ADVERTISEMENTنقاشی اویغور، حافظ میراث هنر نقاشی مانویان (۱)اویغورها، یکی از مهم ترین قبایل ترک هستند. بسیاری ایشان را پدر تمامی قبایل ترک و همچنین متمدن ترین آن ها می¬دانند.آن هاکوچ نشین بودند و خاستگاه خود را کنار رودخانه ارقون می دانستند. منبع این رود کوهی به نام قراقوروم است(جوینی، 1911: 45-32). بر روی یک سنگ، تاریخ افسانه ای به قدرت رسیدن بزرگ ترین شاه اویغور ها، بوقو خان( بعضی از مردم محلی می گویند او همان افراسیاب است) و کوچ قوم او به صحرا منقور شده است. قومی بیابانگردی که گروهی از ایشان در قرن دوم قمری به نواحی سبز وخرم قوم تخار حمله کرده و دولت کوچکی شامل شهر های تورفان، کوچا، قراشهر،برقول، آلمالیق با پایتختی بیش بالیغ بنا کردند. این قوم با تخار ها در هم آمیختند و نژاد جدیدی بوجود آوردند که چهار قرن حکومتش به درازا کشید( اقبال آشتیانی:16،1341 ). در اینجا بایستی یادآور شد گروهی از مانویان ایران نیز به این سرزمین هجرت کرده اند. در شاهنامه فردوسی نیز امتزاج نژادی میان ترک های اویغور و غز ها با سرداران ایرانی بار ها به نظم در آمده.با هجوم قوم مغول و قدرتی که اویغورها در دربار ایشان داشتند، نقاشی ایرانی به زادگاه خود بازگشت. در این مقاله سعی بر اثبات این مهم است.*نقاشی دیواری یک بانوی اویغور عبادت می کند، از غارهای هزار بودا، بزکلیک،شین جیاگ، چین قرن ده و یازده میلادی.(مأخذ: موزه اتنولوژی برلین، آلمان)تحقیق در زمینه تاریخ نقاشی ایرانی( قبل از قرن هفتم هجری و حتی بعد ازآن) بخاطر کمبود منابع مستدل، همیشه همراه با دشواری بوده است. فقط از نقش هایی که بر روی بشقاب ها و ظروف نقره ساسانی وجود دارد، می توان حدس زد نقاشی در دوران ساسانی پیشرفت های منحصر به فردی داشته و به نقطه ای متمایز از هنر دست یافته است. پس از پیروزی اعراب و معرفی دین اسلام به عنوان دین رسمی کشور، و حرام دانستن نقاشی، ناگفته پیداست که بسیاری ازآثار نقاشی نابود گردید و یا بر اثر بی توجهی از بین رفت. در قرن هفتم هجری با هجوم مغول ها توسط چنگیزدر 608 هجری، ایران به تسخیر قوم مغول در آمد و هلاکو در 647 هجری این پیروزی را تثبیت و تحکیم کرد.در 692 هجری با قدرت گرفتن غازان خان و انتخاب وزیری با تدبیر به نام خواجه رشیدالدین، ایران به آرامش دست یافت. در این دوران هنر ایرانی با ایجاد مرکزی علمی-فرهنگی به نام ربع رشیدی در تبریز دوباره جان گرفت.یکی از اولین دیوان های هنرمندان مغولی کتاب منافع الحیوان ابن بختیشوع است که به دستور غازان خان ترجمه و تصویر-سازی شد. بسیاری از این نقاشی ها شباهت های بسیاری با حیوانات ظروف نقره دوران ساسانی دارد. در اینجا این مساله مطرح می شود که چگونه پس از قرن ها، نقاشی ایرانی به یکباره در این آثار نمود پیدا میکند. شاید پاسخ این سوال را بایستی در اواخر دوران ساسانی در گرویدن قوم اویغور به آیین مانی جستجو کرد.این مطلب ادامه دارد ... *نویسنده: شهریار خونساری/مدرس هنرافظ میراث هنر نقاشی مانویان (۱)صفحه اصلیفرهنگ و هنرنقاشی اویغور، حافظ میراث هنر نقاشی مانویان (۱)
