حسین فتاحی
حسین فتاحی
خواندن ۴ دقیقه·۵ سال پیش

نوروز در تیغه طلوع ( لواسان ) قسمت سوم و پایانی


شهر لواسان عکس از حسین فتاحی
شهر لواسان عکس از حسین فتاحی

قسمت سوم و پایانی

خانه تکانی

در اسفندماه نزدیک عید که می‌شود در لواسان فرش‌ها و پرده‌های شسته شده روی دیوارها و پشت‌بام‌ها مشهود است. جنب‌وجوش خاصی در خانه دیده می‌شود. در این ایام خانه‌ها درهم ریخته و آشفته است و سامان یافتگی، آرامش و نظافت تا ساعات آخر سال ادامه دارد. به علت درهم‌ریختگی منازل، میهمانی‌ها و شب‌نشینی‌ها تعطیل می‌شود. کوچکترها به کمک مسن‌ترها می‌آیند. یکی از رسم‌ها شکستن کوزه برای دوری از کهنگی بود. اکثراً ظروفی که معمولاً از جنس مس بوده را برای سفید کردن به کولی‌هایی که برای این کار به لواسان می‌آمدند می‌سپردند. خلاصه تمام خانه زیرو رو می‌شود تا همه چیز برای آمدن نوروز آماده باشد.

شیرینی عید

در روزهای پایانی اسفندماه، زنان منزل و همسایه‌ها به صورت دسته‌جمعی، شیرینی مخصوصی به نام توتک ( TUTAK) می‌پختند. این رسم امروزه در بسیاری از روستای اطراف رواج دارد. این شیرینی دو نوع است؛ یکی توتک معمولی و دیگری توتک نیم‌پرک و این دومی ‌سخت‌تر درست می‌شود، چون باید داخل آن از پودر گردو، هل ، زنجبیل، دارچین و شکر با نسبت‌های مخصوص پر شود. سپس لبه این توتک‌ها به صورت کاملاً ماهرانه پیج داده می‌شود و اصطلاحاً گل‌زده می‌شود و در تنور هیزمی پخته شده و در کیسه مخصوص برای استفاده در سفره هفت‌سین و پذیرایی از میهمانان نگهداری می‌شود.

سبزه سفره عید

سبزه که نماد زندگی است، از مهمترین ملزومات سفره هفت‌سین بهحساب می‌آید. مادر خانه، هفت، هشت روز مانده به عید، چند مشت گندم پاک کرده به تعداد اعضای خانواده در دیگی کوچک خیس می‌کند و سه یا چهار روز بعد آن را از آب درآورده و در یک یا چند ظرف ریخته و روی جوانه‌ها را پارچه خیس می‌اندازد تا کاملاً سبز شود. سپس برای تزیین دور سبزه را روبان قرمز می‌بندد. این سبزه تا روز سیزده بدر در سفره هفت‌سین می‌ماند. نحوه سبز شدن دانه‌ها معانی خاص خود را دارد. زود سبز شدن و پر بودن سبزه‌ها، نشان سال پربرکت و شاد است.

آخرین شب جمعه سال

آخرین شب جمعه سال روز سر زدن به اهل قبور آشنا و هم‌محلی است. در این شب جمعه قبور مردگان شسته شده و گل و سبزه در آنجا قرار داده می‌شود و حاضرین ضمن دعا و فاتحه، برای درگذشتگان خود طلب مغفرت می‌کنند.

عید نوروز

روز عید همگی مردم لباس نو می‌پوشند. قدیمی‌ترها کلاه نوروزی سرمی‌گذاشتند حتی بعضی‌ها نوروز را «عید لباس نو» می‌نامیدند. در موقع تحویل سال هرخانواده در خانه بزرگتر جمع می‌شوند و همگی دور سفره هفت‌سین می‌نشینند. دقایقی قبل از تحویل سال عضو کوچک خانواده بیرون خانه می‌رود و بلافاصله پس از تحویل سال داخل خانه می‌شود و اصطلاحاً «پا» می‌گذارد و بزرگ خانه از اسکناس‌های لای کتاب قرآن به همه حاضرین عیدی می‌دهد و همین روز اول دید و بازدیدها آغاز می‌شود. اول همه ساکنین روستا به منزل خانواده‌ای می‌روند که سال گذشته عزیزی را از دست داده است. سپس به منزل بزرگترهای خانواده و فامیل و روستا می‌روند و این عید دیدنی‌ها تا روز 12 فروردین ادامه دارد.

سیزده بدر

و نهایتاً روز سیزده بدر و روز طبیعت فرا می‌رسد. در این روز لواسانی‌ها به آغوش طبیعت می‌روند و بازی‌های محلی انجام می‌دهند. الک‌دولک ، توپ‌برره، کشتی محلی و تاب‌بازی از جمله این بازی‌ها است. صبح روز سیزدهم فروردین مردان روستای گلندوئک، نجارکلا، جائیج و بسیاری از روستاهای اطراف در محل چنار معروف و قدیمی سرمقبره باغ نظام‌السطان جمع می‌شدند و کشتی‌گیرها از جمله مرحوم حاج اکبر فتاحی( اکبر محمد حسین )، مرحوم حاج علی عمران مومجی، مرحوم حاج احمد خداوردیخان، مرحوم حاج محمد کاظم جمشید گرجی، مرحوم حاج حسین خداوریخان، حاج منصور افراسیابی و بسیاری دیگر حضور داشتند و نکته جالب اینجا بود که فرد بازنده هم جایزه دریافت می‌کرد. بعد ازظهر مردان این محل را ترک می‌کردند و خانم‌ها به شاخه‌های درخت چنار سرمقبره طناب می‌انداختند و تا غروب تاب‌بازی می‌کردند.

حسین فتاحی گلندوئک 1399

نوروزتان پیروز


شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید