نویسنده: مهندس حق وردی (مجموعه آموزشی کیفچه)
امروزه سرمايه‌هاي يك سازمان تنها سرمايه مالي و فيزيكي نيست بلكه سرمايه دانش افراد مهمتر، و مورد توجه مديران کسب و کار می باشد.
وجود دانش و اطلاعات به روز در یک کسب و کار بهترین حامی تصمیم‌گیری برای مدیران و کارکنان ارشد می‌باشد.
تمامی کسب و کار های نوین به دنبال روش هایی جهت بهينه سازي ارتباطات در ميان کارکنان و در میان رده‌هاي بالاي مديريت جهت تولید و انتقال دانش می باشند.
به مجموعه ای از اطلاعات، شناخت، مهارت و راهکارهای عملی كه افراد براي حل مسئله بكار مي گیرند، دانش گویند .
دانش انسان به گونه ای است که ما همیشه بیشتر از آن چیزی که به زبان می آوریم ، می دانیم.
به طور کلی ما دو نوع دانش داریم؛ دانش آشکار یا صریح و دانش ضمنی یا غیر آشکار
“نوناکا” چنین می گوید که دانش در حین ارتباط میان دانش آشکار و ضمنی خلق می شود و هرنوع آن بدون دیگری بی معنی است.
دانش آشکار، دانشی است تجربی که به صورت مستند و طبقه بندی شده می باشد ؛
این دانش قابل ثبت داشته و در دسترس گروه و افراد مشخصی قرار می گیرد.
از نمونه های مربوط به این دانش می توان به مستنداتی مانند گزارش ، سند آموزشی ، کتابچه ، پادکست ، کلیپ ، مقاله ، دستورالعمل و غیره اشاره نمود.
این محتوا می تواند توسط کامپیوتر مورد پردازش قرار گرفته و در سیستم های مدیریت محتوا ذخیره شود.
در صورت لزوم می توان آن را با دیگران به اشتراک گذاشت.
دانش غیر آشکار ، به صورت غیر مستند بوده و فرد آن را در جایی ثبت نکرده است بلکه در ذهن اوست و از طریق تجربه و در حین کار بوجود آمده است و ممکن است بعد از مدتی به دلیل فراموشی و یا مرگ افراد، از بین برود.
پردازش و به اشتراک گذاری دانش ضمنی به دلیل اینکه در هیچ سیستم مدیریت محتوایی ذخیره و طبقه بندی نشده است ، بسیار مشکل است.
می بینیم که گاهی افراد بسیار با تجربه و ماهر این دانش خود را به صورت پراکنده و بدون ساختار و نظم خاصی ، در شبکه های اجتماعی و سایت ها با گروه هدف نامشخص ، به اشتراک می گذارند.
داده ها و اطلاعات ، پایه دانش به حساب می آیند و اطلاعات به عنوان مبنای دانش، توسط افراد در تیم کاری تولید می شود.
داده ها، حقایق و اعدادی هستند که از پردازش و تحلیل آنها اطلاعات به دست می‌آید.
مثلا می گوییم : سیب 5000 ؛ اکنون این دو کلمه به عنوان داده به حساب می آیند؛ زیرا بر روی آن پردازشی انجام نشده است.
زمانی که داده ها به منظور خاص و بشکل منطقــی سازمانـــدهی شوند، تبدیل به اطلاعات مي‌گردند؛
مثلا یک کیلو سیب برابر است با 5000 تومان؛
اکنون با تحلیل و پردازش مناسب داده در مثال قبل ( سیب 5000 )، توانستیم به آن هویت بخشیده و آن را تبدیل به اطلاعات کنیم.
دانش بشر از طریق تعامل اجتماعی و روابط متقابلی که بین دانش آشکار و غیر آشکار صورت می گیرد ، تولید شده و امکان توسعه آن وجود دارد.
استفاده از دانش غیر آشکار ، به دلیل مستند نبودن و عدم ساختار و نظم ، برای تصمیم گیری و ارتباطات سخت است؛
ولی دانش آشکار ساختار طبقه بندی شده ای دارد ؛ به صورت رسمی و عمومی بوده و با زبان قابل درکی که دارد می توان آن را به راحتی به دیگران انتقال داد.
یک فرد می تواند از طریق نوشتن یا بحث در مورد یک تجربه کاری آن دانش را از حالت ضمنی خارج کرده و به دانش آشکار تبدیل نماید ؛
زمانی این دانش آشکار به پختگی لازم خواهد رسید که آن را از طریق شبکه های اطلاعاتی یا جلسات حضوری با دیگر افراد مرتبط، به اشتراک و تایید برسانیم .
