گزینه‌هایی که در میان شان اثری از دانشگاه‌های دولتی نیست تا متقاضیان ورود به دانشگاه‌ها خود را با دو راهی عجیبی مواجه ببینند؛ انتخاب میان قبولی در دانشگاه‌های پولی بدون کنکور یا منتظر ماندن برای یک ترم دیگر و شرکت در کنکور یا سنجیدن بخت و اقبالشان برای ورود به دانشگاه بدون کنکور.
از سال ۸۲ طرحی به مجلس ارائه شد که طی آن دولت طی ماده‌ی ۱۵۳ برنامه سوم توسعه پیشنهاد ایجاد «دانشجوی نوبت دوم» را به مجلس داد، ولی ازآنجایی‌که دانشجویان در آن سال‌ها به اتفاقات کشور بی‌تفاوت نبودند! به‌سرعت اعتراضات دانشجویی به پولی شدن دانشگاه‌ها شروع شد و طی ۱۰ روز (از ۲۱ تا ۳۱ خرداد) کل دانشگاه‌های کشور را فراگرفت.
شعب بین‌المللی دانشگاه‌ها، طرحی که به‌موجب آن قرار بود دانشجویانی را از خارج کشور جذب کند، از حدود سال ۱۳۹۰ در کشور آغاز شد. بسیاری از شعب این دانشگاه‌ها در دانشگاه‌های دولتی و خصوصی به‌سادگی با حذف عنوان «بین‌المللی» با اخذ شهریه‌های گزاف اقدام به پذیرش دانشجویان داخلی می‌کردند و زیر سایه طرح پذیرش دانشجوی پولی عملاً اهداف اولیه خود که پذیرش دانشجوی خارجی بود را فراموش کردند. اولین قدم‌ها در این مسیر را دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتی شریف برداشتند. بعد از آن نیز دانشگاه شهید بهشتی نیز اقدام به برگزاری پذیرش دانشجوی پولی در شعبه شماره دو این دانشگاه کرد. اگرچه در ابتدا اعلام شد، هدف از تأسیس این پردیس‌ها جذب دانشجوی خارجی است، اما کم‌کم اهداف پنهان این طرح که همانا درآمدزایی دانشگاه‌ها بود بیشتر خود را نشان داد. یکی از مصادیق این مسئله انتخاب رشته‌هایی در این پردیس‌ها بود که در اصطلاح پرطرف‌دار و پول‌ساز بود.
همچنین در برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه‌ی جمهوری اسلامی ایران ۱۳۹۰-۱۳۹۶، ماده ۳۰:
بند «ح»: دانشگاه و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی مجازند از ظرفیت‌های مازاد بر سهمیه‌ی آموزش رایگان نه ظرفیت پذیرش دانشجو از طریق کنکور و یا ظرفیت‌های جدیدی که ایجاد می‌کنند بر اساس قیمت تمام شده یا توافقی با بخش غیردولتی و با تأیید هیئت‌امنا در مقاطع مختلف دانشجو بپذیرند.
بند «ی»: وزارتخانه‌های مربوط می‌توانند نسبت به تأمین شعب در شهر محل استقرار خود یا دیگر شهر‌ها و مناطق آزاد داخل کشور و نیز در خارج کشور به‌صورت خودگردان و با دریافت شهریه از داوطلبان اقدام کنند.
وضعیت امروز
امروز در اتفاقی بی سابقه برای اولین بار در مقطع کارشناسی دانشگاه علم و صنعت ایران اقدام به جذب دانشجوی شبانه برای مقطع کارشناسی کرده است و نه تنها سهیمه روزانه کمتر شده و سهمیه نوبت دوم بیشتر شده که در حال حاضر سنوات رایگان آموزشی برای دوره دکتری ۸ نیمسال، دوره کارشناسی ارشد ۴ نیمسال و کارشناسی نیز ۸ نیمسال است، اما در تبصره آموزشی دانشگاه قید شده است که دانشگاه می‌تواند بنا به تصمیم خود حدود یک تا دو ترم به تعداد سنوات تحصیلی اضافه کند و متاسفانه دانشگاه زمانی که با کسری بودجه مواجه می‌شود مدت زمان این سنوات را کاهش می‌دهد و دانشجویان باید حدود دو ماه اعتراض کنند تا مجدداً یک تا دو ترم سنوات تحصیلی اجرایی شود، آن هم در این شرایط سخت کرونایی و مشکلات آموزش مجازی.
در شکل زیر مقایسه‌ای بین دفترچه راهنمای انتخاب رشته‌ی کنکور سراسری در سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ انجام‌گرفته و شاهد آن هستیم که دانشگاه حدوداً ۲۰ درصد ظرفیت روزانه را تبدیل به شبانه و نوبت دوم کرده است.
همچنین نکته دیگر این است که بازگشایی دانشگاه در سال تحصیلی جاری ۲۹ شهریورماه بود ولیکن غذا برای دانشجویان خوابگاهی از ۱۹ مهرماه ارائه شده است که آن هم پس از اعتراض شدید دانشجویان به دادن سوبسید و هزینه کردن حداقل ۱۸ هزارتومان برای هر وعده غذایی به نتیجه رسیده است و برای سایر دانشجویان که در سنوات مجاز تحصیلی هستند که یا تهرانی هستند و یا برای انجام پایان‌نامه خود مجبور شده‌اند در خوابگاه خارج دانشگاه سکونت کنند از این سهمیه که حق آنان هست محروم شده‌اند و همچنین شنیده‌ها حاکی از آن است که به اساتید فشار می‌آورند که خوابگاه را برای دانشجویان تأیید نکرده، زیرا برای دانشگاه بار مالی دارد آیا این صحیح است و از آن طرف به‌خاطر هر ماه تأخیر در پایان‌نامه کارشناسی ارشد نمره از دانشجویان کسر می‌شود، آیا در این شرایط که حداقل امکانات رفاهی فراهم نیست، این منطقی هست؟
امیدواریم حداقل در برابر این صندلی فروشی‌ها، امکانات رفاهی و آموزشی را برای دانشجویان روزانه که مشمول تحصیل رایگان هستند بهبود بخشیده، مجمع دانشجویان حزب‌الله به نمایندگی از دانشجویان ستم‌دیده و مظلوم دانشگاه علم و صنعت خواستار آن هست که مدت اقامت دانشجویان در خوابگاه بیشتر شده و به تعداد بیشتری با بازگشایی دیگر خوابگاه‌ها، خوابگاه داده شود، مثل خوابگاه کوی بسیج دانشگاه وبا بازگشایی این خوابگاه و سایر خوابگاه‌های دانشگاه شاهد ارائه خدمات با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به قشر بیشتری از دانشجویان باشیم.
علیرضا اسعدی
کارشناسی ارشد مدیریت تکنولوژی
