در علوم آزمایشگاهی استفاده از یخچال و فریزر آزمایشگاهی از اهمیت بسیاری برخوردار است. زیرا نگهداری اغلب فرآورده‌های زیستی و همچنین اکثر داروها، مواد شیمیایی و آزمایشگاهی نیاز به خنک‌سازی دارد.
در ذخیره‌سازی این مواد در یخچال مشکلات متعددی وجود دارد. وجود آلودگی‌های بیولوژیک، انتشار سموم زیستی، باکتری‌ها در فرآورده‌های خونی از یک سو و خطرهای شیمیایی اعم از آتش و انفجار و سموم شیمیایی از سوی دیگر، مواردی است که کاربر آزمایشگاه با آن سرو کار دارد.
یخچال های آزمایشگاهی با یخچال های استاندارد استفاده شده در منازل یا رستوران ها فرق دارند. زیرا باید کاملاً بهداشتی و مطمئن باشند.
یخچال های آزمایشگاهی برای خنک نمودن نمونه ها و یا نگهداری از نمونه ها برای مدت زمان مشخص استفاده می شوند.
یخچال های آزمایشگاهی شامل واحدهای برودتی جهت ذخیره سازی پلاسمای خون و سایر فرآورده های خونی، واکسن ها و دیگر تجهیزات پزشکی یا دارویی هستند. نگهداری پلاسمای خون و اجزای آن در یخچال های آزمایشگاهی باعث تازگی و یکپارچگی خون و اجزای آن می شود. بنابراین می‌توان از یخچال آزمایشگاهی برای نگهداری بهتر مواد و رفع مشکلات ذکر شده استفاده کرد.
چگونگی عملکرد یخچال های آزمایشگاهی
جدار داخلی اکثر یخچال‌های آزمایشگاهی از ورق استیل ضد‌زنگ ساخته شده‌اند. زیرا این ماده در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی مقاومت بالایی دارد، همچنین از مقاومت حرارتی پایینی برخوردار است.
ضمنا به علت داشتن سطحی صیقلی، نظافت آن نیز بسیار راحت است. یخچال‌های آزمایشگاهی باید دارای طبقات متعدد با ابعاد گوناگون باشند.
این طبقات باید دارای استحکام قابل قبولی باشند تا مانع از واژگونی ظروف شوند. کنترل دما در یخچال‌های امروزی به صورت دیجیتال انجام می‌شود.
یخچال های آزمایشگاهی برای اینکه خطر آلودگی باکتریایی و انفجار مواد فرار را به حداقل برسانند ، باید درجه حرارت ثابت را حفظ کنند. برای دستیابی به این نکته و داشتن درجه دقت بالا، لازم است که یخچال ها مجهز به فن جهت گردش منظم هوا و حفظ دمای یکنواخت در همه ی زمان ها باشند.
به هنگام باز شدن درب یخچال، فن از دمیده شدن هوای سرد و ورود هوای بیرون جلوگیری کند. ضمنا شرکت های سازنده، نمایشگر های دیجیتالی را جهت نظارت دقیق تر دما توسط کاربران طراحی نموده اند. سیستم برودتی یخچال های آزمایشگاهی بدین صورت است که سرد کردن باعث تبخیر مایع سرد کننده به حالت گاز با فشار و دمای کم می شود.
کمپرسور با ایجاد اختلاف فشار در سیستم باعث مکش گاز سرد کن به داخل دریچه و سیرکوله شدن در کندانسور می شود.
این گاز که به صورت فشرده است، در دمای بالاتر از محیط وارد کندانسور می شود و به مایع تبدیل می گردد. و این مایع از کندانسور وارد لوله ی مویرگی که در واقع مانند نوعی مبدل حرارتی عمل می کند می شود .
با بیرون آمدن گاز سرد کن و ورود به منطقه ای با فشار کم و با جذب گرما از یخچال و فریزر دوباره به بخار تبدیل می گردد. و این امر باعث خنک شدن محل ذخیره ی نمونه ها می شود و این چرخه همچنان تکرار می شود. انواع مختلف یخچال / فریزر برای کاربرد در آزمایشگاه وجود دارد که بسته به نوع نیاز کاربرد از آن استفاده می‌شود:
یخچال‌های خانگی (Domestic)
این یخچال و فریزرها بیشتر در آزمایشگاه‌های علمی مدارس به منظور نگهداری محلول‌ها و مایعات غیر‌قابل اشتعال و غیر‌قابل انفجار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این یخچال و فریزرها برای نگهداری مواد قابل اشتعال و قابل انفجار استفاده می‌شوند. این نوع سیستم خنک‌کننده هیچ‌گونه تجهیزات سوئیچینگ داخلی که می‌تواند منبع بالقوه جرقه باشد، ندارد.
به منظور کاهش احتمال آتش‌سوزی مواد محترقه داخلی، کمپرسور و دیگر مدارات معمولا در بالای دستگاه قرار گرفته‌اند.
این یخچال‌ها برای کار در مکان‌هایی طراحی شده‌اند که احتمال انفجار در هوای خارج یخچال وجود داشته باشد. اغلب در برگیرنده گازها، مایعات و جامداتی هستند که دمای احتراق آن‌ها کمتر از 100 درجه فارنهایت است.
شرایط ذخیره سازی برای تمام محلول‌ها یا نمونه‌هایی که بخارات قابل اشتعال متصاعد می‌کنند، فراهم شده است. برای مثال پوشش آغشته به اتر حیوانات آزمایشگاهی می‌تواند منجر به انفجار در داخل یخچال شود.
این نوع یخچال ها جهت ذخیره مایعات قابل اشتعال و مواد شیمیایی خطرناک ساخته شده اند. تجهیزات الکتریکی این نوع یخچال ها از آتش سوزی ناشی از جرقه در محل ذخیره جلوگیری می کند و در برابر مواد احتراق زا ایمن است.
این نوع یخچال ها با کلیه ی قوانین و مقررات استاندارد جهانی مطابقت دارند. قابلیت اطمینان به همراه توانایی نظارت بر دما برای این نوع یخچال ها بسیار مهم است. این نوع یخچال ها همچنین باید محفظه های جداگانه ای برای ذخیره انواع مختلف نمونه ها داشته باشند.
این نوع یخچال ها برای آزمایش های تحقیقاتی طراحی شده اند. استفاده از یخچال های کروماتوگرافی در آزمایشگاه هایی که نمونه ها و روش های پزشکی به تنظیمات دقیق دما و پایداری نیاز دارند، بهترین انتخاب می باشد.
یخچال‌های آزمایشگاهی اغلب دارای مانیتورهایی هستند که دما را به صورت آنلاین نشان داده و در برخی قابلیت مانیتورینگ دما تا 96 ساعت قبل نیز وجود دارد تا در صورت بروز مشکل قابل استناد باشد. حتی در نمونه‌هایی از یخچال فریزرهای آزمایشگاهی، قابلیت اتصال دستگاه از طریق پورت 485 RS به کامپیوتر وجود دارد.
علاوه بر این، این سیستم‌ها مجهز به سیستم آلارم است، تا مواردی از قبیل بالا یا پایین‌بودن دما و باز‌بودن درب را هشدار دهد. این یخچال ها به علت پیشگیری از موارد ناشی از قطعی برق، اکثرا باتری دارند.
لطفا برای اطلاع از قیمت انواع یخچال آزمایشگاهی اینجا را کلیک نمایید. همچنین جهت آشنایی بیشتر به صفحه کمپانی Kirsch مراجعه نمایید.
منبع: هلدینگ KTG
مقاله : یخچال آزمایشگاهی چیست؟