نقاشی اویغور، حافظ میراث هنر نقاشی مانویان (۱)
اویغورها، یکی از مهم ترین قبایل ترک هستند. بسیاری ایشان را پدر تمامی قبایل ترک و همچنین متمدن ترین آن ها می¬دانند.آن هاکوچ نشین بودند و خاستگاه خود را کنار رودخانه ارقون می دانستند. منبع این رود کوهی به نام قراقوروم است(جوینی، 1911: 45-32). بر روی یک سنگ، تاریخ افسانه ای به قدرت رسیدن بزرگ ترین شاه اویغور ها، بوقو خان( بعضی از مردم محلی می گویند او همان افراسیاب است) و کوچ قوم او به صحرا منقور شده است. قومی بیابانگردی که گروهی از ایشان در قرن دوم قمری به نواحی سبز وخرم قوم تخار حمله کرده و دولت کوچکی شامل شهر های تورفان، کوچا، قراشهر،برقول، آلمالیق با پایتختی بیش بالیغ بنا کردند. این قوم با تخار ها در هم آمیختند و نژاد جدیدی بوجود آوردند که چهار قرن حکومتش به درازا کشید( اقبال آشتیانی:16،1341 ). در اینجا بایستی یادآور شد گروهی از مانویان ایران نیز به این سرزمین هجرت کرده اند. در شاهنامه فردوسی نیز امتزاج نژادی میان ترک های اویغور و غز ها با سرداران ایرانی بار ها به نظم در آمده.
با هجوم قوم مغول و قدرتی که اویغورها در دربار ایشان داشتند، نقاشی ایرانی به زادگاه خود بازگشت. در این مقاله سعی بر اثبات این مهم است.
*نقاشی دیواری یک بانوی اویغور عبادت می کند، از غارهای هزار بودا، بزکلیک،شین جیاگ، چین قرن ده و یازده میلادی.
(مأخذ: موزه اتنولوژی برلین، آلمان)
تحقیق در زمینه تاریخ نقاشی ایرانی( قبل از قرن هفتم هجری و حتی بعد ازآن) بخاطر کمبود منابع مستدل، همیشه همراه با دشواری بوده است. فقط از نقش هایی که بر روی بشقاب ها و ظروف نقره ساسانی وجود دارد، می توان حدس زد نقاشی در دوران ساسانی پیشرفت های منحصر به فردی داشته و به نقطه ای متمایز از هنر دست یافته است. پس از پیروزی اعراب و معرفی دین اسلام به عنوان دین رسمی کشور، و حرام دانستن نقاشی، ناگفته پیداست که بسیاری ازآثار نقاشی نابود گردید و یا بر اثر بی توجهی از بین رفت. در قرن هفتم هجری با هجوم مغول ها توسط چنگیزدر 608 هجری، ایران به تسخیر قوم مغول در آمد و هلاکو در 647 هجری این پیروزی را تثبیت و تحکیم کرد.
در 692 هجری با قدرت گرفتن غازان خان و انتخاب وزیری با تدبیر به نام خواجه رشیدالدین، ایران به آرامش دست یافت. در این دوران هنر ایرانی با ایجاد مرکزی علمی-فرهنگی به نام ربع رشیدی در تبریز دوباره جان گرفت.
یکی از اولین دیوان های هنرمندان مغولی کتاب منافع الحیوان ابن بختیشوع است که به دستور غازان خان ترجمه و تصویر-سازی شد. بسیاری از این نقاشی ها شباهت های بسیاری با حیوانات ظروف نقره دوران ساسانی دارد. در اینجا این مساله مطرح می شود که چگونه پس از قرن ها، نقاشی ایرانی به یکباره در این آثار نمود پیدا میکند. شاید پاسخ این سوال را بایستی در اواخر دوران ساسانی در گرویدن قوم اویغور به آیین مانی جستجو کرد.
این مطلب ادامه دارد ...
*نویسنده: شهریار خونساری/مدرس هنر
