عدم ثبت واقعه ازدواج یکی از مسائل حساس و پیچیده‌ای است که ممکن است برخی از زوجین به دلایل مختلف با آن مواجه شوند. این مسئله نه تنها می‌تواند پیامدهای قانونی و حقوقی جدی داشته باشد، بلکه از نظر اجتماعی و فرهنگی نیز تأثیرات گسترده‌ای بر زندگی افراد خواهد داشت. در این مقاله به بررسی دلایل عدم ثبت ازدواج، پیامدهای آن و راهکارهای جلوگیری از وقوع چنین مشکلاتی پرداخته‌ایم.
یکی از دلایل اصلی عدم ثبت واقعه ازدواج، پیچیدگی‌های قانونی مرتبط با این فرآیند است. برخی از افراد ممکن است به دلیل ناآشنایی با قوانین یا مشکلات بوروکراتیک، از ثبت ازدواج خودداری کنند. این پیچیدگی‌ها می‌تواند شامل مراحل اداری طولانی، نیاز به مدارک متعدد و گاهی موانع قانونی مانند سن ازدواج باشد.
هزینه‌های مرتبط با ثبت ازدواج نیز می‌تواند یکی از موانع اصلی باشد. این هزینه‌ها شامل هزینه‌های محضر، تهیه مدارک، و حتی جشن ازدواج است که ممکن است برای برخی از زوجین غیرقابل تأمین باشد. در نتیجه، برخی از افراد ترجیح می‌دهند از ثبت رسمی ازدواج خودداری کنند.
بسیاری از افراد به دلیل عدم آگاهی از الزامات قانونی مرتبط با ازدواج، این واقعه را ثبت نمی‌کنند. آنها ممکن است ندانند که ثبت ازدواج چه مزایایی دارد یا از پیامدهای عدم ثبت آن بی‌اطلاع باشند. این عدم آگاهی می‌تواند منجر به بروز مشکلات جدی در آینده شود.
برخی از جوامع و فرهنگ‌ها ممکن است به دلایل مختلفی از ثبت ازدواج خودداری کنند. این دلایل می‌تواند شامل حفظ سنت‌ها، ترس از نگاه جامعه یا حتی فشارهای خانوادگی باشد. در برخی موارد، زوجین ترجیح می‌دهند ازدواج خود را به صورت غیررسمی و به دور از چشم دیگران انجام دهند.
پیامدهای قانونی عدم ثبت ازدواج
یکی از پیامدهای اصلی عدم ثبت ازدواج، مشکلات حقوقی در مورد ارث است. اگر ازدواج به طور رسمی ثبت نشده باشد، همسران ممکن است نتوانند از حقوق ارث یکدیگر بهره‌مند شوند. این موضوع می‌تواند به بروز اختلافات خانوادگی و حتی مشکلات قانونی پیچیده منجر شود.
زوجینی که ازدواج خود را ثبت نکرده‌اند، ممکن است از بسیاری از حقوق قانونی محروم شوند. این حقوق شامل حقوق مالی، حقوق اجتماعی و حتی حقوق مرتبط با فرزندان می‌شود. بدون ثبت ازدواج، اثبات روابط قانونی در مراجع قانونی نیز دشوارتر خواهد بود.
فرزندان حاصل از ازدواج‌های غیررسمی ممکن است با محدودیت‌های حقوقی مواجه شوند. این محدودیت‌ها می‌تواند شامل عدم دسترسی به حقوق ارث، حقوق تحصیلی یا حتی حقوق اجتماعی باشد. این موضوع می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر زندگی فرزندان بگذارد.
برابر با ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱:چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی به ازدواج دائم، طلاق یا فسخ نکاح اقدام یا پس از رجوع تا یک ماه از ثبت آن خودداری یا در مواردی که ثبت نکاح موقت الزامی است از ثبت آن امتناع کند، ضمن الزام به ثبت واقعه به پرداخت جزای نقدی درجه پنج یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم می‌شود. این مجازات در مورد مردی که از ثبت انفساخ نکاح و اعلام بطلان نکاح یا طلاق استنکاف کند نیز مقرر است.
همانطور که در صدر ماده مشخص است این مجازات مختص نکاح دائم است ولیکن با شرایطی نکاح موقت را نیز مشمول می‌شود.
مواردالزامی ثبت نکاح منقطع برابر با ماده 21 قانون حمایت خانواده موارد زیر است:
۱ـ باردارشدن زوجه
۲ـ توافق طرفین
۳ـ شرط ضمن عقد
سوال: دعوای ثبت ازدواج موقت پس از انقضاء مدت قابل استماع است؟
وکیل ثبت واقعه ازدواج در قم پاسخ می‌دهد:
با انقضاء مدت ازدواج موقت، اقامه دعوای ثبت ازدواج موقت فاقد وجاهت قانونی می‌باشد زیرا ثبت ازدواج موقت سالبه به انتفاء موضوع شده است.
چنانچه زوج همسر اول داشته باشد و برای ازدواج مجدد رضایت رسمی همسر اول و یا اذن از دادگاه نگرفته باشد، آیا دعوای حقوقی ثبت رسمی واقعه ازدواج همسر دوم قابل استماع است؟
برابر قانون، ثبت ازدواج دائم در هر حال الزامی است و وجود ضمانت اجرای کیفری مزبور، مانع حکم به ثبت چنین ازدواجی نمی‌باشد.