این دو دانش ماهیت هایی متفاوتی با یکدیگر دارند ولی از جهاتی شبیه به یکدیگر می باشند.
زمانی که افراد در یک تیم و گروه کاری با یکدیگر ارتباط خوبی داشته باشند و با هم در فرآیند های کاری مشغول فعالیت باشند.
هر فرآیند کاری شامل وظایفی است که اعضاء یک تیم آن را به صورت فردی یا جمعی به عهده می گیرند.
مزیت دانش آشکار به این است که می توان آن را توسط ابزارهای فناوری و سیستم های مدیریت محتوا، ذخیره، طبقه بندی و کدگذاری محتوایی نمود.
یکی از موارد شکست در هر کسب و کار عدم استفاده مناسب آن کسب و کار از دانش و سوابق تجربی پرسنل خود می باشد ؛
همچنین در بسیاری موارد، زمینه های لازم برای ایجاد انگیزه در پرسنل جهت انتقال دانش به دیگر اعضاء تیم بوجود نمی آید و پرسنل حاضر به تعامل و اشتراک گذاری دانش خود با دیگر اعضاء نمی باشند.
در این شرایط این کسب و کار، هزینه های بالایی را جهت تکرار فرآیندهای مشاوره و جلسات تصمیم گیری بر خود تحمیل می کند .
دانش فردی به دانشی گویند که هر فرد آن را در ذهن خود نگه داشته و مستند نکرده باشد.
دانش هر فرد در یک کسب و کار ممکن است با دانش بقیه افراد متفاوت باشد ؛ زیرا هر فرد آن دانش را با توجه به سطح معلومات و ابزارهایی که در اختیار داشته ، کسب نموده است .
همچنین، تجربه هر فرد نسبت به فرد دیگر در یک موضوع حتی مشابه ممکن است متفاوت باشد؛ چون که میزان اطلاعات فردی و بینش یک فرد با دیگری تفاوت دارد .
در صورتی که دانش به صورت سیستمی جمع آوری نشده باشد و به صورت نهفته(ضمنی) در ذهن تک تک اعضاء تیم باشد ،سازمان مجبور است که با برگزاری جلسات و نظرسنجی های متوالی ، دانش هر عضو کسب و کار را جمع آوری نماید ؛
دانش جمع آوری شده می تواند به عنوان مبنای تصمیم گیری های آتی برای رسیدن به اهداف سازمان قرار گیرد .
هر کسب و کاری برای رسیدن به اهداف خود ، از مجموع دانش اعضاء تیم بهره می گیرد و از آن در تصمیم گیری های مهم خود استفاده می کند.
دانش جمعی به دانشی گویند که با اشتراک گذاری آن در گروه کاری از طریق جلسات حضوری یا مجازی (وبینار) و تالارهای گفتمان به دست می آید.
استفاده از فناوری اطلاعات برای تبدیل داده به اطلاعات گزینه مناسبی است ولی برای تبدیل اطلاعات فردی به دانش جمعی ، نیاز به عوامل اجتماعی و انسانی می باشد.
به کاربرد عملی و صحیح دانش به نحوی که منجر به منفعت در کسب و کار ما شود خرد گویند .
خرد به توانایی مستندسازی دانش و بکارگیری صحیح آن در مسیر موفقیت در کسب و کار گویند.
اینکه چه کاری در چه زمانی برای کسب منفعت بالا در کسب و کار اولویت داشته و باید انجام گیرد؛
به زبان ساده انجام انتخاب های معقول و منطقی در زمان و مکان درست
در نهایت با استفاده از خرد می توان، دانش ، اطلاعات و واقعیات دنیا و مردم را کنار هم گذاشته و با روشی درست آن را در زندگی و کسب و کار خود بکار برد؛
همچنین با وجود خرد می توان تصمیم گیری های بهتر و عمیق تری را نسبت به دانش گرفت ؛
این تصمیم گیری ها پیش نیاز و مبنای انجام عمل و یا عملیات هایی در کسب و کار ما می توانند باشند.
خرد رابطه تنگاتنگی با تجربه دارد .
در بعضی تعاریف و فرهنگ و زبان عامه معمولا افرادی که خرد دارند (خردمند) ، با کسانی که تجربه بسیار بالایی دارند(با تجربه، ماهر ) ، به جای یکدیگر نیز استفاده می شوند.
به دنبال دانش رفتن و کسب آن بسیار ساده تر از دستیابی به خرد است.
