دعوت به اندیشه در فرازی از دعای شریف عهد
صفات و مراتب انصار حضرت صاحب الامر ارواحنا له الفدا
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي | مِنْ أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ | وَ الذَّابِّينَ عَنْهُ | وَ الْمُسَارِعِينَ إِلَيْهِ فِي قَضَاءِ حَوَائِجِهِ
وَ الْمُمْتَثِلِينَ لِأَوَامِرِهِ | وَ الْمُحَامِينَ عَنْهُ | وَ السَّابِقِينَ إِلَى إِرَادَتِهِ | وَ الْمُسْتَشْهَدِينَ بَيْنَ يَدَيْهِ
?انسان در آرزوها و حوائج قلبی، زبانی و عملی اش خلاصه میگردد و برای شیعه مولا علی در زمان غیبت مگر فضیلتی بالاتر از انتظار و عملی بالاتر از انتصار حضرت حجة عجل الله تعالی فرجه هست؟ خیر!
? اما بودن در میان انصارش،مراتبی دارد چرا که کسی که از انصار است لزوما از اعوان نیست. اعوان به معنای همراه و هم قدم است یعنی از اصحاب همرکاب ایشان.شخصی می تواند زندگی عادی اش را بکند و صرفا در پی لقمه نانی باشد ولی حالا گاه به گاه دعایی آن هم صرفا در مقام لفظ،برای ظهور حضرت بکند؛ این شخص در بخش حداقلی از ناصران حضرت است ولی از اعوان نیست.
?اعوان را نیز مراتبی است نه هر که در معیت و نزدیک حضرت باشد از مقربان باشد؛ اینجاست که دعا بلافاصله می گوید:
? و الذابین عنه!
.. ذبّ .. ذاب عنه .. لفظ و تعابیر عجیبی اند! بعضی نوشته اند یعنی از مدافعان! حال آنکه معنی دقیقی نمی تواند باشد چرا که اگر حضرت می خواست قطعا می فرمود مدافع که لغت آنهم هم عربی است.
ذَبّ و ذاب معنای گسترده ای دارد، از نگرانی, غم, ,حرکت, مذاب شدن,حیرت و... هست تا مثلا مدافع! برای همین تعبیر ذابین عنه نزدیک به این است: کسی که پیوسته در جوش و خروش و نگرانی و دغدغه‌مند برای حضرت، مانند پروانه به دورش می گردد. یعنی پیوسته بدنبال آن است که «حوائج» و «اوامر» و «اراده» حضرت را متوجه شود و سعی کند آنان را برآورده کند.
اینجاست که چنین شخصی «مسارعین الیه فی قضا حوائجه» می شود.
? وَ الْمُسَارِعِينَ إِلَيْهِ فِي قَضَاءِ حَوَائِجِهِ یعنی دنبال این است که حوائج حضرتش به سریع ترین حالت ممکن رفع شود. حوائج در اینجا با توجه به فراز بعدی به معنای رفع موانع و ایجاد زمینه لازم برای امر است! چرا که قبل از انجام هر عمل و هر امری نیاز است که نه فقط موانع آن امر برطرف گردد که شرایط و حوائج اراده اش محیا گردد این است که بعد از آن دعا میکنیم که نه تنها از «مسارعین الیه فی قضا حوائجه» باشیم که از « وَ الْمُمْتَثِلِينَ لِأَوَامِرِهِ» نیز باشیم!
? امتثال یعنی فرمان‌برداری کردن؛ اطاعت کردن. پیروی کردن از طریقه یا امری. یعنی دستور حضرت را تمام و کمال در عالی ترین سطح اجرا کردن چرا که ممکن است انسان دستوری را انجام دهد اما نتواند آن دستور را به حد عالی پیاده کند؛ کم کاری و یا ندانم کاری کند که به هر حال دستور به نحو احسن انجام نشود.
? مرتبه بعدی محامین است : «وَ الْمُحَامِينَ عَنْهُ» محام هم به معنی ثابت و استوار است و هم به معنی وکیل حقوقی و مشاور فهم میشود است والبته به عنوان مدافع هم هست. چه بسا از مجری اوامر حضرت که در مقام فهم و درک از امر نباشد که امر حضرتش را به قدر حدود خود درک کند، چنین فردی ممکن است که قلبش مملو از ایمان باشد و از روی ایمان بالا و اخلاص خود اوامر حضرت را بی کم و کاست اجرا کند اما به حکمت امر مطلع نباشد پس نتواند از آن در مقام بحث و فکر و عمل تماما دفاع کند.
? حد عالی مرتبت بعدی «وَ السَّابِقِينَ إِلَى إِرَادَتِهِ» است که در این مرتبه شخص سالک به مرتبتی می رسد که شتابان به سوی مسئله ای روانه می شود که اراده حضرت حجة عج الله تعالی فرجه بر آن قرار گرفته است یعنی سالک به مقامی رسیده است که هنوز اراده حضرت به صورت امر نیامده، او آگاه به اراده حضرت است و به سمت آن شتابان و شاید امین و گماشته و از حاکمان منصوب حضرتش باشد!
? و اعلی درجه این راه نیز شهادت است اما نه هر شهادتی که از الْمُسْتَشْهَدِينَ بَيْنَ يَدَيْهِ که شهادت نیز مراتبی دارد کسی در راه رزق اهل خانه اش کشته می شود و به واسطه این امر شهید می شود و کسی در صحرای کربلا شهید می شود!
حتا شهدای کربلا در عین بی نظیری، همه در یک مقام و مرتبه نبودند. در این فراز از دعا عالی ترین مقامی که برای یک مخلوق در زمانه غیبت و ظهور حضرتش متصور است را از خدای متعال خواستاریم که آن شهادت بین دستان حضرت حجة عجل الله تعالی فرجه است.
وجعلنا منهم ... آمین یا رب العالمین
محمدحسین خوش بیان
