هر چیزی که در طبیعت وجود دارد چه خودش و چه مشتقاتش فواید زیادی دارند. طبیعت بستری از موادی است که هر کدامشان بخشی از نیازهای ما را تامین می‌کنند؛ یکی از این موارد زغال است و قرار است به تفصیل در این باره صحبت کنیم.
زغال به انگلیسی با عبارت charcoal استعمال می‌شود و در واقع یکی از مشتقات چوب سوخته است. زغال جهت موارد زیادی از جمله درست کردن آتش برای کباب کردن خوراکی و آماده کردن قلیان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در ابتدا و قبل از ورود به بحث اصلی، باید پاسخ سوال زغال یا ذغال را بدهیم؛ برخی اوقات پیش می‌آید که املای یک کلمه را اشتباه می‌نویسیم. کلمه‌ای مانند زغال بیشتر اوقات به صورت اشتباه و به صورت ذغال نوشته می‌شود؛ باید بدانیم که املای درست کلمه، زغال است. نکته جالب توجه این است که در زبان فارسی کلمه‌ای با حرف “ذ” آغاز نمی‌شود!
اگرچه خود زغال موارد استفاده وسیعی دارد؛ اما به طور کلی 3 نوع زغال وجود دارد که همه‌ی زغال‌ها در یکی از این دسته بندی‌ها قرار می‌گیرند. باید بدانید که در واقع تفاوت انواع زغال‌ها در نحوه تشکیل و تولید آن‌ها می‌باشد. انواع زغال شامل موارد زیر است:
1: زغال سنتی (زغال چوب)
2: زغال فشرده (زغال چینی)
3: زغال قالبی
آشنایی با مواد اولیه تشکیل دهنده زغال فشرده
در ادامه به تفصیل هر یک از انواع زغال را بررسی خواهیم کرد.
1. زغال سنتی
نام دیگر زغال سنتی، زغال چوب است و همانطور که از نامش پیدا است، از چوب درست می‌شود. زغال سنتی مرسوم‌ترین نوع زغال است که از سوختن چوب به دست می‌آید. برای درست کردن این نوع زغال، چوب‌ها را در کوره‌های زغال سازی قرار می‌دهند و پس از فرایندی، محصول نهایی که از چوب‌های سوخته به جا می‌ماند همان زغال سنتی است.
2. زغال فشرده
زغال فشرده نوعی از زغال است که به طور صنعتی درست می‌شود؛ به این زغال، زغال چینی نیز می‌گویند. این نوع از زغال دارای مواد اولیه‌ای مانند خاک اره چوب بامبو، پوست گردو و خاک زغال است. این زغال چینی است و به دلیل وجود چوب بامبو در آن منطقه، از خاک اره بامبو در آن استفاده شده است؛ اما در ایران بامبو وجود ندارد و به جای آن، جهت تولید زغال فشرده از خاک اره‌ی چوب‌های جنگلی استفاده می‌شود. این خاک اره با پوست گردو به طور مساوی ترکیب می‌شود.
مواد ترکیب شده را در کارخانه زغال سازی، در قالب‌های مخصوص می‌گذارند و درون کوره قرار می‌دهند تا رطوبت و آب اضافی آن گرفته شود. این زغال به خوبی سوخته و بو و دود نخواهد داشت.
3. زغال قالبی
جهت تهیه زغال قالبی از قالب‌های مختلفی استفاده می‌شود و این قالب‌ها بسته به شرکت تولید کننده متفاوت می‌باشد. جالب است بدانید که این زغال را از ترکیب 90 درصدی خاک زغال، 5 درصد آب و 5 درصد نشاسته درست می‌کنند.
برای تولید آن ابتدا خاک زغال خرد و یک دست می‌شود؛ سپس با آب و نشاسته خوب مخلوط شده و ترکیب را در قالب می‌ریزند. در نهایت آن‌ها را خشک کرده و جهت استفاده روانه بازار می‌کنند.
از زغال در موراد بسیار زیادی استفاده می‌شود؛ باید توجه داشت که انواع مختلف زغال، استفاده‌های متفاوتی دارند؛ در ادامه به بیان برخی از انواع زغال و موارد استفاده آن‌ها خواهیم پرداخت.
زغال لیمو جزء با کیفیت‌ترین و بهترین نوع زغالی است که جهت درست کردن قلیان از آن استفاده می‌شود و در واقع به زغال قلیان مشهور است. این زغال از سوختن درختان مرکباتی مانند لیمو، پرتقال و… درست شده است.
این زغال جرقه ندارد؛ اگر خیس شده و دوباره خشک شود، می‌توان از آن برای بار دوم نیز استفاده کرد؛ همچنین مزه قلیان را عوض نمی‌کند.
زغال بلوط
بعد از زغال لیمو، زغال بلوط زغال خوبی برای استفاده در قلیون می‌باشد. همانطور که از نام این زغال پیدا است، از چوب بلوط درست می‌شود. زغال بلوط به نسبت زغال لیمو کم کیفیت‌تر است اما ارزان‌تر نیز می‌باشد؛ همین سبب شده تا بیشتر به جای استفاده از زغال لیمو که گران قیمت است، از زغال بلوط استفاده شود.
