دنیای ارزهای دیجیتال همیشه پر از اتفاقات هیجانانگیزه. پروژههایی که از دل یک ایده مشترک به دنیا میان، اما بهمرور زمان مسیرهای متفاوتی رو انتخاب میکنن. یکی از معروفترین نمونهها، بیشک ماجرای اتریوم (Ethereum) و اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic) هست؛ دو شبکهای که از یه ریشه شکل گرفتن، اما به دلایل فلسفی و فنی راهشون از هم جدا شد.
اگه از دنیای کریپتو سر در میاری یا تازه واردش شدی، حتماً اسم هر دو رو زیاد شنیدی. اما سؤال اصلی اینه:
چرا این دو شبکه از هم جدا شدن؟ چه تفاوتهایی دارن؟ و مهمتر از همه، کدوم یکی آینده روشنتری داره؟
در این مقاله از بلاگ کیف پول من قراره با زبانی ساده و خودمونی، به تمام این سؤالات جواب بدیم. پس تا آخر همراه ما باش چون میخوایم با هم به یکی از مهمترین جداییهای تاریخ بلاک چین سر بزنیم!
اتریوم (Ethereum) فقط یه رمزارز نیست؛ یه پلتفرم عظیم بلاک چینیه که دنیای دیجیتال رو متحول کرده. اگه بخوای ساده بگیم، اتریوم بستریه برای ساخت اپلیکیشنهای غیرمتمرکز (DApp) که روی اون میتونی بدون نیاز به بانک یا شرکت واسطه، کارهای مالی یا حتی قراردادهای هوشمند انجام بدی.
ارز بومی این شبکه، یعنی اتر (ETH)، نقش سوخت سیستم رو داره. هر تراکنش، قرارداد یا برنامهای که تو شبکه انجام میدی، نیاز به پرداخت کارمزدی با اتر داره.
اما چیزی که اتریوم رو خاص میکنه، قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) هستن. این قراردادها در واقع کدهایی هستن که وقتی شرایط خاصی برقرار بشه، بهصورت خودکار اجرا میشن. مثلاً میتونی قراردادی بنویسی که فقط وقتی پولی واریز شد، یه NFT خاص منتقل بشه — بدون هیچ واسطهای.
از زمان راهاندازی تا امروز، هزاران پروژه دیفای (DeFi)، بازی بلاکچینی و حتی پلتفرم NFT روی شبکه اتریوم ساخته شدن. همین باعث شده اتریوم تبدیل به یکی از ستونهای اصلی اکوسیستم کریپتو بشه.
در سالهای اخیر، اتریوم از الگوریتم اثبات کار (Proof of Work) به اثبات سهام (Proof of Stake) مهاجرت کرده — حرکتی که در آپدیتی معروف به Merge انجام شد. این تغییر باعث شد مصرف انرژی شبکه تا بیش از ۹۰٪ کاهش پیدا کنه، سرعت تأیید تراکنشها بالا بره و شبکه برای آیندهای پایدارتر آماده بشه.
در حال حاضر، اتر دومین رمزارز بزرگ دنیاست و تقریباً تمام پروژههای جدید بلاک چینی، یهجورایی به اتریوم وابستهان. میشه گفت اتریوم فقط یه ارز دیجیتال نیست؛ یه زیرساخت جهانی برای اقتصاد دیجیتال آینده به حساب میاد.
داستان اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic) از یه اتفاق جنجالی شروع شد که مسیر تاریخ بلاک چین رو عوض کرد.
سال ۲۰۱۶، یه پروژه خفن به اسم DAO راه افتاد؛ یه صندوق سرمایهگذاری غیرمتمرکز روی شبکه اتریوم که هدفش این بود تا بدون مدیر یا شرکت مرکزی، مردم بتونن روی پروژههای مختلف رأی بدن و سرمایهگذاری کنن.
در کمتر از چند هفته، پروژه DAO تونست میلیونها دلار اتر جمع کنه، اما ناگهان فاجعه رخ داد 😬
یه هکر تونست از یه باگ در کد قرارداد استفاده کنه و حدود ۶۰ میلیون دلار اتر بدزده!
اینجا جامعه اتریوم با یه بحران بزرگ روبهرو شد:
آیا باید زنجیره بلاکها رو به عقب برگردونن تا سرمایهها برگرده؟ یا باید به اصل "تغییرناپذیری بلاک چین" وفادار بمونن و کاری نکنن؟
در نهایت، اکثریت تصمیم گرفتن با یه هارد فورک (Hard Fork)، تراکنشهای سرقتشده رو برگردونن. این کار باعث شد دو زنجیره جدا شکل بگیره:
زنجیره جدید: همون اتریوم (ETH) امروزی
زنجیره اصلی و بدون تغییر: اتریوم کلاسیک (ETC)
طرفداران اتریوم کلاسیک اعتقاد داشتن که بلاک چین باید همیشه تغییرناپذیر بمونه و هیچکس حتی در شرایط بحرانی نباید بتونه تاریخچه تراکنشها رو تغییر بده. اونها شعار معروف "کد قانون است" (Code is Law) رو سرلوحه خودشون قرار دادن.
امروز اتریوم کلاسیک همچنان از الگوریتم اثبات کار (PoW) استفاده میکنه و با حفظ اصول اولیه، تلاش داره فلسفه اصیل غیرمتمرکز بودن بلاک چین رو زنده نگه داره.
