احتمالا برای شما هم پیش آمده که قصد کار کردن در یک مجموعه را داشته اید و از شما تقاضای سفته کرده اند.
کارفرما این سفته را بابت ضمانت انجام درست وظایفتان از شما می گیرد.
اما همان طور که می دانید سفته یک سند تجاری است. پس صدور آن برای شما تعهد ایجاد می کند. بنابراین باید بدانید چگونه یک سفته ی حسن انجام کار را پر کنید که دچار دردسر نشوید.
با من، مهشید خلیلی، همراه باشید.
ماده ی 307 قانون تجارت در تعریف سفته می گوید:
«فته طلب (سفته) سندی است که به موجب آن امضاء کننده تعهد می کند مبلغ در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین و یا به حواله کرد آن شخص کارسازی نماید.»
پس سفته برای صادر کننده در مقابل دارنده یک تعهد مستقیم ایجاد می کند.
در واقع سفته نشان دهنده ی طلبی است که دارنده ی سفته از مسئولان پرداخت آن دارد.
سفته ای که برای ضمانت انجام وظایف کاری خود به کارفرما می سپارید، سفته ی حسن انجام کار نامیده می شود. البته عبارت حسن انجام کار، عبارت مبهمی بوده و در صورتی که در متن قرارداد کار، جزییات مربوط به آن مشخص نشده و مورد توافق طرفین واقع نشود، می تواند در بسیاری از موارد منجر به بروز اختلافات میان کارگر و کارفرما شود .
البته در مواردی که بن کارگر و کارفرما قرارداد مکتوبی وجود ندارد، اثبات این نکته که سفته بابت ضمانت انجام کار بوده بسیار دشوار است.
دلیل دریافت چنین سفته هایی از جانب کارفرما برای این است که اطمینان حاصل کند که اگر از ناحیه کارگر خود متحمل خسارات و ضرری شود بتواند از محل سفته آن را جبران کند، اما متاسفانه گاهی پیش می آید که دریافت چنین سفته هایی از طرف کارفرا برای فشار آوردن و تهدید کردن کارگر در آینده و ضایع شدن حقوق استفاده می شود.
قانون کار کارفرما را از گرفتن این سفته ها منع نکرده است. بنابراین دریافت سفته ضمانت از کارگر و کارمند قانونی است.
هر چند در مواردی که قصد کارفرما تحت فشار قرارداد کارگر است، اقدام او غیر اخلاقی است. البته همچنان اقدام او قانونی است.
زمانی که فرد در یک مجموعه استخدام می شود تعهداتی را در مقابل کارفرما بر عهده می گیرد. تعهدات اصلی کارگر عبارتند از:
· انجام درست وظایفی که بر عهده گرفته است.
· پیش از پایان مدت قرارداد کار، قرارداد را یک جانبه فسخ نکند. به عبارتی ترک کار نکند.
درافت سفته ی حسن انجام کار برای تضمین وفاداری کارگر به دو تعهد گفته شده است. زیرا اگر کارگر در انجام وظایف خود کوتاهی کند یا قرارداد خود را قبل از اتمام آن و بدون رضایت کارفرما فسخ نماید، ممکن است خسارت‌هایی را به کارفرما وارد نماید.
در این صورت چنانچه سفته حسن انجام کار از کارگر دریافت شده باشد کارفرما می‌تواند با طی مراحل قانونی و اثبات عدم حسن انجام کار و یا ترک کار مبلغ سفته حسن انجام کار را از کارگر مطالبه نماید.
هر سفته شامل قسمت هایی است که متعهد باید آنها را تکمیل کند. این قسمت ها عبارتند از:
1. مبلغ سفته: که باید به عدد و حروف داخل سفته نوشته شود. البته سقف مبلغ هر سفته بر روی آن مشخص شده است.
2. نام و نام خانوادگی: نام و نام خانوادگی باید در این قسمت درج شود.
3. تاریخ: تاریخ صدور سفته در این قسمت نوشته می شود.
4. گیرنده ی وجه: اسم شخصی که سفته در وجه او صادر گردیده است. البته ممکن است سفته در وجه حامل صادر شود. در این صورت هر کسی که سفته را در دست داشته باشد، مالک آن شناخته می شود.
همچنین اطلاعاتی در مورد محل اقامت شخصی که متعهد شده و محل پرداخت وجه سفته نیز وجود دارد که توسط متعهد پر می شود.
البته در پر کردن سفته ی حسن انجام کار نکات مهمی وجود دارد که در بخش بعدی به طور کامل توضیح می دهم.
کارگر یا کارمند، صادر کننده ی سفته محسوب می شود. به عنوان صادرکننده حتما باید نکات زیر را رعایت کنید:
· حتما در روی سفته درج کنید که بابت حسن انجام کار صادر شده است.
کارفرما دارنده ی سفته محسوب می شود. پس به عنوان کارفرما نکات زیر را باید رعایت کنید:
ممکن است بین کارگر و کارفرما قرارداد مکتوبی وجود نداشته باشد. یا به هر دلیلی کارگر به قرارداد کار خود دسترسی نداشته باشد.
همچنن ممکن است قرارداد وجود داشته باشد اما در متن آن به سفته حسن انجام کار اشاره نشده باشد. در متن سفته هم چیزی نباشد که نشان بدهد بابت حسن انجام کار است. در این موارد تکلیف چیست؟
اگر هر کدام از این شرایط در مورد شما وجود دارد، به نکات ذیل توجه نمایید:
منظور از سفته ی سفید امضا، سفته ای است که در آن تاریخ یا مبلغ یا هر دو را خالی گذاشته اند.
