مستثنیات اراضی از گذشته های دور تا امروز یکی از بزرگترین مسائلی است که مردم پیرامون آن درگیری و اختلاف دارند. به همین دلیل است که بسیاری از افراد برای حل مشکل یا اختلاف خود به وکیل ملکی در اصفهان یا شهر دیگر مراجعه می کنند تا با مشاوره از فردی که اطلاعات و تجربه بیشتری دارد بهتر در این مسیر پیش بروند. یک موضوع این است که مشخص شود زمین مورد اختلاف ملی است یا خیر.
اصولا یک طرف پرونده های مستثنیات اراضی ادارات منابع طبیعی هستند به نمایندگی از دولت که وظیفه محافظت و نگهداری از اراضی ملی و مراتع را از دست متجاوزین بر دوش دارند. طرف دیگر پرونده نیز اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی قرار دارند که به طور معمول دارای ادعای مالکیت و تصرف در زمین مورد بحث را دارند و این چنین ادعا می کنند که زمین مزبور سابقه احیا داشته و جزو اراضی ملی نیست.
کارشناس موظف است با استفاده از روش های علمی و با در نظر گرفتن ضوابط فنی و تخصصی و همچنین دانش و تجربه قاضی را یاری کند و به درخواست های وی از قبیل تعیین تاریخ احیا زمین موردنظر و اینکه اصلا ایا این زمین در تاریخی که قاضی میگوید احیا شده یا خیر، پاسخ دهد!
قضات معمولاً سال تصویب قانون ملی شدن اراضی یعنی 1341 را برای ملاک احیا یا ملی بودن در نظر می گیرند. همچنین این امکان وجود دارد که قاضی بدون درخواست تعیین زمان از کارشناس درخواست تعیین تاریخچه احیا زمین را بنماید. اینجاست که کارشناس باید وظایف خود را به درستی انجام دهد و به قاضی کمک کند تا بتواند با اطمینان حکم عادلانه بدهد.
