از موقعی که کامپیوترها ظهور کردن و سیستم عاملها سر و کلهشون پیدا شد ، در این موارد تحریم بودیم. فکر میکنم پنج سال قبل از اینکه تصمیم بگیرم بدنیا بیام! از اون موقع تا الان ، هرچی متخصص و دانشآموز کامپیوتر بود از ویندوز کرکی استفاده میکرد (حداقل تا جایی که یادمه). خب حداقل خوبی تحریم بودن این بود که میرفتی از کافینت محلتون سیدی ویندوز 7 میخریدی با یک صدم قیمت لایسنس قانونی!! طبیعتا به هر آدمی بگی که شما بیا برای سیستمعاملت (که نهایتا توش گیم آف ترونز ببینی) بیا مثلا 4 میلیون تومن هزینه کن قانونی بخر. شما خودتو جای هر کسی بزاری اینکار رو نمیکنی. اینجاست که میتونیم بگیم خداروشکر اقلا از این بابت تحریم هستیم.
ولی طبق اتفاقات یکسال اخیر تا الان (فروردین 1403 تا اکنون) نشون داده که دیگه قراره نیست مثل همیشه از برکات این تحریم بهره ببریم و یه خبرایی تو راهه.
میدونم الان خیلی کنجکاوید که منطق و دلیل من برای رسیدن به جواب این سوال که چرا باید «کم کم به لینوکس مهاجرت کنید» چی هست رو بدونید. ولی اجازه بدید یکسری مسائل رو هم از لحاظ سیاسی و دیپلماتیک ، و بعدش از لحاظ فنی بررسی کنیم تا کم کم مهاجرت به سمت و سوی سیستمعاملهای متن-باز و رایگان رو توی برنامهمون قرار بدیم.
طی روزای اخیر (حداقل از اوایل نوروز 1404) اتفاقاتی افتاد که همتون شاهدش بودید و نمیخوام اینجا بهش اشاره کنم. این رخدادها بهمون نشون داد که کشورمون و خصوصا منطقهمون در حال تغییر و تحول هست. خلاصهوار بهتون بگم :
طبیعتا با وجود رفع گستردهی تحریمهای ایران ، یکی از اون اتفاقایی که نباید بیوفته رو شاهد خواهیم بود. «اضافه شدن ایران ما به لیست کپیرایت جهانی». حالا فکرشو بکنید اگر ایران وارد این لیست بشه چی میشه؟ شمایی که از ویندوز یا نرمافزارهای کرکی استفاده میکنید با این چیزا مواجه میشید :
استفاده از سیستمعامل و نرمافزارهای کرکی جرم محسوب میشه و شمارو مجرم اعلام میکنن.
یا (خدایی ناکرده) تحت پیگرد قانونی قرار میگیرید.
یا سرویسها کلا قفل بشن.
یا اینکه باید جریمه بدید.
عملا توی کشوری که 99% مردم عادت دارن تا همه چیزو کرک کنن ، یهو میوفتن توی دور پرداخت قبض لایسنس ویندوز و فتوشاپ و...
باز با اینحال اگر بعضیها یکم دستبهنقدشون خوبه و مشکل مالی ندارن همون بهتر که لایسنس قانونی بخرن. اونهایی که با سیستمهای مک و اپل کار میکنن که دغدغهای ندارن. ولی عموم مردم چی؟
چین و روسیه زمانی که تحت تحریمهای شدید قرار گرفتن و این سرویسها براشون غیرفعال شد ، سه برنامه شکل گرفت. 1- اونایی که از نسخههای کرکی استفاده میکردن. 2- اونایی که رفتن سراغ طراحی سیستمعامل بومی. 3- و کسایی که رفتن و لینوکس رو انتخاب کردن. خب مورد اول شاید خیلی بهصرفهتر بود تا موارد بعدی. طراحی سیستمعامل بومی ایدهای خیلی قلمبه سلمبه و شدیدا پیچیده و زمانبر هست که کشورها به سرشون میزنه تا انجامش بدن. طراحی سیستمعامل شدنی هست ولی نیاز به نیروهایی هست که استاد الگوریتمهای سیستمعامل و یجورایی پروفسور علوم کامپیوتر باشن. حتی یکبار در کشور خودمون چنین ایدهای مطرح شد و چندین پروژه رو توسعه دادند ولی در آخر همشون بخاطر یه نقطه مشترک ، توسعهشون متوقف شد. «عدم حمایت کافی». سیستمعاملهای ایرانی زیادی داشتیم که البته همشون مبتنی بر لینوکس بودن و نمیشه گفت که یه کار شاهانه کرده باشن و یه Operating System از نو و با هستهای متفاوت ساخته باشن. او اس های : قاصدک - زاگرس - زمین - پارسیدورا - پارسیکس همه سیستمعاملهای بومی بودن که هیچکدوم موفق نبودن.
