سینوزیت به التهاب یا عفونت در سینوس‌های اطراف بینی گفته می‌شود. سینوس‌ها، حفره‌های هوایی در استخوان‌های اطراف بینی، گونه‌ها، و پیشانی هستند که با لایه‌ای از مخاط پوشیده شده‌اند و وظیفه‌ی گرم و مرطوب کردن هوا و دفع باکتری‌ها و ذرات آلاینده را بر عهده دارند. التهاب این حفره‌ها می‌تواند باعث تجمع مخاط، درد، و مشکلات دیگر شود.
انواع سینوزیت
سینوزیت براساس مدت زمان و شدت بیماری به چهار نوع تقسیم می‌شود:
سینوزیت حاد: معمولاً ناشی از عفونت ویروسی یا باکتریایی است و کمتر از 4 هفته طول می‌کشد.
سینوزیت تحت حاد: بین 4 تا 12 هفته ادامه دارد.
سینوزیت مزمن: بیش از 12 هفته طول می‌کشد و ممکن است با درمان‌های معمول بهبود نیابد.
سینوزیت بازگشتی: چندین بار در سال رخ می‌دهد.
علائم سینوزیت
علائم سینوزیت ممکن است بسته به نوع آن (حاد یا مزمن) متفاوت باشد، اما شایع‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
1. درد و فشار در صورت
درد و فشار ممکن است در نواحی پیشانی، گونه‌ها، پشت چشم‌ها یا اطراف بینی حس شود.
معمولاً با خم شدن یا فشار آوردن سر شدت می‌یابد.
2. گرفتگی بینی
انسداد راه‌های بینی که باعث مشکل در تنفس می‌شود.
این علامت می‌تواند در هر دو طرف بینی یا فقط یک طرف آن احساس شود.
3. ترشح بینی یا پشت حلق
مخاط غلیظ و زرد یا سبز از بینی خارج می‌شود.
ممکن است ترشحات به پشت حلق برگردد و باعث سرفه یا گلودرد شود.
4. کاهش یا از دست دادن حس بویایی و چشایی
در بسیاری از موارد، افراد دچار سینوزیت ممکن است حس بویایی خود را از دست بدهند یا کاهش یابد.
5. سردرد
سردرد ناشی از سینوزیت معمولاً در ناحیه پیشانی یا پشت چشم‌ها متمرکز است.
6. تب و خستگی
تب معمولاً در سینوزیت حاد با منشأ عفونت باکتریایی مشاهده می‌شود.
احساس خستگی و ضعف عمومی نیز ممکن است رخ دهد.
7. سرفه
به دلیل ترشحات پشت حلق، سرفه‌های خشک یا مرطوب (معمولاً شب‌ها یا صبح‌ها بدتر می‌شود) شایع است.
8. بوی بد دهان
تجمع مخاط و باکتری‌ها در سینوس‌ها ممکن است باعث بوی بد دهان شود.
علل سینوزیت
عفونت‌های ویروسی: سرماخوردگی شایع‌ترین علت سینوزیت حاد است.
عفونت‌های باکتریایی: گاهی عفونت‌های باکتریایی پس از عفونت ویروسی ایجاد می‌شوند.
آلرژی‌ها: آلرژی‌های فصلی یا مزمن ممکن است باعث التهاب و انسداد سینوس‌ها شوند.
پولیپ بینی: زائده‌های کوچک در بینی که می‌توانند جریان هوا را مسدود کنند.
انحراف تیغه بینی: تیغه بینی کج ممکن است جریان هوا را مختل کرده و خطر سینوزیت را افزایش دهد.
عوامل محیطی: آلودگی هوا، دود سیگار، یا مواد شیمیایی محرک می‌توانند سینوزیت را تشدید کنند.
درمان سینوزیت
درمان سینوزیت بستگی به علت و نوع آن دارد:
1. درمان‌های خانگی
بخار و مرطوب کردن هوا: استفاده از دستگاه بخور یا استنشاق بخار آب گرم.
شستشوی بینی با محلول نمکی: کمک به تخلیه مخاط و کاهش التهاب.
نوشیدن مایعات زیاد: رقیق کردن مخاط.
استفاده از کمپرس گرم: برای کاهش درد و فشار صورت.
2. داروهای بدون نسخه
ضد احتقان‌ها: کمک به کاهش تورم و باز کردن مجرای بینی.
مسکن‌ها: مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای کاهش درد و تب.
3. داروهای تجویزی
آنتی‌بیوتیک‌ها: برای درمان سینوزیت باکتریایی.
داروهای ضدقارچ: در موارد نادر سینوزیت قارچی.
کورتیکواستروئیدهای بینی: برای کاهش التهاب و درمان سینوزیت مزمن.
4. جراحی
در موارد شدید یا مزمن که با درمان‌های دیگر بهبود نمی‌یابد، جراحی ممکن است لازم باشد. روش‌های جراحی شامل باز کردن یا پاکسازی سینوس‌ها است.
پیشگیری از سینوزیت
شستن دست‌ها: جلوگیری از عفونت‌های ویروسی و باکتریایی.
مرطوب نگه داشتن هوا: استفاده از دستگاه بخور در فصول سرد.
جلوگیری از آلرژن‌ها: در صورت داشتن آلرژی، از مواد محرک دوری کنید.
درمان به‌موقع سرماخوردگی و آلرژی‌ها: برای جلوگیری از پیشرفت آن‌ها به سینوزیت.
سیگار نکشیدن: دود سیگار می‌تواند تحریک و التهاب سینوس‌ها را تشدید کند.
نتیجه‌گیری
سینوزیت یکی از مشکلات شایع و ناخوشایند است که می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. شناخت علائم، علل، و روش‌های درمان و پیشگیری می‌تواند به مدیریت بهتر این بیماری کمک کند. در صورت بروز علائم شدید یا مداوم، مشورت با پزشک ضروری است.