درسته که راهشون از هم جدا شده، اما این دو شبکه هنوز هم اشتراکات زیادی دارن. بیایید نگاهی بندازیم:
هر دو از فناوری بلاک چین غیرمتمرکز استفاده میکنن، یعنی هیچ نهاد یا سرور مرکزی وجود نداره که کنترل شبکه رو در دست بگیره. دادهها بین هزاران گره (Node) در سراسر دنیا پخش شدن، پس سانسور یا هک کردنش تقریباً غیرممکنه.
چه در اتریوم (Ethereum) و چه در اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic)، قراردادهای هوشمند اجرا میشن. این قراردادها قلب تپنده برنامههای غیرمتمرکز هستن و همهچیز رو بدون واسطه انجام میدن.
هر دو شبکه با اینکه شفاف هستن و همه تراکنشها قابل مشاهدهان، ولی اطلاعات واقعی کاربران رو فاش نمیکنن. آدرسها بهجای اسمها استفاده میشن و کلید خصوصی (Private Key) فقط در اختیار مالک کیف پوله.
هر دو رمزارز در صرافیهای بزرگ دنیا لیست شدن و میتونی اونها رو به راحتی با سایر ارزها معامله کنی.
با وجود تفاوت در فلسفه، هر دو شبکه جامعهای پرانرژی از توسعهدهندهها دارن که مدام در حال ارتقای امنیت و قابلیتهای شبکه هستن.
حالا میرسیم به بخش مهم ماجرا: تفاوتها! این دو شبکه از نظر فلسفه، الگوریتم، اقتصاد و مسیر توسعه تفاوتهای چشمگیری دارن:
در اتریوم کلاسیک، اصل تغییرناپذیری مطلقه؛ یعنی هیچ تراکنشی بعد از ثبت، حتی در صورت اشتباه یا هک، قابل بازگشت نیست. اما در اتریوم، انعطاف بیشتری وجود داره و جامعه میتونه در شرایط خاص تصمیم به تغییرات بگیره.
اتریوم کلاسیک هنوز از اثبات کار (PoW) استفاده میکنه که نیاز به استخراج با دستگاههای ماینینگ داره.
اما اتریوم (Ethereum) در سال 2022 با آپدیت Merge به اثبات سهام (Proof of Stake) مهاجرت کرد، روشی که بهجای قدرت پردازشی، بر پایه قفل کردن توکنهای اتر کار میکنه.
اتریوم کلاسیک (ETC) دارای سقف عرضه حدود ۲۱۰ میلیون واحده، اما اتریوم (ETH) عرضه نامحدود داره و با مکانیزم سوزاندن توکنها، نرخ رشد سالانه اون کنترل میشه.
اتریوم از نظر ارزش بازار، مقبولیت و کاربرد، فاصله زیادی از اتریوم کلاسیک داره. تقریباً تمام پروژههای بزرگ دیفای، بازیها، NFTها و پلتفرمهای لایه دوم روی اتریوم ساخته شدن.
اتریوم کلاسیک بر اصالت و وفاداری به اصول اولیه تأکید داره و شعارش «کد قانون است» باقی مونده.
در مقابل، اتریوم انعطافپذیرتره و تمرکزش روی بهبود تجربه کاربر، مقیاسپذیری و نوآوریه.
در صرافی کیف پول من بیش از 2500 رمزارز پشتیبانی میشود!
شما میتوانید همین حالا برای خرید ارز اتریوم (ETH) از صرافی کیف پول من، اقدام کنید
حالا سؤال مهم: کدوم یکی آینده بهتری داره؟
حقیقت اینه که هر دو جایگاه خودشون رو دارن.
اتریوم با پشتیبانی جامعه بزرگ توسعهدهندهها، شرکتهای بزرگ و سرمایهگذاران، بهنوعی ستون فقرات دنیای Web3 محسوب میشه. از طرف دیگه، اتریوم کلاسیک در بین طرفداران تمرکززدایی واقعی و کسانی که به اصالت بلاک چین اهمیت میدن، همچنان محبوبه.
با این حال، از نظر مقیاسپذیری، پشتیبانی پروژهها و حجم بازار، اتریوم یک سر و گردن بالاتر قرار داره و بهاحتمال زیاد در آینده نقش پررنگتری در اقتصاد غیرمتمرکز ایفا میکنه.
در نهایت میشه گفت اتریوم (Ethereum) و اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic) مثل دو شاخه از یک درخت هستن؛ یکی مسیر مدرنتری رو در پیش گرفته و دنبال پیشرفت، نوآوری و سازگاری با آیندهست، در حالی که اون یکی بر اصالت و تغییرناپذیری پایبنده.
اتریوم با حرکت به سمت اثبات سهام، مقیاسپذیری بیشتر و جامعهای پویا، جایگاه خودش رو بهعنوان دومین ارز دیجیتال بزرگ دنیا تثبیت کرده.
اتریوم کلاسیک اما هنوز هم برای کسانی که به اصل “کد قانون است” اعتقاد دارن، یه پناهگاه امن فلسفی در دنیای بلاک چین به حساب میاد.
پس انتخاب بین این دو، کاملاً بستگی به دیدگاه و هدف شما داره:
اگه دنبال فناوری، رشد و انعطافپذیری هستی، سراغ اتریوم برو؛
اما اگه به اصول اولیه بلاک چین، تغییرناپذیری و اصالت وفاداری، اتریوم کلاسیک انتخاب توئه. 🌱
