بدون شک، استفاده از فناوری‌های مدرن برای بهبود کیفیت زندگی انسان‌ها یک واقعیت است. این فناوری‌ها می‌توانند در جهت حفاظت و بهبود محیط زیست نیز کاربرد داشته باشند. با این حال، منابع تحقیقاتی و مطالعات عملی نشان‌دهنده این هستند که متولیان به اندازه کافی از این فناوری‌ها آگاه نیستند بنابراین، فناوری اطلاعات در برنامه‌ریزی‌های کلان جایگاهی واقعی ندارد. به همین دلیل، اولین قدم در این مسیر دستیابی به دانش کافی درباره عناصر تحقیق است و سپس با ترکیب این دانش، راهکارهای عملی و علمی ارائه می‌شوند. فناوری نوین می‌تواند به عنوان ابزاری برای آموزش عمومی در مورد اهمیت پایداری و سبک زندگی پایدار عمل کند. در این مقاله قصد داریم بررسی کنیم چگونه فناوری‌های نوین IT می‌توانند به تحقق پایداری محیط زیست کمک کنند.
فناوری اطلاعاتی (IT)، براساس تعریف انجمن فناوری اطلاعات آمریکا (ITAA)، شامل مطالعه، طراحی، توسعه، پیاده‌سازی، پشتیبانی یا مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی مبتنی بر کامپیوتر است، که خصوصاً بر برنامه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزار کامپیوتر تمرکز دارد. به طور کلی، فناوری اطلاعاتی با مسائل مرتبط با استفاده از رایانه‌های الکترونیکی و نرم‌افزار مواجه است تا تبدیل، ذخیره‌سازی، حفاظت، پردازش، انتقال و بازیابی اطلاعات به شکلی مطمئن و امن انجام شود. اخیراً، تلاش‌هایی برای تغییر این تعریف وجود دارد تا فناوری اطلاعاتی به طور کامل ارتباطات الکترونیکی را نیز پوشش دهد. بنابراین، برخی از افراد ترجیح می‌دهند از عبارت فناوری اطلاعاتی و ارتباطات (ITC) استفاده کنند تا دامنه وسیع‌تر این فناوری را بیان کنند.
محیط زیست، از دیدگاه مفهومی، شامل تمامی اجزایی است که فرایند زیستن را احاطه می‌کنند و با آن در تعامل هستند. این مفهوم از دیدگاه‌های متفاوتی مورد بررسی قرار گرفته است. از دیدگاه گیاه‌شناسی، محیط به مجموعه‌ای از عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی اشاره دارد که بر گیاهان یا جوامع گیاهی در محل رشد موثر تأثیر می‌گذارد. از دیدگاه اکولوژیکی، محیط به مجموعه‌ای از عوامل بیرونی اشاره دارد که زندگی موجود زنده یا جوامع زیستی را در زیستگاه مربوطه تحت تأثیر قرار می‌دهد.
با توجه به این تعاریف، می‌توان گفت که محیط برای یک موجود زنده عبارت است از فضایی که آن را احاطه کرده و از طریق تعاملات متعددی، موجود را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین، محیط شامل عوامل بی‌جان و جاندار است که در یک فضای مشخص و در زمان معین، موجود زنده را تحت تأثیر قرار می‌دهند. تغییر موقعیت یک موجود از مکانی به مکان دیگر، باعث تغییر در محیط آن موجود می‌شود.
فن‌آوری اطلاعاتی، مانند سایر اختراعات و پیشرفت‌های علمی مانند الکتریسیته و موتورهای برق، تغییرات عمده و گسترده‌ای در عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی در سراسر دنیا ایجاد کرده است. این فناوری تأثیری مستقیم و گسترده بر محیط زیست داشته و با طیف وسیعی از کالاها و خدمات تولیدی و مصرفی تعاملات معنی‌دار با محیط زیست برقرار کرده است. اگرچه هنوز در مراحل اولیه توسعه علمی میان فن‌آوری اطلاعاتی و محیط زیست هستیم، اما پیش‌درآمد فن‌آوری اطلاعاتی و محیط زیست تلاش‌های بین‌المللی برای تحقیقات گسترده در شناسایی اثرات مثبت توسعه فن‌آوری اطلاعاتی بر مباحث محیط زیستی خواهد بود.
تجارت الکترونیکی یا اقتصاد دیجیتالی، یکی از موضوعات برجسته در حوزه فناوری جهانی است. پیشرفت اینترنت و توسعه اقتصاد الکترونیکی، دنیای جدیدی را در زمینه تجارت و فروش محصولات به وجود آورده است. این سیستم فراگیر، به طور مثبت بر محیط زیست تاثیر گذاشته و به کاهش قیمت کالاهای خرده فروشی کمک کرده است. روش‌های کلان و سیاست‌گذاری مناسب در تجارت الکترونیکی می‌توانند در صرفه‌جویی در مصرف انرژی و مواد برای تولید و تحویل محصول مؤثر باشند. استراتژیست‌های محیط زیستی باید شبکه‌های پشتیبانی مختلف را تجزیه و تحلیل کنند تا با ارزیابی مصرف انرژی و اثرات عناصر مختلف بر قیمت کالاها، نتایج علمی و عملی مناسبی را به سیاست‌گذاران ارائه دهند. این کار می‌تواند به سیاست‌گذاران کمک کند تا در برنامه‌های توسعه، به مقوله فناوری اطلاعات و محیط زیست نگاه ویژه‌ای داشته باشند.
ارتباط از راه دور، موضوعی است که برای برنامه‌ریزان محیط زیستی جذابیت خاصی دارد. این فناوری نقش مهمی در کاهش ترافیک شهری و افزایش کارایی و کاهش هزینه‌ها برای کارکنان دارد. با این حال، در حال حاضر ارتباط از راه دور نقش چندانی در استراتژی‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان دولتی ندارد و هنوز جایگاه واقعی خود را در محاسبات اقتصادی محیط زیست، کاهش مصرف انرژی و کاهش آلاینده‌ها، به خصوص گازهای گلخانه‌ای، پیدا نکرده است.
برای بهره‌مند شدن از پتانسیل کلان ارتباط از راه دور در زمینه سود و منافع محیط زیستی، چهار عامل کلیدی باید در برنامه‌ریزی‌های استراتژیک مدنظر قرار گیرد:
این عوامل می‌توانند به توسعه پایدار و کاهش تاثیرات منفی محیط زیست کمک کنند.
فراتر از مزایای زیست محیطی، فناوری پایدار تأثیر اجتماعی قابل توجهی نیز دارد. در اینجا، چگونگی کمک به کیفیت زندگی بهتر مردم در سراسر جهان را بررسی خواهیم کرد.
دسترسی به آب آشامیدنی پاک و سالم در بسیاری از نقاط جهان یک چالش است. راه حل های فناوری پایدار، مانند سیستم های تصفیه آب و شبکه های توزیع آب کارآمد، دسترسی به این منبع ضروری را بهبود می بخشد.
پروژه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه در مناطق روستایی، جوامع را با ارائه منبع مطمئن برق به آنها توانمند می‌سازد. این نه تنها استاندارد زندگی آنها را بهبود می بخشد بلکه فرصت های اقتصادی نیز ایجاد می کند.
در فناوری نوین IT ، کاهش زباله و بازیافت نقش حیاتی دارد. فن‌آوری‌های نوآورانه بازیافت و راه‌حل‌های تبدیل زباله به انرژی به مدیریت کارآمد زباله‌ها کمک می‌کنند و اثرات زیست‌محیطی آن را به حداقل می‌رسانند.
نتیجه گیری
رویکرد ما به فناوری الکترونیک و نحوه تعامل آن با محیط زیست نیازمند یک بازبینی عمیق و جدی است. انتخاب‌ها و تصمیماتی که امروزه می‌گیریم، آینده ما را تعیین می‌کنند. با هدایت مناسب و داشتن دانش کافی، می‌توانیم مسیر پایدار و مسئولانه‌ای را طی کنیم و زندگی‌های بهتری را برای خود و نسل‌های آینده رقم زنیم.
در پایان، ارزش‌ها و اولویت‌هایی که در مرکز تصمیم‌گیری‌های ما قرار دارند، پایه‌گذار آینده‌ای خواهند شد که در آن زندگی می‌کنیم و آن را به ارث می‌بریم. این فرآیند تحول، نیازمند تلاش جمعی، تعهد جدی، و همچنین تغییر در نگرش‌ها و رفتارها در تمام سطوح جامعه است.
