حسابداری همان زبان تجارت است که به کمک آن می‌توان کلیه اطلاعات اقتصادی یک شرکت یا یک سازمان را در اختیار افراد ذینفع قرارداد. در بین تمام شاخه‌های حسابداری (حسابداری بازرگانی، مالیاتی، صنعتی، مدیریتی، مالی و …)، این حسابداری مالی است که عمومیت و اهمیت بیشتری در بین صاحبان کسب‌وکارها دارد.
پیش از آنکه بدانیم حسابداری مالی چیست باید دو اصل را آشنا شویم:
حسابداری همان زبان تجارت است که به کمک آن می‌توان کلیه اطلاعات اقتصادی یک شرکت یا یک سازمان را در اختیار افراد ذینفع قرارداد. در بین تمام شاخه‌های حسابداری (حسابداری بازرگانی، مالیاتی، صنعتی، مدیریتی، مالی و …)، این حسابداری مالی است که عمومیت و اهمیت بیشتری در بین صاحبان کسب‌وکارها دارد. دانش حسابداری مالی به افراد کمک می‌کند تا کلیه اطلاعات مالی خود را به شیوه‌ای صحیح ثبت، بررسی و طبقه‌بندی کنند.
مالیات هزینه‌ای اجتماعی است که ملت‌ها به ازای بهره‌برداری از امکانات و منابع یک کشور پرداخت می‌کنند تا آن منابع و امکانات قابل‌جایگزینی باشند. مالیات‌ها می‌تواند به شخص، موسسه، دارایی و... تعلق بگیرد و بر اساس توانایی و میزان درآمد متفاوت هستند. برخی اقتصاددان‌‌ها از مالیات در مقابل مصرف دفاع می‌کنند و معتقدند این شیوه گرفتن مالیات می‌تواند عادلانه‌تر از مالیات بر درآمد باشد. مثلاً در بعضی کشورها، سیگار دارای مالیات‌های سنگین است تا به‌عنوان عاملی بازدارنده عمل کند و از مصرف زیاد آن جلوگیری شود. مالیات‌هایی که مردم پرداخت می‌کنند باید جهت حصول اهداف زیر مصرف شود.
آموزش‌وپرورش در تمام سطوح
ایجاد و توسعه حمل‌ونقل و راه‌های ارتباطی
حفظ تمامیت ارضی، بالا بردن نیروی دفاعی و اداره نیروهای نظامی
تأمین خودکفایی در کشاورزی، علوم و صنعت
تأمین بهداشت، آب، برق، مخابرات و... در تمام سطوح
و...
مفهوم حسابداری مالی فرایند ثبت، خلاصه‌سازی و گزارش هزاران معامله در یک کسب‌و‌کار است. تصویر دقیقی از وضعیت مالی و عملکرد یک کسب‌و‌کار را مجسم می‌سازد. حسابداری شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
امور پرسنلی و اداری
تهیه‌ی صورتهای مالی
بستن حساب‌ها
کنترل، تجزیه‌وتحلیل حساب‌ها
تهیه‌ی ترازنامه و دفاتر قانونی
می‌توان گفت حسابداری مالی، اولین و ضروری‌ترین واحد حسابرسی برای تمام واحدهای خدماتی، تولیدی، پیمانکاری، بازرگانی و …. است. سایر انواع حسابداری در کنار حسابداری مالی می‌توانند خدمات افزوده و تخصصی‌تری را برای سازمان‌ها انجام دهند. البته لازم به ذکر است که حسابداری مالی با حسابداری مدیریتی رابطه تنگاتنگی دارد. هدف اصلی حسابداری مالی تدارک اطلاعات مالی، جریان وجه نقد، و نتایج عملیات است اما در حسابداری مدیریتی هدف اصلی تدارک اطلاعات موردنیاز مدیران برای تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی فعالیت‌های آتی کسب و کار است .
