سالها پیش از این «نیل پُسمتن» استاد فرهیختهی دانشگاه نیویورک گفته بود که امریکا به مرحلهی «تکنوپولی» یعنی «تسلیم فرهنگ در برابر تکنولوژی» و تسلط انحصاری تکنولوژی بر زندگی انسانی رسیده است.
این هشدار تکاندهنده را بگذارید در کنار تعبیر صریح آلن بدیو، اندیشمند فرانسوی که ترامپ را یک «میلیاردر متوهم نژادپرست فاشیست بیزار از عقلانیت» خوانده است.
و البته پیش از این دو، برتولت بِرِشت در نمایشنامهی «آدم، آدم است» در وصف شیفتگان نفت و دلار نوشته بود:
«به سویش بشتابید، همه، خداوند دوباره به صورت مخزن نفت درآمده است.»
پل توماس اندرسن نیز در فیلم درخشان و ماندگار «خون به پا خواهد شد»، حقارت و پوچی کسانی مانند ترامپ را به زیبایی به تصویر کشیده است.
در سوی دیگر ماجرا، هرگاه خودتحقیری و ناآگاهی را کنار بگذاریم، درخواهیم یافت که از نگاه محققان تاریخ، منطقهی غرب آسیا یا همان خاورمیانه، کهنترین خاستگاه فرهنگ و تمدن بشریست.
بر پایهی این مقدمات، میتوان گفت آنچه این روزها در این منطقه و در غزه و سوریه و عراق و یمن و ایران میگذرد، بر خلاف دروغپردازی عوامفریبانهی امپراتوری رسانهای، هجوم شیفتگان نفت و دلار و جنگ و تفنگ است به سردمداری ترامپ به صاحبان اصیلترین پیشینه و پشتوانهی تمدن و فرهنگ.
از نگاه دارودستهی تهیمغز ترامپ، که جز رنگ دلار و بوی نفت و آتش جنگ و صدای تفنگ، چیزی نمیفهمند و با زبان تحقیر و تهدید با دیگران سخن میگویند، تاریخ و فرهنگ «حرف مفت» است و ارزشی ندارد و همچون طبیعت و جان و زندگی انسان، میتوان آن را در پای نفت و دلار قربانی کرد.
در هزاران سال تاریخ این منطقه، قدرتمندان و متجاوزان بسیار که ترامپ در قلدری، به گرد پای آنان هم نمیرسد، آمده و رفته و از یادها نیز رفتهاند و جز تصویری تیره و نامی زشت از خود به جا نگذاشتهاند.
مشاوران ترامپ اگرچه سروکاری با تاریخ و فرهنگ ندارند اما بد نیست این بیت حافظ را برای رئیس بیمایه و خودشیفتهی خود بخوانند و معنا کنند:
«ای مگس عرصهی سیمرغ نه جولانگه توست
عِرض خود میبری و زحمت ما میداری.»