تاریخ تهران، داستانی پرفراز و نشیب از یک آبادی کوچک تا پایتختی بزرگ و پرجمعیت است. در ادامه، خلاصهای جامع و جذاب از تاریخ این شهر را برایت آوردهام:
تهران در آغاز، دهکدهای کوچک در دامنههای جنوبی رشتهکوه البرز بود. در نزدیکی آن، شهر تاریخی ری قرار داشت که یکی از کهنترین شهرهای ایران و مرکز تمدن و دانش در دوران باستان بود.
پس از ویرانیهای مکرر ری در حملات مغول (قرن ۷ هجری)، بسیاری از ساکنان آن به روستای کوچک تهران کوچ کردند. همین مهاجرت، بذر رشد تهران را کاشت.
در دورهی شاه تهماسب صفوی (قرن ۱۰ هجری)، تهران به دلیل موقعیت جغرافیایی مناسبش مورد توجه قرار گرفت. او حصاری با ۱۱۴ برج به نشانهی ۱۱۴ سوره قرآن دور تهران ساخت و آن را به یکی از اقامتگاههای سلطنتی تبدیل کرد.
تهران در آن زمان هنوز شهر بزرگی نبود، اما شروع به رشد کرد و بازارها، حمامها و مساجد کوچک در آن شکل گرفت.
در دوران آغامحمدخان قاجار، تهران بهطور رسمی در سال ۱۲۰۰ هجری قمری (حدود ۱۷۸۶ میلادی) به عنوان پایتخت ایران انتخاب شد.
دلیل انتخاب تهران پایتختی آن بود که:
نزدیک به مناطق شمالی (برای مقابله با دشمنان خارجی) بود،
آب و هوای معتدل و دفاعپذیری خوبی داشت،
و فاصلهاش با مراکز قدرت دیگر (مانند اصفهان و شیراز) تعادل سیاسی ایجاد میکرد.
پس از او، فتحعلیشاه و ناصرالدینشاه، کاخها، باغها و دروازههای باشکوهی ساختند:
کاخ گلستان، میدان توپخانه، و بازار بزرگ تهران از یادگارهای همان دوراناند.
با روی کار آمدن رضاشاه پهلوی (۱۳۰۴)، چهره تهران دگرگون شد:
خیابانها آسفالت شدند، راهآهن سراسری ساخته شد، و ساختمانهای مدرن با الهام از معماری اروپایی بالا رفتند.
در دورهی محمدرضاشاه پهلوی، تهران به مرکز فرهنگی، اقتصادی و سیاسی خاورمیانه تبدیل شد. دانشگاه تهران، برج آزادی، و خیابانهای پهن و مدرن از نمادهای آن دوراناند.
در سال ۱۳۵۷، تهران مرکز تحولات انقلابی شد و تظاهرات بزرگ و تصمیمات سرنوشتساز در این شهر رقم خورد. پس از انقلاب، تهران همچنان پایتخت جمهوری اسلامی ایران باقی ماند.
در دهههای اخیر، تهران به شهری پرجمعیت با بیش از ۹ میلیون نفر در محدوده شهری و بیش از ۱۵ میلیون نفر در منطقه کلانشهری تبدیل شده است.
تهران امروز، شهری است که تضاد در آن موج میزند:
برج میلاد در کنار خانههای قدیمی، بزرگراههای شلوغ در کنار کوچههای آرام شمیران، و جوانانی پرانرژی در کنار تاریخ چندصدساله.
این شهر، قلب تپنده ایران است؛ مرکز سیاست، اقتصاد، علم، فرهنگ و هنر.
منبع: چت جی پی تی