وجه تمایز این دو حسابداری در این است که تحویل اطلاعات واحد حسابداری مالی به افراد خارج از شرکت و تحویل واحد حسابداری مدیریتی برای افراد داخل شرکت است. این نوع حسابداری را اصطلاحاً «حسابداری گزارش» نیز می‌نامند. زیرا اساس کار این نوع از حسابداری، تنظیم و تحویل گزارشات مالی است.
مدیران رده‌بالای یک شرکت، ممکن است نتوانند به‌صورت مستقیم از عملکرد ضعیف پرسنل، سطح فروش ماهانه یا … اطلاعات صحیح کسب کنند. این بر عهده واحد حسابداری مالی است که کلیه ضعف‌ها، عملکرد پرسنل، سطح فروش، سود و زیان‌ها و … را به مدیران رده‌بالای سازمان (در قابل گزارشات مالی) ارائه دهد. این اطلاعات همچنین به‌عنوان اسناد معتبر مالی باید در اختیار مأموران مالیاتی و سرمایه‌گذاران قرار گیرند.
تعیین چشم‌اندازهای تازه برای سازمان، درگرو اطلاعات صحیح مالی گذشته آن سازمان قرار دارد. وقتی مدیران رده‌بالای شرکت از عملکرد گذشته خود به‌خوبی آگاه شوند، می‌توانند برای آینده چشم‌اندازهای تازه‌ای تعیین کنند و در جهت رسیدن به آن‌ها، برنامه‌ریزی کنند. دستیابی به تاریخچه عملکرد مالی و اقتصادی شرکت بر عهده واحد حسابداری مالی است.
تمام اطلاعات مالی به همراه تمام جزئیات خریدوفروش‌ها، سود و زیان‌ها، مشتریان، سفارش‌ها، حساب‌های معوقه و …. در بخش حسابداری مالی یک شرکت موجود است.
حسابداری و انجام امور مالی امروزه در همه‌ی شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی اعم از کوچک یا بزرگ یک تخصص است. روند عملیات و مراودات مالی در بنگاه‌های اقتصادی بایستی از قواعد و اصول خاصی پیروی کند. فرقی نمی‌کند که این بنگاه‌های اقتصادی از چه نوعی هستند. به‌صورت موقت یا دائمی، تولیدی یا صنعتی و پیمانکاری یا بازرگانی. امور حسابداری مالی و سایر عملیات مالی باید تحت نظارت کادری مجرب و متبحر انجام شود.
حسابداری مالی آن بخش از حرفه‌ی حسابداری است که در شرکت‌های بازرگانی، تجاری و خدماتی مورداستفاده قرار می‌گیرد. اطلاعات مالی را در قالب ترازنامه و صورتهای سود و زیان به کارکنان شرکت‌ها ارائه می‌دهد. این اطلاعات برای گزارش دهی به سهامداران، سازمان‌های دولتی و ناظران جمع‌آوری، تحلیل و ارائه می‌شوند. هدف از حسابداری ارائه‌ی اطلاعاتی است که برای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی موردنیاز هستند. هدف اصلی حسابداری مالی، آماده‌سازی گزارش‌های مالی است.
کاربردهای صورت مالی در شرکت شامل موارد زیر است:
مبنای بررسی ممیزین مالیاتی و اداره‌ی دارایی و سایر ارگان‌های مربوطه همین صورت مالی است. البته تخلف یا اشتباه در تهیه‌ی آن‌ها می‌تواند عواقب مالی سنگینی برای شرکت‌ها داشته باشد. به همین دلیل شرکت‌ها برای پیشگیری از این امر سالانه به‌صورت قانونی موظف به حسابرسی صورت مالی خود هستند. درواقع تهیه‌ی صورت مالی وابسته به ثبت و نگهداری بسیاری از اسناد مالی و حسابداری است. صورت مالی بر اساس این اسناد تهیه می‌شود.اگر این اسناد سهواً یا عمداً به‌درستی و صادقانه تهیه نشوند، صورت مالی به‌دست‌آمده قابل‌اعتماد نیست. می‌تواند توسط ممیزین حسابرسی رد شود. البته مشکلات قانونی و مالی زیادی برای صاحبان مشاغل ایجاد کند.
