در قانون ایران با توجه به فقه اسلامی، به مردان این اجازه داده شده است که با رعایت شرایطی چند همسر داشته باشند.
موافقان و مخالفان موضوع چند همسری، دلایل مختلفی را بیان کرده اند. اما من قصد ندارم به بررسی این دلایل بپردازم.
در این مطلب تلاش کردم با توجه به قانون، ابعاد مختلف چند همسری را بررسی کنم.
با من، مهشید خلیلی، همراه باشید.
قانون به مرد این اجازه را می دهد که تا چهار همسر دائم اختیار کند. شرط مهمی که در قرآن کریم برای چند همسری بیان شده است، رعایت عدالت میان زنان است. حتی در آیه سوم سوره ی نساء بیان شده:
«اگر بیم دارید که عدالت نکنید، فقط یک زن بگیرید.»
البته منظور از عدالت، تساوی در حقوق زنان مانند نفقه و قسم است.
در قانون حمایت خانواده مصوب 1353 به موضوع چند همسری و ازدواج مجدد مرد پرداخته شده است. مواد مرتبط آن قانون را ضمن هر بحث مطرح می کنم.
طبق ماده ی 16 قانون حمایت خانواده 1353 مرد نمی تواند با داشتن زن همسر دوم اختیار کند، مگر در موارد زیر:
بنابراین اختیار چند همسری مردان در این قانون به نه مورد محدود شده است.
با توجه به ماده ی 17 قانون حمایت خانواده 1353، مرد باید دادخواستی به خواسته ی اذن ازدواج مجدد به دادگاه تقدیم نماید. مرد باید علت ازدواج مجدد و دلایل و مدارک خود را نیز پیوست دادخواست کند.
در این دادخواست همسر اول او به عنوان خوانده قرار می گیرد. بنابراین یک نسخه از دادخواست و پیوست های آن و وقت رسیدگی به او ابلاغ می شود.
دادگاه با بررسی موضوع و در صورت امکان تحقیق از همسر فعلی مرد، در صورتی که توانایی مالی شوهر و اجرای عدالت او را احراز کند، اجازه ی ازدواج مجدد به مرد می دهد.
البته زن ان امکان را دارد که از دادگاه تقاضای طلاق نماید.
مرد دادخواست خود را باید به کدام دادگاه تقدیم کند؟
با توجه به ماده 4 قانون حمایت خانواده جدید، از نظر ذاتی در صلاحیت دادگاه خانواده است.
بنابراین با رعایت صلاحیت محلی، دادخواست باید به دادگاه خانواده محل اقامت همسر اول تقدیم شود.
همان طور که توضیح دادم، مرد تنها در 9 مورد می تواند تقاضا ازدواج مجدد کند. حال چگونه باید این موارد را اثبات کند؟
مرد هر مورد را که به عنوان علت ازدواج مجدد خود مطرح کند، باید دلایل متناسب با آن را ارائه دهد.
مثلا اگر علت ازدواج مجدد او عقیم بودن زن است، باید مدارک پزشکی که نشان دهنده ی عقیم بودن زن است ارائه دهد.
یا اگر به علت اعتیاد زن خواهان ازدواج مجدد است، مدارک پزشکی و آزمایش هایی را که اعتیاد زن را اثبات می کند، ارائه دهد.
به هر جهت با توجه متفاوت بودن هر مورد با مورد دیگر، پیشنهاد می شود پیش از اقدام با یک وکیل دادگستری متخصص مشورت نمایید.
بنابراین مرد برا ازدواج مجدد نیازمند رضایت همسر یا اجازه ی دادگاه است.
یکی از مواردی که به زن وکالت بلاعزل در طلاق می دهد و در شروط ضمن عقد ازدواج آمده است، ازدواج مجدد مرد است.
بنابراین حتی اگر مرد با اجازه ی همسر اول یا اجازه ی دادگاه ازدواج مجدد کند، باز هم همسر اول می تواند از دادگاه تقاضا صدور گواهی عدم امکان سازش کند.
البته با توجه به رای وحدت رویه شماره 716 دیوان عالی کشور، اگر زنی از شوهرش تمکین نکند و شوهر با اجازه ی دادگاه ازدواج مجدد کند، زن نمی تواند از وکالت در طلاق مندرج در سند ازدواج استفاده کند.
طلاق رجع طلاقی است که مرد در دوران عده می تواند به همسر و زندگی مشترک رجوع کند. در دوران عده طلاق رجعی، زن در حکم همسر مرد است و رابطه ی نکاح او با شوهر کامل قطع نشده است. پس اگر شوهر در دوران عده بخواهد مجددا ازدواج کند، به کسب اجازه از دادگاه نیاز دارد.
ازدواج مجدد مرد، حق همسر اول را نسبت به مهریه از بین نمی برد. مهریه حق زن است.
پس حت اگر مرد مجددا ازدواج کند، باز هم وظیفه دارد مهریه همسر اول خود را بپردازد.
اگر پس از طلاق مرد ازدواج مجدد کند هم همین است. باز هم باید مهریه همسر اول خود را بپردازد.
اصولا ازدواج مجدد پدر باعث نمی شود که حضانت فرزندان از او سلب شود. مگر اینکه ازدواج مجدد پدر به نوعی صلاح طفل را به خطر بیاندازد.
که در این صورت مادر می تواند با مراجعه به دادگاه و اثبات این نکته که پس از ازدواج مجدد پدر، زندگی کردن بچه با پدرش، به مصلحت بچه نیست، حضانت او را از پدر بگیرد.
آیا ازدواج مجدد بدون اجازه ی دادگاه جرم است؟
پاسخ ان سوال منفی است. اما یک نکته را باید در نظر داشته باشید. ازدواج مجدد بدون اجازه نامه دادگاه ثبت نمی شود. عدم ثبت ازدواج هم جرم است. بنابراین به جهت عدم ثبت ازدواج خود به جزای نقدی یا حبس از نود و یک روز تا شش ماه محکوم می شود.
یکی از شروط ضمن عقد ازدواج که در سند ازدواج نوشته شده، این است که در صورت ازدواج مجدد مرد به زن وکالت بلاعزل در طلاق اعطاء شود. معمولا زن و مرد این شرط را امضاء می کنند.
بنابران زنی که شوهرش ازدواج مجدد کرده می تواند به این بند عقدنامه استناد کرده و از دادگاه تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش کند. در این مورد تفاوتی بین ازدواج دائم و موقت نیست.
البته اگر شوهر به علت عدم تمکین زن اقدام به ازدواج مجدد کرده باشد، زن نمی تواند از این بند عقدنامه استفاده کند.
جهت دریافت مشاوره با شماره ی 09129587186 تماس بگیرید.
