماده ۲۵۷ قانون مارالذکر ضمن رد تجدیدنظرخواهی به‌عمل‌آمده، دادنامه معترض عنه را عیناً تأیید [و] استوار می‌نماید. لیکن دادگاه باتوجه‌به اعلام رضایت شاکیه خصوصی خانم ز.خ. مطابق سند محضری شماره ۲۱۱۴ مورخه ۲۸/۹/۹۱ تنظیمی در دفترخانه... اسناد رسمی تهران با رعایت ماده ۲۲ قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب مجازات حبس و شلاق وی را به پرداخت پنج میلیون ریال جزای نقدی تبدیل می‌نماید. رأی صادره با لحاظ ماده ۲۴۸ قانون مرقوم فوق قطعی است.
رئیس شعبه ۲۱ دادگاه تجدیدنظر استان تهران مستشار
تولیت پورعرب
محل ارتکاب جرم مزاحمت‌های خیابانی
محل ارتکاب این جرم در اماکن عمومی یا معابر می‌باشد که در آن افراد زیادی در حال عبور و مرور هستند و امکان نظارت دقیق بر رفتارهای افراد کمتر است و اماکن خصوصی شامل این جرم نمی‌باشد. این مزاحمت‌ها معمولاً در شرایطی اتفاق می‌افتد که فرد مزاحم احساس می‌کند می‌تواند بدون مواجهه با عواقب جدی، به رفتار نامناسب خود ادامه دهد.
شعبه ۴ دادگاه تجدیدنظر استان تهران در دادنامه اصداری خود به شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۴۰۱۰۲۲ ضمن نقض دادنامه محکومیت شعبه ۱۰۴ دادگاه کیفری دو شهرری استدلال می‌نماید:
آسانسور مکان عمومی به شمار نمی‌آید، لذا ایجاد مزاحمت برای بانوان در آسانسور از مصادیق بزه خاص ایجاد مزاحمت برای بانوان در اماکن عمومی، نیست.
نحوه شکایت از جرم مزاحمت بانوان
برای شکایت از افرادی که مزاحمت ایجاد کرده‌اند، میتوانید به مراجع قانونی مانند پلیس مراجعه کنید. همچنین ثبت شکایت در سیستم‌های قضایی آنلاین نیز در حال حاضر یکی از راه‌های مؤثر و سریع برای رسیدگی به این موضوع است. در صورت وجود مدارک مستند، این پروسه سریع‌تر و مؤثرتر انجام خواهد شد.
اثبات جرم مزاحمت برای بانوان
در سیستم قضایی ایران و بسیاری از کشورهای دیگر اهمیت زیادی دارد. در بسیاری از موارد، مزاحمت برای بانوان در مکان‌های عمومی یا مجازی رخ می‌دهد و به دلیل ماهیت لحظه‌ای و ناگهانی آن، ممکن است جمع‌آوری شواهد و مدارک برای اثبات این جرم دشوار باشد. اما با وجود این چالش‌ها، روش‌هایی برای اثبات این جرم وجود دارد که می‌تواند به زنان کمک کند تا حقوق خود را احقاق کنند. در ادامه به روش‌های مختلفی که می‌توان از آن‌ها برای اثبات جرم مزاحمت بانوان استفاده کرد، اشاره می‌کنیم:
همانطور که بیان شد برای یافتن بهترین وکیل مزاحمت ناموسی نباید صرفاً سراغ سایت های اینترنتی رفت . و یا به جستجوی کلمات چون وکیل قم باجک در قم و یا وکیل خوب در قم و مانند آن به نتیجه رسید. چرا که بسیاری از سایت ها جنبه تبلیغاتی داشته و برای معرفی یک شخص مم اگر از جستجو و پیدا کردن وکیل حقوقی در قم نتیجه ای نگرفتید، میتوانید با وکیل کیفری در قم ارتباط بگیرید.
