با پیشرفت فناوری، علوم پزشکی دیگر تنها در حیطه دانش پزشکان باقی نمانده است. امروزه مهندسان پزشکی نقش پررنگی در توسعه تجهیزات، ابزارها، نرم٬افزارها و مواد مورد استفاده در تشخیص و درمان دارند.
مهندسی پزشکی ترکیبی از علوم مهندسی (مکانیک، برق، مواد، شیمی و ...) با دانش زیست شناسی و پزشکی است؛ ترکیبی برای حل مسائل واقعی در حوزه سلامت. در ادامه به بررسی گرایشهای اصلی این رشته محبوب میپردازیم.
مهندسی پزشکی علمی بین رشته ای است که معمولا به این گرایش ها تقسیم می شود:
بیوالکتریک یکی از پرکاربردترین گرایشهای مهندسی پزشکی است که به بررسی سیگنالهای زیستی، ساخت و تحلیل دستگاههای پزشکی الکترونیکی و توسعه الگوریتمهای تشخیص بیماری میپردازد. طراحی دستگاه تشخیصی و الکترونیکی مثل EEG ،ECG ،MRI، توسعه نرمافزارهای پایش بیماران ICU، پردازش دادههای مغز برای تشخیص صرع یا آلزایمر و طراحی سیستمهای سلامت از راه دور از جمله کاربردهای این رشته در دنیای صنعت است. همچنین بازار کار این رشته عمدتا:
شرکتهای تولید و تعمیر تجهیزات پزشکی
استارتاپهای سلامت دیجیتال
پروژههای هوش مصنوعی در پزشکی
مراکز تشخیص و درمان خصوصی و دولتی
نرمافزارهای کلیدی در این گرایش شامل: MATLAB ،Python ،LabVIEW ،SPICE میباشد که به دانشجویان و فارغ التحصیلان کمک میکند سریعتر وارد باز کار شوند.
ترکیب این گرایش با هوش مصنوعی مسیرهای شغلی نوآورانه و پردرآمدی میسازد و در مهاجرت تحصیلی نیز بسیار پرتقاضا است.
بیومکانیک به بررسی حرکت، نیروها و ساختار بدن از دیدگاه مکانیکی میپردازد. این گرایش از قوانین فیزیک برای تحلیل عملکرد بدن استفاده میکند و شامل طراحی پروتز، ارتز، ایمپلنت و حتی تحلیل حرکت ورزشکاران یا بیماران در فیزیوتراپی میشود. همچنین طراحی وسایل کمک حرکتی مانند واکر هوشمند یا مدلسازی ایمپلنتهای دندانی یا ستون فقرات از دیگر کاربردهای این گرایش است. بازار کار بیومکانیک معمولا شامل موارد زیر است:
شرکتهای ارتوپدی و توانبخشی
مراکز فیزیوتراپی مدرن
شرکتهای طراحی ایمپلنت
همکاری با کلینیکهای حرکتی و ورزشی
از نرمافزارهای مورد نیاز در این رشته میتوان به Abaqus ،ANSYS ،OpenSim ،MATLAB و SolidWorks اشاره کرد.
با یک گوشی موبایل و اپلیکیشن تحلیل حرکت میتوان بسیاری از پارامترهای حرکتی بیمار را بررسی و طراحی توانبخشی را دقیقتر کرد.
بیومواد علمی است که به طراحی و تحلیل مواد زیستسازگار برای استفاده در بدن انسان میپردازد؛ موادی که در تماس با بافت بدن قرار میگیرند یا داخل بدن کاشته میشوند. بسیاری از محصولات نوین در پزشکی مانند پانسمانهای ضدباکتری، نخهای بخیه قابل جذب، داربستهای سه بعدی تخریب شونده برای ترمیم پوست یا استخوان و یا لنزهای چشمی، حاصل تلاش مهندسین در این حوزه است. بازار کار مهندسی بیومواد معمولا شامل:
شرکتهای دانش بنیان در حوزه سلامت و دارو
آزمایشگاههای تحقیقاتی (داخل و خارج کشور)
تولیدکنندگان تجهیزات مصرفی پزشکی
استارتاپهای فناوری سلامت و ترمیم بافت
است و نرمافزارهای این گرایش شامل ChemDraw ،Origin ،GraphPad Prism ،ImageJ ،AutoCAD است.
بیش از ۹۰٪ محصولات مصرفی پزشکی (پانسمان، ژل، پوشش ایمپلنت، بستهبندی دارو) به نوعی در حوزه بیومواد قرار دارند.
این گرایش بیشتر به مدیریت، استانداردسازی، نظارت و نگهداری تجهیزات پزشکی در محیطهای بالینی میپردازد و نقش کلیدی در عملکرد روزانه بیمارستانها دارد. فارغالتحصیلان این رشته عمدتا به بررسی ایمنی و عملکرد دستگاههای مختلف، برنامه ریزی تعمیر و نگهداری پیشگیرانه، تهیه مستندات ایمنی دستگاهها برای مجوزهای وزارت بهداشت و مشاوره در خرید تجهیزات پزشکی میپردازند. بازارکار رشته عموما در این بخشها است:
بیمارستانهای دولتی و خصوصی
سازمان غذا و دارو
شرکتهای واردکننده یا خدمات پس از فروش
آزمایشگاههای تست ایمنی و کارایی
نرمافزارهای مورد نیاز نیز شامل نرم افزارهای مدیریت تجهیزات (CMMS)، Excel ،ERP ،AutoCAD میباشد.
جمعبندی
مهندسی پزشکی دروازهای است به آینده پزشکی فناورانه. شناخت گرایشها، نرمافزارهای تخصصی و نیاز بازار به شما کمک میکند مسیر مناسبی انتخاب کنید؛ چه برای ورود به صنعت، چه مهاجرت تحصیلی یا شغلی و حتی راهاندازی کسب و کار شخصی.