زغال بامبو یکی از با کیفیت‌ترین و جدیدترین زغال‌هایی است که به تازگی وارد ایران شده است. این زغال دارای بو و طعم خوبی بوده و از خاک ساقه‌های بامبو به وجود آمده است. این زغال جهت استفاده در قلیان به کار می‌رود.
تولید زغال فشرده | درآمد تولید زغال فشرده
به طور کلی زغال کبابی نوع خاصی ندارد و انواع زغال کبابی، در واقع انواع مختلفی از زغال هستند. از این زغال‌ها که بیشتر از نوع زغال بلوط یا زغال فشرده هستند، جهت کباب کردن، پخت و پز و گرم کردن چایی در طبیعت استفاده می‌شود؛ همگی این موارد جذابیت خاصی دارند که قابل وصف نیست، خصوصا مورد آخر!
زغال فعال به زغالی گفته می‌شود که در فضای بدون اکسیژن حرارت دیده باشد؛ این نوع زغال بیشتر کاربرد زیبایی و بهداشتی دارد. اکثرا در بازار محصولاتی تحت عنوان ماسک زغال یا خمیر دندان زغالی وجود دارد که این موارد از زغال فعال درست شده‌اند.
زغال فعال همان کربن است که که کاملا سیاه بوده و نه بو دارد و نه مزه؛ از این رو جهت تهیه ماسک و خمیر دندان از آن استفاده می‌کنند.
همانطور که گفتیم از این زغال در موراد زیادی استفاده می‌شود؛ میخواهیم دقیق‌تر کاربردهای زغال فعال را بشناسیم. از جمله مهمترین موارد استفاده ذغال اکتیو شامل موارد زیر است:
1: تهیه ماسک
پوست صورت در طول روز با مواد کثیف موجود در هوا و عوامل پیر کننده زیادی در ارتباط است. افرادی که دوست دارند پوستی کاملا تمیز و شاداب داشته باشند از ماسک زغال فعال یا زغال اکتیو استفاده می‌کنند.
2: سفید کنندگی دندان
یکی دیگر از استفاده‌های زغال، جهت سفید کردن دندان است. هرچند که می‌توانید خودتان با استفاده از زغال فعال و مسواک، دندان‌های خود را سفید کنید؛ اما خمیر دندان‌های زغالی نیز می‌توانند یک انتخاب بسیار مناسب باشند.
این خمیر دندان جهت جلوگیری از پوسیدگی و آسیب دندان بسیار مناسب بوده و همینطور بوی بد دهان و برخی از بیماری‌های لثه را نیز درمان می‌کند. لازم به ذکر است که از زغال اکتیو (فعال) جهت شستشوی پوست چرب و تهیه ماسک‌های تقویت کننده مو نیز استفاده می‌شود.
استفاده از زغال خوب چه در تهیه قلیان و چه در تهیه کباب، می‌تواند تجربه بهتری برای شما به ارمغان بیاورد؛ اما تشخیص زغال خوب و خرید زغال خوب، از جمله مواردی است که باید حتما قبل از استفاده از آن، مد نظر قرار داشته باشد. به بیان دیگر میخواهیم پاسخ سوال “چه زغالی خوب است؟” را بدهیم.
زغال خوب دارای ویژگی‌هایی است که می‌توانید با دانستن آن‌ها، محصولی با کیفیت را خریداری کنید؛ از جمله این ویژگی ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. ظاهر براق: اولین چیزی که باید در مورد یک زغال خوب بدانید این است که یک زغال خوب دارای رنگی براق و درخشان است.
2. سفت بودن: زغال خوب سفت بوده و به راحتی خرد نمی‌شود. این سفت بودن سبب می‌شود که دیر بسوزد و دیرتر نیز تمام شود. هنگام خرید داخل کیسه زغال را نگاه کنید؛ نباید هیچ خرده ریزه یا حالت پوکی در بین آن وجود داشته باشد.
3. زود اشتعالی: زغالی که دارای کیفیت عالی باشد، خیلی زود آتش می‌گیرد. زغالی که خوب آتش بگیرد خوب هم می‌سوزد و همین سبب می‌شود تا آتشی با حرارت خوب داشته باشید.
4. دود کم: زغالی با کیفیت هیچ دودی ندارد و هنگام سوختن بویی تولید نمی‌کند تا هیچ عطری به قلیان یا غذایی که روی آن طبخ شده، وارد نشود.
5. بدون جرقه: یکی از مشکلاتی که زغال‌های بی کیفیت به وجود می‌آوردند، جرقه زدن است. این جرقه‌ها می‌توانند به اطراف پاشیده و لباس یا بدن شما را بسوزانند یا در موارد نادری ممکن است اطراف آن‌ها گیاه خشک وجود داشته باشد و آتش سوزی ایجاد کنند.
6. خاکستر کم: در نهایت یک زغال خوب بعد از سوختن، خاکستر زیادی را از خود به جای نمی‌گذارد.
سخن آخر در این مطلب
متوجه شدیم که زغال چیست و به چند دسته تقسیم می‌شود؛ همچنین با ویژگی‌هایی که یک زغال خوب باید داشته باشد نیز آشنا شدیم. اکنون می‌توانید با استفاده از این اطلاعات زغال مناسب برای استفاده‌های متفاوت انتخاب کنید و از طبخ غذاها بر آتش و همچنین تهیه چای زغالی لذت ببرید!
منبع : کوره سازان پاسارگاد