به هر حال با داشتن دانش کافی ، پر کردن خلاء میان اطلاعات و کاربرد معقول آن بسیار ساده تر می باشد.
با بکارگیری عملی دانش و استفاده از آن در فرآیند کسب و کار می توان آن را تبدیل به خرد نموده و برای تصمیم‌گیری های مناسب و موفقیت بکار گرفته شود.
خرد شامل دانش با شاخه ها و جزئیات بیشتری است و این مرهون مطالعات و تجربیات بالایی است که یک خردمند دارد.
دانش بخشی از خرد می باشد.
دانش را می توانیم به اطلاعات کسب شده و مستند شده در نظر بگیریم؛
ولی خرد تجربیات کسب شده و مستند شده می باشد.
الزاما ، دانش را نمی توانیم به عنوان پیش نیاز خرد در نظر گرفت.
جهان بینی یک خردمند نسبت به یک دانشمند بسیار بالاتر می باشد و همیشه تعداد افراد باهوش در جهان خیلی بیشتر از افراد خردمند است.
خردمند با توجه به دانش های خود تصمیم می گیرد که چه چیزی برای چه مکانی و در چه شرایطی کاربردی می باشد.
او این دانش را برای تصمیم گیری های معقول و قضاوت مورد استفاده قرار می دهد.
برای خردمند بودن، افراد نه تنها باید دانش کسب کنند بلکه باید فهم کاملی از اصول حاکم بر دانش داشته باشند.
اگر ما صرفا بگوییم که شخصی خردمند است چون علم و دانش زیادی دارد نیز نمی تواند جمله صحیحی باشد.
این فرآیند تبدیل موجودیت غیرآشکار به دانش غیرآشکار است.
تعامل اجتماعی واشتراک گذاری تجربیات باعث تولید دانش غیر آشکار می شود .
این تجربیات می توانند شامل دانش فنی و یا مدل های ذهنی باشند.
این فرآیند تعاملات، ممکن است بین توسعه دهنده سیستم و مشتری یا کارفرما صورت پذیرد .
ارتباط با مشتری قبل از اقدام به توسعه محصول و بعد از معرفی محصول به بازار، در حقیقت فرآیند های بی پایانی هستند که با اشتراک گذاری دانش غیرآشکار و پرورش ایده های توسعه صورت می گیرند.
این فرآیند ، مربوط به تغییرات دانش از حالت غیر آشکار به آشکار می باشد.
این فرایند معمولی تولید دانش است که در آن دانش غیر آشکار تبدیل به دانش آشکار شده و به حالت هایی مانند : استعاره ، مفهوم و فرضیه تبدیل می شود.
فرآیند سیستماتیک کردن مفاهیم به دانش سیستمی را گویند.
این حالت از تبدیل علم ، شامل ترکیب بدنه های متفاوت دانش آشکار می باشد.
افراد ، دانش را از طریق روش هایی مانند مستندات و جلسات و ابزار های رسانه ای چون مکالمات تلفنی یا شبکه های اطلاعاتی، با یکدیگر تبادل می کنند.
پیکربندی مجدد اطلاعات موجود از طریق مرتب سازی ، اضافه و دسته بندی دانش آشکار منجر به دانش جدید می شود.
درونی سازی ، فرآیند ارائه دانش آشکار به دانش ضمنی می باشد.
زمانی که تجربیات از طریق تعامل اجتماعی ، بیان احساسات بیرونی و ترکیبی در هر فردی نهادینه می شود ، پایه های دانش ضمنی که در شکل مدل های ذهنی مشترک یا مهارت می باشند ، به دارایی های ارزشمندی تبدیل می شوند.
جهت راه اندازی فرآیند تولید دانش در هر کسب و کار، می بایست دانش ضمنی را در میان عضاء با ایجاد تعاملات اجتماعی ، به اشتراک گذاشت؛
بنابراین با این کار، حلقه حلزونی جدیدی برای تولید دانش شروع خواهد شد.
لینک اصلی مقاله در وب سایت مجموعه آموزشی مجازی: ???
دانش و خرد در کسب و کار چیست؟
لینک مقالات مرتبط با سیستم های مدیریت دانش و محتوا: ???
دسته سیستم های مدیریت دانش
دسته سیستم های مدیریت محتوا
لینک مقاله در اینستاگرام: ???
دانش و خرد در کسب و کار چیست؟ (قسمت اول)<br/>دانش و خرد در کسب و کار چیست؟ (قسمت دوم)
