پتانسیومتر

پتانسیومتر

پتانسیومتر توانایی کنترل ولتاژ،است و از جمله مهم ترین مسایلی است که در طراحی مدارها و سیستم های الکتریکی باید به آن توجه کرد.

پتانسیومتر چیست؟

پتانسیومتر (Potentiometer) یا اسپید پات (speed pots) نوعی مقاومت است که برای کنترل سرعت، ولتاژ و یا فرکانس استفاده می شود و دارای سه پایانه یا ترمینال است. در واقع نوعی تقسیم کننده یا کنترل کننده ولتاژ است که برای اندازه گیری پتانسیل الکتریکی (ولتاژ) مورد استفاده قرار می گیرد.

انواع پتانسیومتر

پتانسیومتر ها بر اساس توصیف ویژگی های الکتریکی شان دو نوع اصلی دارند :

1- خطی (linear taper potentiometer)

پتانسیومتر خطی دارای یک المان مقاومت با مقطع ثابت است، در نتیجه مقاومت بین وایپر و یکی از پایانه ها متناسب با فاصله بین آن هاست. پتانسیومتر خطی، هنگامی استفاده می شود که نسبت تقسیم مقاومت متناسب با زاویه چرخش محور (یا موقعیت لغزنده) باشد.

به عنوان مثال از این پتانسیومتر در کنترلرهای تنظیم کننده مرکز تصویر در اسیلوسکوپ اشعه کاتدی آنالوگ استفاده می شود.

لگاریتمی (logarithmic taper potentiometer)

پتانسیومتر لگاریتمی دارای یک بایاس مشخص در المان مقاومت است. به این معنی که اگر پیچ متصل به وایپر یا(slider) در وسط یک دور کامل باشد ولی مقدار مقاومت نصف کل مقدار آن نیست. در واقع المان مقاومت به صورتی طراحی شده که عملکردی لگاریتمی داشته باشد.

در یک پتانسیومتر لگاریتمی المان مقاومت از ماده ای ساخته شده که مقاومت آن از یک سمت تا سمت دیگر متفاوت است. این ویژگی باعث می شود که ولتاژ خروجی تابعی لگاریتمی از موقعیت اتصال لغزنده(slider) باشد.

این نوع پتانسیومتر غالبا کاربرد صنعتی نداشته و بیشتر در تجهیزات صوتی برای کنترل صدا استفاده می شود. در پتانسیومتر خطی رابطه دقیق و خطی بین مقاومت و چرخش پیچ یا موقعیت اتصال لغزنده(slider) وجود دارد.

در حالی که در پتانسیومتر لگاریتمی، متناسب با کم و زیاد کردن پیج، تغییر مقاومت خطی نیست و به صورت منحنی وار صورت می گیرد.

درک انسان ها از میزان حجم صوتی به صورت لگاریتمی بوده و این تغییرات متناسب با همین شرایط طراحی شده است.

کاربرد

در مورد کاربردهای این دستگاه باید به این نکات توجه شود :

• پتانسیومترها به ندرت برای کنترل مقادیر قابل توجه توان (بیش از یک وات و یا بیشتر) به کار می روند.
• غالبا برای تنظیم سطح سیگنال های آنالوگ مورد استفاده قرار می گیرند (مثلا برای کنترل ولوم صدا در تجهیزات صوتی).
• از پتانسیومترها به عنوان کنترلر ورودی ها در مدارهای الکترونیکی استفاده می شود (مثلا در دیمرهای تنظیم شدت نور).

امروزه پدیده کدورت با استفاده از نور سنج هاي الکترونیک انجام می شود.
یک منبع نور مصنوعی ، يک شدت نور معین را از ميان يک نمونه عبور می دهد.
ذرات معلق نور را جذب يا پراکنده می نمايند.
نور پراکنده شده سپس روی آشکار ساز متمرکز می شود.
پتانسیومتری روشی است که با اندازی گیری پتانسیل یک نمونه پی به غلظت یک گونه می برند.

معمولا به ۳ روش زیر انجام می گیرد:

1 - الکترود مرجع مناسب

2 - الکترود شناساگر مناسب

3 - وسیله ای جهت اندازه گیری پتانسیل وظیفه ی الکترود شناساگر ایجاد یک پتانسیل مناسب با غلظت و ماهیت گونه است.

پتانسیومتری به دو دسته تقسیم می شود:

• مستقیم: که همان روش تیتراسیون است.
• غیر مستقیم: در حین تیتراسیون با اندازه گیری پتانسیل نمودارهایی رسم می کنند و از روی نقطه اکی والان پی به گونه مورد نظر میبرند.

لطفا جهت اخذ مشاوره و استعلام قیمت با کارشناسان هلدینگ KTG ما تماس حاصل بفرمایید.

منبع: هلدینگ KTG

مقاله: پتانسیومتر