نظریه شماره 7/1400/273 مورخ 1400/03/22 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره استماع دعوای ثبت نکاح دوم
از آن جا که وفق ماده ۲۰ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ ثبت نکاح دائم در هر حال الزامی است و با لحاظ تبصره ماده ۲۹ آیین نامه اجرایی این قانون مصوب ۱۳۹۳/۲۷/۱۱ ریاست محترم قوه قضاییه، در فرض سؤال که زوج بدون رضایت رسمی همسر اول و یا بدون اذن دادگاه مبادرت به ازدواج مجدد کرده است؛ دعوای زوجه دوم مبنی بر ثبت این نکاح قابل استماع است؛ اما در اجرای ماده ۷۲ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ و با توجه به غیرقابل گذشت بودن جرم موضوع ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، دادگاه خانواده که به دعوای ثبت نکاح دوم رسیدگی می‌کند، مکلف است مراتب وقوع جرم موضوع ماده اخیر الذکر (در فرض سؤال ازدواج دائم بدون ثبت رسمی آن) را به دادستان اطلاع دهد.
سوال: با رضایت نامه محضری زوجه اول آیا دفتر خانه ثبت ازدواج و طلاق می‌تواند اقدام به ثبت واقعه ازدواج نماید یا اینکه نیاز به حکم دادگاه می‌باشد؟
پاسخ: در مورد ازدواج مجددی که صرفا صیغه شرعی آن جاری شده، لیکن مجوزی از دادگاه اخذ نگردیده، به موجب ماده ۵۶ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱، دفاتر رسمی ازدواج مجاز به ثبت چنین ازدواجی نمی‌باشند؛ مگر اینکه حکم دادگاه بر جواز ثبت آن صادر شود.
برای مشاوره تخصصی با وکیل ثبت نکاح دائم و اطلاع از جزئیات کامل درخصوص ثبت ازدواج دوم مردان متاهل و ثبت ازدواج دوم بدون رضایت همسر اول و شرایط گرفتن زن دوم با شماره وکیل ثبت نکاح تماس بگیرید.
مطابق با نظریه شماره ۷/۹۶/۱۴۱۹ مورخ ۱۳۹۶/۰۶/۲۵ اداره کل حقوقی قوه قضاییه
ثبت واقعه ازدواج یک تکلیف قانونی است ومادام که این تکلیف انجام نگیرد، بزه عدم ثبت واقعه ازدواج استمرار دارد. بنابراین عدم ثبت واقعه ازدواج بزهی است مستمر.
وفق مفاد ماده ۲۹ آیین نامه اجرایی قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱ و تبصره آن، دادگاه رسیدگی‌کننده به جرم عدم ثبت واقعه ازدواج، مکلف است علاوه بر محکومیت زوج به مجازات کیفری مذکور در ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱، وی را ملزم به ثبت واقعه ازدواج نیز بنماید
خاطرنشان می‌شود در جرائم ناشی از ترک فعل مناط صلاحیت دادگاه محلی است که مرتکب برابر قانون مکلف به انجام فعل در آن محل است. بنابراین، در جرم عدم ثبت واقعه نکاح نیز حوزه قضائی که زوج مکلف است در آن حوزه نسبت به ثبت این واقعه اقدام کند.
نکته: ثبت واقعه ازدواج یک تکلیف قانونی است و مادام که این تکلیف انجام نگیرد، بزه عدم ثبت واقعه ازدواج استمرار دارد؛ بنابراین عدم ثبت واقعه ازدواج بزهی است مستمر.
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان قم
باسلام و احترام
به استحضار می‌رساند اینجانب( شاکی )…………… در مورخ …../…../..…. با اقای( مشتکی عنه)………….. باتوجه به عقدنامه عادی که ضم شکواییه است به عقد دائم مشتکی عنه در آمدم. این وصلت در حضور وشهود جمعی از بستگان که حاضر به ادای شهادت در مراجع قضایی می‌باشند، انجام شده است. در حال حاضر نامبرده از ثبت واقعه ازدواج خوداری می‌کند.
لذا اینجانب با تقدیم این شکواییه از مرجع قضایی محترم به استناد ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده تقاضای الزام شوهر به ثبت واقعه ازدواج و نیز تعقیب و مجازات مشتکی عنه مورد استدعا ست.
وکیل عدم ثبت نکاح با ارائه مشاوره می‌تواند به زوجین در تهیه و تنظیم مدارک لازم، تنظیم و نگارش دادخواست ثبت الزام به ثبت ازدواج، و همچنین پیگیری مسائل قانونی مرتبط کمک کند. این همراهی می‌تواند از بروز هرگونه اشتباه یا نقص در فرآیند ثبت جلوگیری کند.
برای دریافت مشاوره حقوقی و هماهنگی از بهترین وکیل ازدواج در قم، می‌توانید به صورت حضوری، تلفنی، یا آنلاین با شماره تماس وکیل ازدواج تماس بگیرید.
نتیجه گیری
عدم ثبت واقعه ازدواج یکی از مسائل مهمی است که می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر زندگی افراد داشته باشد. این مسئله نه تنها پیامدهای قانونی و حقوقی پیچیده‌ای به دنبال دارد، بلکه از نظر اجتماعی و فرهنگی نیز مشکلات متعددی ایجاد می‌کند. با افزایش آگاهی عمومی، ساده‌سازی قوانین و حمایت‌های مالی، می‌توان از بروز این مشکل جلوگیری کرد و به زوجین کمک کرد تا ازدواج خود را به طور رسمی ثبت کنند.
