روزنامهنگاری به دوران سلسله هان در چین بازمیگردد که از بولتنهای خبری که به صورت منظم منتشر میشد، استفاده میکردند. قرن هفدهم نشریاتی ظاهر شدند که اخبار را به طور استاندارد در اختیار عموم مردم قرار می دادند. فن اوریهای چاپ انبوه مانند ماشین چاپ، توسعه یافتند و برای روزنامهها این امکان فراهم شد تا اخبار را در اختیار مخاطبان باسواد بیشتری قرار دهند. نخستین سوابق ناشران روزنامههای خصوصی در چین به اواخر سلسله مینگ در سال ۱۵۸۲ برمیگردد. در اروپا نیز نخستین روزنامهها اغلب به عنوان « aller Fürnemmen und gedenckwürdigen Historien » اثر یوهان کارولوس به نام "تمام رویدادها و تاریخهای مهم و یادداشتها" شناخته می شد که در سال ۱۶۰۵ در استراسبورگ منتشر شد.
روزنامه نگاری در قرن بیستم
روزنامه نگاری در قرن بیستم با احساس رو به رشد حرفه ای همراه بود. چهار عامل مهم در این فرایند تاثیر داشت: (۱) سازماندهی روزافزون افرادی که در روزنامه نگاری مشغول بودند، (۲) آموزش تخصصی در زمینه روزنامه نگاری، (۳) ارتقا ادبیاتی که به تاریخ، مشکلات و فنون ارتباطات جمعی مربوط می شد و (۴) افزایش مسئولیت اجتماعی احساس شده توسط روزنامه نگاران.
در این قرن، دولتها سختگیریها و محدودیتهایی را بر مطبوعات تحمیل کردند. در کشورهای با دولتهای کمونیستی، مطبوعات متعلق به دولت بوده و روزنامهنگاران و سردبیران کارمندان دولت بودهاند. در چنین سیستمی، وظیفه اصلی مطبوعات ارائه خبر و ایدئولوژی ملی و اهداف دولت بوده است. در نتیجه، دستاوردهای مثبت دولتهای کمونیستی مورد تأکید و ناکامیهای آنها کمتر گزارش شده یا نادیده گرفته شده است. اما در کشورهای در حال توسعه غیرکمونیست، مطبوعات از درجات مختلفی از آزادی برخوردار بودند؛ از استفاده محتاطانه و گاه به گاه خودسانسوری درباره مسائلی که برای دولت داخلی شرمآور بود تا سانسور شدید و همهجانبه مشابه کشورهای کمونیستی. در برخی از کشورهای انگلیسیزبان و اروپای غربی، مطبوعات از حداکثر آزادی برخوردار هستند.
روزنامه نگاری در قرن بیست و یکم
در حالیکه روزنامه نگاری سنتی در زمانی پدید آمد که اطلاعات کمیاب بود و در نتیجه تقاضای زیادی داشت؛ اما روزنامهنگاری قرن بیست و یکم با ظهور ماهوارهها و فناوری دیجیتال و اینترنت، با بازار اشباع شده اطلاعات مواجه بود. در این دوران، اطلاعات به صورت فراوان و قابل دسترس تری قرار گرفت و به همین دلیل رقابت در حوزه روزنامهنگاری تشدید شد. در حقیقت، بزرگراههای اطلاعاتی به اندازهای پر شد که از ارزش اخبار کاسته شد. با توجه به این روند، رسانهها برای پاسخگویی به تقاضای روزافزون مصرفکنندگان برای گزارشهای لحظهای و بسیار دقیق، کانالهای انتشار جدیدی مانند توزیع آنلاین، پستهای الکترونیکی و تعامل مستقیم با مردم از طریق انجمنها، وبلاگها و محتوای تولید شده توسط کاربران را راهاندازی کردند. علاوه بر این، رسانههای اجتماعی مانند فیس بوک و توییتر نیز نقش مهمی در انتشار اخبار و اطلاعات ایفا کردند.
روزنامه نگاری امروزی
اگرچه هسته اصلی روزنامهنگاری همیشه اخبار بوده است، اما کلمه اخیر آنقدر معانی ثانویه پیدا کرده است که اصولاً برای تمایز بخشهای ارزشمند خبری از قسمتهای مهمتر اما حاشیهای، عبارت "اخبار سخت" به کار میرود. این اصطلاح که در روزنامهنگاری به شدت رواج یافت، تا حد زیادی ناشی از پدیدهی روزافزونی خبرهای رادیویی - تلویزیونی بود که سرعت بالا در انتقال اخبار، قدرت رقابت را از رسانههای چاپی گرفت و بنابراین به منظور حفظ مخاطبان، روزنامهها به مقادیر زیادی از مطالب تفسیری روی آوردند. مقالاتی در زمینهی اخبار، نقدهای سیاسی و ستونهایی از نظرات بهموقع توسط نویسندگانی که از مهارت بالایی در ارائه نظرات به شکلی خواندنی برخوردار بودند. در اواسط دههی ۱۹۶۰، روزنامهها بهجز بخش "اخبار سخت" که قوانین سنتی روزنامهنگاری را رعایت میکرد، بیشتر به تکنیکهای مجلات تکیه میکردند. مجلات خبری در بیشتر گزارشهای خود، اخبار را با دیدگاههای مطرح شده در سرمقاله مخلوط میکردند.
در دهه دوم قرن بیست و یکم، پلتفرمهای رسانههای اجتماعی انتشار اخبار جعلی با سیاستگذاریهای سیاسی را برای جذب و گمراهکردن کاربران تسهیل کردند. این اطلاعات نادرست توسط وبسایتهای انتفاعی تولید میشود که خود را به عنوان سازمانهای خبری قانونی معرفی میکنند. در طول مبارزات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۶ و پس از انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور در همان سال، او به طور مکرر از اصطلاح "اخبار جعلی" برای تحقیر به گزارشهای خبری، از جمله توسط سازمانهای رسانهای معتبر که حاوی اطلاعات منفی درباره او بودند، استفاده میکرد.
امروزه، اتکا تنها به یک منبع برای دریافت همه اخبار و اطلاعات کافی نیست. روزنامهها امروز هم هستند اما ما چیزهای بیشتری برای همراهی با آنها داریم. دیگر لازم نیست یک روز کامل منتظر اخبار باشیم و گاه وقایع و رویدادها را حتی در زمان وقوع میبینیم و یا درباره آنها میخوانیم. اینترنت و ایستگاه های خبری 24 ساعته، منابع خبری فراوانی را در اختیار ما قرار داده اند.
بدون روزنامه نگاری، جهان نادان خواهد بود. بنجامین فرانکلین معتقد است هر کس که میخواهد آزادی یک ملت را سرنگون کند، باید آزادی بیان را تحت کنترل درآورد.