?مذاکرات وین متوقف شده است و خبرها حکایت از آن دارد که این توقف به دلیل کارشکنی لحظه آخری روسیه است که جنگ در اوکراین را به میز مذاکرات وین کشانده است.
?مناسبات اصولگرایان حاکم بر ایران با روسیه قدمتی طولانی دارد. بیش از یک دهه است که این مناسبات هر روز بیشتر و عمیق‌تر شده است. ضدیت با غرب برای جریان اصولگرایی که عنصر بسیار مهم هویتی است. غرب نماد مدرنیسمی تلقی می‌شود که جریان اصولگرا اساسا در ضدیت با آن شکل گرفته است. قاعده دشمنِ دشمنِ من، دوست من است؛ معمولا در سیاست قاعده صادقی است و اصولگرایان در ضدیت مداوم با غرب به روسیه‌ای نزدیک شده‌اند که در طی سالهای اخیر تنش‌هایش با غرب بیشتر و بیشتر شده است.
با این حال به نظر می‌رسد که وضعیت فعلی در مذاکرات وین اگرچه یک چالش بسیار بزرگ برای احیای برجام است اما پنجره فرصتی طلایی را برای اصولگرایان باز کرده است. اصولگرایان همواره به دلیل نزدیکی به روسیه زیر فشار افکار عمومی بوده‌اند.
?کافی است به یاد بیاوریم که در جریان اعتراضات بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال 88 معترضان در خیابان علیه روسیه شعار می‌دادند و این روزها هم موج بلندی در افکار عمومی بر علیه این نزدیکی اصولگرایان به روسیه و چین برخاسته است. پیش از این و در جریان استفاده روسیه از پایگاه هوایی نوژه هم چنین موجی در افکار عمومی شکل گرفته بود.
?حالا در یک لحظه بسیار حساس یک چرخش کوچک می‌تواند نقش بسیار حیاتی برای اصولگرایان داشته باشد. به نتیجه رساندن برجام و نادیده گرفتن کارشکنی روسیه از یک سو می‌تواند به مدیریت بحران شدید اقتصادی در ایران کمک کند و از سوی دیگر تصویر اصولگرایان در افکار عمومی را به شدت بهبود بخشد و آن‌ها را از زیر فشار یک اتهام خارج نماید.
?چنین کاری البته بسیار دشوار است. اصولگرایان به غرب بی‌اعتماد هستند. چشم انداز بازگشت ترامپ یا فردی مانند او به قدرت و بر هم خوردن برجام؛ باعث می‌شود که آن‌ها نخواهند متحد قدیمی را آزرده خاطر سازند. مناسبات در هم تنیده و پیچیده دو کشور در عرصه نظامی و امنیتی و دیپلماتیک هم طبعا مانع بزرگی برای اتخاذ چنین تصمیمی است. روسیه هم به شدت نسبت به هر نوع غرب گرایی در بلوک قدرت در ایران حساس است؛ چه آن که منابع عظیم گازی ایران تنها رقیب منابع گازی روسیه است و اهرم انرژی مهم‌ترین سلاح روسیه در منازعه با غرب است.
?با این حال در شرایط فعلی و شاید برای نخستین بار در طی سالهای اخیر این روسیه است که به ایران احتیاج بیشتری دارد. بعید است مسکو در کشاکش تنش شدید با غرب قصد صرفنظر کردن از یک متحد استراتژیک را تنها به دلیل یک تصمیم داشته باشد. از سوی دیگر ایرانی که تحت تحریم غرب و آمریکا نباشد در بلندمدت متحد جذاب‌تری برای مسکو خواهد بود. البته اگر تصور روس‌ها از ارتباط با ایران، رابطه با یک متحد استراتژیک باشد و نه ارتباط با یک قَمَر!
?اصولگرایان با یک چرخش موقت می‌توانند هم بخشی از مشکلات مهم اقتصادی خود را حل کنند، هم وجهه خود را در افکار عمومی ترمیم کنند و هم موقعیت خود در ارتباط با روس‌ها ارتقا دهند.
?بدیهی است که اصولگرایان دست از ضدیت با غرب برنخواهند داشت و در این راه روسیه تا اطلاع ثانوی متحد آن‌ها خواهد بود با این حال در عرصه روابط بین الملل متحدان هم هرگز دقیقا مطابق میل هم رفتار نمی‌کنند.
?این تصمیمی بسیار دشوار اما بسیار کلیدی برای اصولگرایان و اساسا بلوک قدرت در ایران است. تصمیمی که نقش مهمی در رقم خوردن آینده آن‌ها دارد.
?پ.ن: آن چه نوشتم به هیچ عنوان به معنی تایید روش و منش اصولگرایان در حکومتداری و وضعیت حاکم بر کشور نیست. تنها سلطه انحصاری یک تفکر خاص بر قدرت را به عنوان یک «واقعیت»، مفروض قرار داده‌ام و بدیهی است که بخش بزرگی از مشکلات کشور ناشی از همین سلطه انحصاری است و مطلوب این که سیاست خارجی و اصولا کل مناسبات حکمرانی تحت تسلط نهادهای دموکراتیک باشد.
