شرکت های دانش بنیان شرکت هایی هستند که از تحقیقات و نوآوری های خود برای ایجاد محصولات و خدمات جدید و نوآورانه استفاده می کنند. این شرکتها معمولاً در زمینههای فناوری و علوم پایه پیشرو هستند و با تکیه بر دانش و مهارتهای خود سعی در حل مشکلات جامعه و صنعت دارند.
شرکت های دانش بنیان به عنوان محرک های اصلی اقتصاد دانش بنیان و نوآوری در جوامع معاصر محسوب می شوند. آنها اغلب با ایجاد راه حل های جدید و استفاده از فناوری های پیشرفته، بهبود عملکرد صنایع مختلف را تسهیل می کنند.
ویژگی های شرکت های دانش بنیان عبارتند از:
تمرکز بر نوآوری: این شرکت ها محصولات و خدمات را بر اساس نوآوری ها و ابتکارات جدید خود ارائه می دهند.
استفاده از دانش علمی: شرکت های دانش بنیان از دانش علمی و فنی برای حل مشکلات جامعه و صنعت استفاده می کنند.
روحیه کارآفرینی: تیم های کارآفرین و توسعه دهندگان در این شرکت ها راه حل های جدیدی را با روحیه ای پویا و خلاق ارائه می دهند.
همکاری با دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی: بسیاری از شرکت های دانش بنیان با دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی ارتباط نزدیک دارند و از تحقیقات انجام شده در این مراکز بهره مند می شوند.
توجه به بازارهای جدید: این شرکت ها به دنبال شناسایی بازارهای جدید و ارائه محصولات و خدمات مناسب برای آنها هستند.
شرکت های دانش بنیان پیشروان دنیای فناوری و نوآوری به شمار می روند و نقش مهمی در پیشرفت علم و فناوری و همچنین در توسعه اقتصاد دانش بنیان در جوامع ایفا می کنند.
شرکت های دانش بنیان در ایران نسبت به کشورهایی مانند آمریکا و چین سابقه کمتری دارند، اما در سال های اخیر تمرکز فزاینده ای بر ایجاد و حمایت از این گونه شرکت ها در کشور شده است. این شرکت ها عمدتاً از سال 2000 میلادی شکل گرفتند و در دهه های اخیر بیشترین توسعه و فعالیت را داشته اند.
در ابتدا شرکت های دانش بنیان در ایران معمولاً از اتاق های فکر و دانشگاه می آمدند. با توجه به اهمیتی که اخیراً دولت برای نوآوری و دانش قائل شده است، حمایت های بیشتری از این شرکت ها صورت می گیرد.
اما همچنان موانعی مانند مشکلات مالی، کمبود توان فنی، نیروی کار ماهر و موانع قانونی و اداری وجود دارد که مانع از رشد سریع این شرکت ها می شود. اما با توجه روزافزون به نوآوری و حمایت های دولتی و خصوصی، شرکت های دانش بنیان در ایران در حال توسعه و رشد هستند و می توانند نقش مهمی در پیشرفت فناوری و اقتصاد کشور داشته باشند.
در بسیاری از کشورها، دولت و نهادهای ذیربط تسهیلات مالی مختلفی را در اختیار شرکت های دانش بنیان قرار می دهند تا در مراحل مختلف رشد و توسعه از آنها حمایت کنند. در ایران نیز تسهیلات مالی برای شرکت های دانش بنیان وجود دارد که به طور کلی می توان آنها را به صورت زیر طبقه بندی کرد:
وام و تسهیلات اعتباری: بسیاری از بانک ها و مؤسسات مالی در ایران برنامه ها و تسهیلات مالی ویژه ای را برای شرکت های دانش بنیان ارائه می کنند. این تسهیلات ممکن است شامل وام های کوتاه مدت یا بلندمدت، خطوط اعتباری، وام های سرمایه گذاری، وام های توسعه فناوری و غیره باشد.
سرمایه گذاری از طریق صندوق پژوهش و فناوری: دولت ایران صندوق های سرمایه گذاری دانش بنیان ایجاد کرده است که برای سرمایه گذاری در شرکت های دانش بنیان و حمایت مالی از آنها ایجاد شده است.
حمایت از تحقیق و توسعه: دولت و سایر سازمان ها در ایران بودجه هایی را برای حمایت از تحقیق و توسعه در دانشگاه ها و مؤسسات تحقیقاتی در نظر می گیرند که از طریق آن شرکت های دانش بنیان می توانند به دانشگاه ها مراجعه کرده و از زیرساخت های تحقیق و دانش استفاده کنند.
معافیت مالیاتی: در برخی موارد به شرکت های دانش بنیان معافیت مالیاتی داده می شود تا سرمایه گذاری خود را در تحقیق و توسعه و گسترش کسب و کار افزایش دهند.
این تسهیلات مالی می تواند به شرکت های دانش بنیان در مراحل مختلف توسعه و رشد کمک کند و نقش مهمی در توسعه اقتصاد دانش بنیان کشور داشته باشد.