اصولا سفته های حسن انجام کار سفید امضا هستند. زیرا سفته برای ضمانت داده می شود و درج تاریخ وصول در آن معنی ندارد.
بنابراین کارفرما برای مطالبه ی وجه سفته، باید آن را تکمیل کند. این تکمیل کردن سفته از طرف کارفرما جعل محسوب نمی شود. اما کارفرما باید به چند نکته توجه کند:
1. از حدود توافقات خود با کارگر خارج نشود. یعنی مبلغ سفته را بیش از آنچه توافق کرده اند ننویسد. یا تاریخ سفته را به گونه ای ننویسد که تعهدات بیشتری به کارگر تحمیل کند.
2. مبلغی که بر روی سفته می نویسد از سقف مبلغ سفته یا همان مبلغ اسمی بیشتر نباشد.
3. در نهایت کارفرما باید بتواند اثبات نماید که کارگر از انجام تعهدات خود تخلف کرده و این تخلف به او ضرر وارد کرده است.
شما سفته ی حسن انجام کار را بابت تضمین انجام تعهدات خود نسبت به یک مجموعه صادر می کنید.
بنابراین دارنده ی سفته ی شما شخصیت حقوقی آن مجموعه است. پس در قسمت نام دارنده، نام آن شرکت را بنویسید.
به هیچ عنوان نام شخص مدیر عامل، رئیس هیئت مدیره و سایر اشخاص را به عنوان دارنده ننویسید.
به علاوه سفته را در وجه حامل نیز صادر ننمایید.
برخلاف تصور برخی، برای وصول وجه سفته ی حسن انجام کار هم می توان اقدام کرد.
البته با توجه به اینکه این سفته بابت ضمانت صادر شده، کارفرما باید دو چیز را اثبات کند:
1. کارگر از انجام تعهدات خود تخلف کرده است.
2. در نتیجه ی تخلف کارگر، به کارفرما خسارت وارد شده است.
در صورتی که کارفرما این دو نکته را اثبات کند، کارگر به پرداخت وجه سفته در حق کارفرما محکوم می شود.
کارفرما می تواند قبل از مطالبه ی وجه سفته، ورود خسارت و میزان آن را ار طریق شورای حل اختلاف تامین دلیل کند.
حال کارفرما برای اجرا گذاشتن سفته چه باید بکند؟
· مدیر شرکت یا نماینده ی قانونی آن باید به همراه روزنامه رسمی شرکت و مهر آن به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نماید. این شخص باید مدارکی که نشان دهنده ی سمت یا نمایندگی او باید همراه داشته باشد.
· در آنجا باید با ارائه ی مدارک برای شرکت در سامانه ی ثنا ثبت نام کند.
· سپس دادخواستی به خواسته ی مطالبه وجه سفته را تقدیم نماید.
· مدارکی که نشان دهنده ی تخلف کارگر از تعهدات او و ورود خسارت است باید پیوست شود.
همان طور که گفتم کارفرما برای مطالبه ی وجه سفته، باید بتواند اثبات کند که کارگر از انجام تعهدات خود تخلف کرده است. علاوه بر این باید اثبات کند که به خاطر تخلف کارگر به او ضرر وارد شده است.
کارفرما برای اثبات این دو نکته می تواند از شهادت شهود، اقرار خود کارگر، ارائه ی اسناد کتبی نشان دهنده ی تخلف، تامین دلیل و ... استفاده نماید.
سفته ی حسن انجام کار از طرف کارگر به کارفرما بابت ضمانت داده می شود. بنابراین اگر کارگر تعهدات خود را به درستی انجام دهد، در پایان مدت قرارداد، کارفرما باید سفته ی او را برگرداند.
اگر مدت قرارداد تمام شد و کارگر هم تخلفی نکرده بود، اما کارفرما سفته ی او را پس نداد، راه حل چیست؟
اولین قدم برای کارگر این است که یک اظهارنامه ی رسمی برای کارفرما ارسال کند. او باید در این اظهار نامه بیان کند که سفته ی شماره فلان که توسط او صادر شده و اکنون نزد کارفرماست، بابت ضمانت حسن انجام کار قرارداد کار شماره فلان صادر شده است.
همچنین باید اشاره کند که این سفته نزد کارفرما امانت بوده و بنای طرفین بر این بوده است که با پایان مدت قرارداد به کارگر مسترد شود.
پس از ارسال اظهارنامه در صورتی که کارفرما سفته را پس نداد، می توانید از طریق دادگاه برای استرداد سفته ی خود اقدام کنید.
در این شرایط اگر کارفرما اقدام برای مطالبه ی وجه سفته انجام دهد، شما می توانید مطابق مواد 673 و 674 قانون مجازات اسلامی، علیه کارفرما اقدام کیفری کنید.
ورود به هر پرونده ی قضایی نیازمند تخصص و تجربه است. ان تخصص و تجربه به شما کمک می کند در زمان کوتاه تر و آسان تر حقوق از دست رفته ی خود را احیاء کنید. بنابران توصیه می کند پیش از هر گونه اقدامی در خصوص سفته ی حسن انجام کار، با وکلای متعهد و مجرب مشورت نمایید.