پس تا اینجا نه استفاده از محصولات کرکی اوکیه ، نه استفاده از سیستمعاملهای بومی. در عین حال هم هر کسی پول خرید لایسنس قانونی رو ندارن. پس راهکار استفاده از OSهای آزاد کمهزینه و حتی بدونهزینه هست.
اینکه بگیم چنین اتفاقی عمرا توی ایرانمون بیوفته خیلی جمله هواییه! حتی اروپاییها هم همینو میگفتن و خیلی هم سرش مخالفت داشتن تا اینکه شرکتای نرمافزاری مثل Adobe و Microsoft و... شروع کردن به شکایت اینکه یا نرمافزارشون داره بصورت غیرقانونی و گسترده استفاده میشه و در عین حال بعضیها هم دارن نرمافزار رو میدزدن! حالا میبینیم که در نهایت شکایتشون پیگیری شد. از اینجا به بعد خیلی از دانشجوها توی اروپا بجای استفاده از Adobe Photoshop رفتن سراغ موارد مشابه رایگان و Open-Source مثل GIMP و Inkscape.
حتی بگم که خیلی از مدارس و ادارات دولتی اتحادیه اروپا از Microsoft Office رفتن سراغ نمونههای رایگان مثل LibreOffice و سیستمعامل Linux تا پول لایسنس ندن (نمونش شهرداری مونیخ آلمان)😂
یا یه نمونه بزرگ ، کشور «چین» ، که تا قبل از تحریمهای شدید آمریکا خیلی به ویندوز وابسته بودن. تا اینکه خودشون دو سیستمعامل Deepin و Kylin رو طراحی میکنن و تمامی ادارات دولتی و سازمانهارو مجبور به OS Replacement میکنن. توی چین هم عملا برای امنیت ملی و خیلی مسائل دیگه از لینوکس استفاده میکنن.
نمیخوام زیاد اطلاعات بدم که یوقت سردرگم بشید. ولی در کل توی چند مورد براتون جمعبندی میکنم تا ادامهی این مسیر رو خودتون تصمیم بگیرید :
امنیت بالا : لینوکس ساختار Permission و User Separation داره و این یعنی = ویروس کمتر (عملا امنیت بالا)
روان و غنی : لینوکس توی حالت عادی از منابع سیستمی خیلی کمی مصرف میکنه. بعضا رم 1 گیگ و پردازنده نسل دو هستهای براش کافیه!!
آپدیتهای پایدار : روی آپدیتهای سیستمی کنترل کاملی داره (بستگی به توزیعی که استفاده میکنید هم داره).
#برای برنامهنویسها و گیکها# - بیشتر ابزارهای شبکه و کدنویسی داخل لینوکس از قبل نصب شده و دیگه نیاز نیست نصبش کنید (باز هم این مورد رو موقع نصب لینوکس باید فعال کنید). ابزارهایی مثل : Python - SSH - Git و...
متنباز بودن : بزرگترین مزیت لینوکس همین اوپنسورس بودنشه. از کاستومایز کردن Desktop تا Kernel. و همینطور رایگان بودنش.
جامعهی بیشازحدگسترده : جامعه لینوکس همیشه و همه جا حضور دارن تا اگر به مشکلی توی لینوکس برخورد کردید ، فقط توی forumها درمیون بزارید. دیگه نمیخواد به پشتیبانی مایکروسافت ایمیل بزنید!
در کل من اگر جای شما بودم حتما تا قبل از اینکه دیر نشده یه برنامهای برای مهاجرت به لینوکس میچیدم (سه ساله به لینوکس مهاجرت کردم😁). خیلی مسیر سختی نیست. لینوکس دیو سپید شاهنامه نیست که ازش بترسید. وقتی جلوتر برید میبینید که واقعا رفیق کاربره.
اگه به لینوکس مهاجرت کردید خیلی خیلی خیلی زیاد خوشحال میشم بدونم تجربه شما اون لحظه چی بوده و چه حسی داشتید.
