گردشگری، پدیده‌ای مدرن با ریشه‌های قدیمی است که در قرن هفدهم میلادی در اروپای غربی پدیدار شد اما سابقه آن به دوران کلاسیک باستان و کشورهای یونان باستان، روم و سایر تمدن‌ها بر می‌گردد.
روز جهانی گردشگری
تاریخ گردشگری از جذابیت و اهمیت زیادی برخوردار است. این تاریخ مدت‌ها قبل از ضرب واژه توریست در پایان قرن ۱۸ آغاز می‌شود. در آن زمان، افراد به دلایل مذهبی، تجاری و فرهنگی به سفر می‌پرداختند و از این رو می‌توان تاریخچه گردشگری را به سه دوره تقسیم کرد:
دوره باستان: در این دوره، سفرهای گردشگری بیشتر به منظور زیارت مقامات مذهبی، بازدید از شاهکارهای هنری و معماری، شرکت در مسابقات و بازی‌های ورزشی و فراگیر شدن در علوم و هنر انجام می‌شد. برخی از مثال‌های گردشگری در این دوره عبارتند از: سفرهای مصریان به ساحل‌های شمال آفریقا، سفرهای چینیان به جاده ابریشم، سفرهای یونانیان و رومیان به مصر، سوریه، ترکیه و هند، سفرهای هنود به جزیره سیرلانکا و سفرهای مسلمانان به شهر مکه برای حج.
دوره قرون وسطا: در این دوره، سفرهای گردشگری بیشتر به منظور جستجو برای ثروت، قدرت، شهرت و معنویت انجام می‌شد. بعضی از سفرکنندگان نام‌آور در این دوره عبارتند از: مارکو پولو کاشف و نویسنده ایتالیایی که به چین و هند سفر کرد. ابن بطوطة جغرافیدان و تاریخ‌نگار مراکشی که به آفریقا، آسیا و اروپا سفر کرد، کریستف کلمبوس معروف به کریستوف کلمب کاشف اسپانیایی که قاره آمریکا را کشف کرد و واسکودگاما جهانگرد و دریانورد پُرتغالی که برای نخستین بار از راه دریا از اروپا به هند رفت.
دوره نوین: در این دوره، سفرهای گردشگری با پیدایش صنعت حمل و نقل روبه‌رو شده است. راه‌آهن، خودرو، هواپيما و کشتي های بخار باعث شده است که سفر به نقاط دور دست راحت‌تَر، ارزان‌تر و سریع‌تر شود. برخی از مثال‌های گردشگری در این دوره عبارتند از: سفرهای توریستی به مناطق طبیعی و تاریخی مانند آلپ، نیاگارا، پیرامون‌های مصر و چین، سفرهای تفریحی به ساحل‌ها و جزایر مانند کاناری، هاوایی، بالی و کارائیب، سفرهای آموزشی به شهرهای فرهنگی و علمی مانند لندن، پاریس، برلین و بوستون و سفرهای کسب و کار به نقاط صنعتی و تجاری مانند نیویورک، توکیو، شانگهای و دبی.
دوره معاصر: در این دوره، سفرهای گردشگری با تحولات فناوری اطلاعات و ارتباطات رو به رشد شده است. اینترنت، موبایل، GPS و دوربین‌های دیجیتال امکانات جدیدی را برای گردشگران فراهم کرده است. بعضي از مثال‌های گردشگری در این دوره عبارتند از: سفرهای مجازی به نقاط مختلف جهان با استفاده از کامپيوتر و شبکه‌های اجتماعی، سفرهای فضایی به ماه و ستارگان با استفاده از فضاپيما و شاتل‌های فضایی، سفرهای زیر دريایى به عمق های آب با استفاده از زیر دريایى و لباس های غواصى و سفرهای ماجراجويانه به مناطق خطرناک و نامأنوس با استفاده از هلکوپتر و پاراشوت.
هر ساله سازمان جهانی گردشگری «UNWTO» یک شعار و یک کشور میزبان را برای روز جهانی گردشگری انتخاب می‌کند. شعار باید با موضوعات و چالش‌های جاری صنعت گردشگری هماهنگ باشد و نقش آن را در تحقق اهداف توسعه پایدار (SDGs) نشان دهد. کشور میزبان نیز باید نمونه‌ای از تلاش‌های خود برای حمایت از گردشگری پایدار باشد.
شعارها و کشورهای میزبان روز جهانی گردشگری
برخی از شعارها و کشورهای میزبان روز جهانی گردشگری در سال‌های قبل عبارتند از:
۲۰۲۲: «بازاندیشی در گردشگری یا تفکری دوباره برای گردشگری»، کشور میزبان اندونزی
۲۰۲۱: «گردشگری برای رشد فراگیر»
۲۰۲۰: «گردشگری و توسعه روستایی»، کشور میزبان: مرکوسور
۲۰۱۹: «گردشگری و مشاغل؛ آینده‌ای بهتر برای همه»، کشور میزبان: هند
۲۰۱۸: «گردشگری و تحول دیجیتالی»، کشور میزبان: مجارستان
۲۰۱۷: «گردشگری پایدار - ابزاری برای توسعه»، کشور میزبان: چین
شعار روز جهانی گردشگری در سال 2023 "گردشگری و سرمایه‌گذاری‌های سبز" (Tourism and Green Investment) و کشور میزبان آن عربستان صعودی است که بر اهمیت توسعه پایدار گردشگری با توجه به نیازهای محیط زیست، افراد و رفاه مردم تأکید دارد.
عربستان صعودی: میزبان روز جهانی گردشگری 2023
عربستان سعودی یکی از کشورهای منطقه خلیج فارس است که در حال تحول و توسعه صنعت گردشگری خود است و قصد دارد تا سال 2030 میلادی با جذب 100 میلیون بازدیدکننده، 10 درصد سهم بخش گردشگری از تولید ناخالص داخلی را محقق سازد. را این کشور دارای بسیاری از جاذبه‌های طبیعی، تاریخی، فرهنگی و مذهبی است که می‌تواند بازدیدکنندگان زیادی را به خود جذب کند.
سازمان گردشگری جهانی (UNWTO) معتقد است که گردشگری یکی از بزرگترین و پویاترین صنایع جهان است که می‌تواند نقش مثبتی در حل مشکلات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی داشته باشد.
