اردشیر زاهدی که در دوره‌ی پهلوی مدتی وزیر امور خارجه و چند سالی سفیر ایران در انگلیس و امریکا و داماد محمدرضاشاه بوده در کتاب خاطرات خود با عنوان «۲۵ سال در کنار پادشاه» به نکات فراوان و گوناگونی از جمله در وصف شخصیت و کارکرد برخی دولتمردان عصر پهلوی، به‌ویژه امیرعباس هویدا، اشاره کرده است.
هویدا یکی از نخست‌وزیران دوره‌ی محمدرضاشاه است که صدارتش حدود سیزده سال طول کشید و از این نظر طولانی‌ترین زمان نخست‌وزیری را در دوره‌ی پهلوی به خود اختصاص داده است.
زاهدی معتقد است هویدا شایستگی و ویژگی‌های شخصیتی و مدیریتی قابل توجهی نداشته و با پشتیبانی امریکا، انگلیس و اسرائیل به نخست‌وزیری رسید و در ادامه نیز با تأمین منافع درباریان و اعضای خاندان سلطنت، توانست مدتی طولانی در این جایگاه حضور داشته باشد.
زاهدی می‌گوید هویدا برای حفظ قدرت و منافع خود حاضر بود به هر کاری دست بزند. از نظر زاهدی، هویدا در موضوع تجزیه‌ی بحرین از ایران، حفظ منافع و قدرت خود را بر منافع کشور ترجیح داد و به ایران خیانت کرد.
از نظر زاهدی، هویدا درآمدهای سرشار نفتی ایران را به‌ویژه در سال‌های دهه‌ی ۱۳۵۰ و پس از افزایش چشم‌گیر قیمت نفت بر باد داده و نتوانست از آن در مسیر پیشرفت واقعی کشور استفاده کند.
زاهدی با اشاره به پیشینه‌ی تاریخی عملکرد خود و پدرش، فضل‌الله زاهدی که در موفقیت کودتای ۲۸ مرداد نقش قابل توجهی داشته هویدا و عملکرد او را یکی از مهم‌ترین عوامل ضعف و سرنگونی حکومت پهلوی می‌داند و تعبیر «ایران برانداز» را در وصف هویدا به کار می‌برد.
نمی‌توان و نباید انکار کرد که اردشیر زاهدی در مواردی با هویدا اختلاف یا رقابت و دشمنی داشته چنان‌که در کتاب «سقوط شاه» نوشته‌ی فریدون هویدا، برادر امیرعباس هویدا، نیز به این امر اشاره شده است. اما صرف وجود اختلاف یا دشمنی نمی‌تواند اعتبار سخنان زاهدی را درباره‌ی هویدا مخدوش کند.
یک راه منطقی و علمی برای نقد و ارزیابی آنچه زاهدی درباره‌ی هویدا گفته مطالعه‌ی خاطرات دیگر دولتمردان وقت و تحقیق در اسناد تاریخی و مقایسه‌ی آن با خاطرات زاهدی‌ست.
منابع مورد استفاده:
اردشیر زاهدی، بیست‌وپنج سال در کنار پادشاه، تهران، عطایی، ۱۳۸۱
فریدون هویدا، سقوط شاه، ترجمه ح.ا. مهران، تهران، انتشارات اطلاعات، ۱۳۷۴، چاپ هفتم
