به عنوان کسی که از شیمی دبیرستان تا پایان دوره کارشناسی ارشد با جدول مندلیف همیشه سر و کار داشتم، همیشه دغدغه حفظ کردن جایگاه عناصر مهم، عدد اتمیها و خصلتهای مهم برای من وجود داشته. در این پست سعی کردم بهترین عبارتها و تعابیر مخفف را برای تسلط به جدول مندلیف پیدا کنم.
حالا فرقی نمیکنه که دانشآموز، دانشجو، صنعتگر و یا مهندس باشید؛ اگر جویای علوم پایه و مهندسی هستید، تسلط به جدول مندلیف از نون شب شب واجب تره.
جدول تناوبی عنصرهای شیمیایی نمایش جدولی عنصرها بر پایهٔ عدد اتمی، آرایش الکترونی و ویژگیهای شیمیایی آنها است. ترتیب جایگیری عنصرها در این جدول از عدد اتمی (شمار پروتونهای) کمتر به سوی عدد اتمی بالاتر است. ردیفهای این جدول، دوره و ستونهای آن، گروههای جدول تناوبی نام دارند. میتوان این جدول را به چهار مستطیل شکست، این چهار بلوک مستطیلی عبارتند از: بلوک اس در سمت چپ، بلوک پی در راست، بلوک دی (فلزات واسطه) در وسط و بلوک اف (فلزات واسطهٔ داخلی) در پایین. همچنین گاهی برخی از این گروهها نامهای ویژهای دارند. برای نمونه گروه هالوژنها (گروه 17) و گازهای نجیب (گروه 18) از آن جملهاند.
همهٔ عنصرهای شیمیایی از عدد اتمی ۱ (هیدروژن) تا ۱۱۸ (اوگانسون) شناسایی یا ساخته شدهاند. دانشمندان هنوز به دنبال ساخت عنصرهای پس از اوگانسون هستند و البته این پرسش را پیش رو دارند که عنصرهای تازهتر چگونه جدول را اصلاح خواهند کرد. همچنین ایزوتوپهای پرتوزای بسیاری هم در آزمایشگاه ساخته شدهاست.
خیلی ساده. اگر مهمترین جایگاهها شامل تمام اعضای گروههای اصلی هشتگانه و عناصر واسطه ستون چهارم در نظر گرفته شود، شما با استفاده از جدول زیر میتوانید به حفظ ترتیب عناصر بپردازید. برای هر یک از گروهها و ستون چهارم عناصر واسطه عبارتهایی میتوان ساخت که وابسته به سلیقه علمآموز متفاوت است، اما در این جدول از بهترین و خوش آهنگترین عبارتهای موجود و ابداعی استفاده شده تا یکبار برای همیشه آن را یاد بگیرید !
عیبی ندارد. از حافظه تصویری هم استفاده میکنیم، بدین ترتیب من سعی کردم برای هریک از عبارتها تصویرسازی کنم و برای این تصویر سازی از بهرام رادان، جواد عزتی و نوید محمد زاده هم کمک گرفتم !
حالا شما جایگاه مهمترین عناصر شیمیایی در جدول تناوبی مندلیف را میدانید. با دانستن این موضوع که عدد اتمی هیدروژن (1) و گازهای نجیب (2، 10، 18، 36، 54 و 86) است، علاوه بر عدد اتمی میتوانید با استفاده از شکل زیر بسیاری از دیگر خواص عناصر را با یکدیگر مقایسه کنید: