استاپ موشن چیست و درباره تاریخچه آن بهتر بدانیم.

استاپ موشن: هنر حرکت بخشیدن به اشیاء بی‌جان

استاپ موشن (Stop Motion) یک تکنیک انیمیشن است که در آن تصاویر ثابت و به طور تدریجی تغییرات جزئی در موقعیت یا وضعیت اشیاء گرفته می‌شوند تا حس حرکت ایجاد شود. این تکنیک معمولاً به این صورت انجام می‌شود که شیء یا مدل‌های فیزیکی به تدریج حرکت داده می‌شوند و از هر حرکت یک فریم عکس گرفته می‌شود. سپس وقتی این تصاویر پشت سر هم پخش می‌شوند، به چشم بیننده این طور به نظر می‌رسد که اشیاء در حال حرکت هستند، در حالی که در واقع فقط یک تغییر جزئی در هر فریم اتفاق افتاده است. این تکنیک، که گاهی به آن «انیمیشن فریم به فریم» نیز گفته می‌شود، یکی از قدیمی‌ترین و جذاب‌ترین روش‌های انیمیشن‌سازی است.

تاریخچه استاپ موشن

تکنیک استاپ موشن به اواخر قرن نوزدهم بازمی‌گردد، زمانی که پیشگامان سینما به دنبال راه‌های جدیدی برای خلق تصاویر متحرک بودند.

اولین استفاده‌های قابل توجه از این تکنیک در فیلم‌ها، در کارهایی چون “The Humpty Dumpty Circus” (1897) توسط J. Stuart Blackton و “The Lost World” (1925) به کار رفته است. اما انیمیشن‌های استاپ موشن امروزه بیشتر با فیلم‌ها و کارتون‌های مدرن شناخته می‌شوند.

برای بیان تاریخچه ی استاپ موشن سه دهه درنظر گرفته شده که با هم آنها رو مرور میکنیم.

• دهه‌های اولیه (1890-1920):J. Stuart Blackton: یکی از اولین هنرمندانی که از استاپ موشن استفاده کرد، J. Stuart Blackton بود. او در سال 1897 فیلمی به نام “The Humpty Dumpty Circus” ساخت که در آن از اسباب‌بازی‌ها برای ایجاد انیمیشن استفاده کرد.
  Albert E. Smith و J. Stuart Blackton: این دو نفر در سال 1900 فیلم “The Enchanted Drawing” را ساختند که ترکیبی از انیمیشن و فیلم‌برداری زنده بود.
  Segundo de Chomón: این فیلم‌ساز اسپانیایی در سال 1908 فیلم “El Hotel Eléctrico” را ساخت که در آن از استاپ موشن برای به حرکت درآوردن اشیاء استفاده کرد.
  
• دوره‌ی طلایی (1920-1960):Willis O’Brien: ویلیس اوبراین یکی از مهم‌ترین چهره‌های استاپ موشن در این دوره بود. او با فیلم “The Lost World” (1925) توانست تکنیک‌های استاپ موشن را به سطح جدیدی برساند و دایناسورها را به‌صورتی باورپذیر به تصویر بکشد.
  King Kong (1933): اوبراین همچنین مسئول جلوه‌های ویژه فیلم “کینگ کونگ” (1933) بود که یکی از تأثیرگذارترین فیلم‌های استاپ موشن تاریخ سینما است.
  
• دهه‌های میانی و مدرن (1960-تاکنون):Ray Harryhausen: ری هری‌هاوزن، شاگرد ویلیس اوبراین، با فیلم‌هایی مانند “Jason and the Argonauts” (1963) و “Clash of the Titans” (1981) تکنیک استاپ موشن را به اوج رساند. او با استفاده از تکنیک “Dynamation”، موجودات افسانه‌ای را به شکلی زنده و جذاب به تصویر کشید.
  Tim Burton: تیم برتون با فیلم‌هایی مانند “The Nightmare Before Christmas” (1993) و “Corpse Bride” (2005) توانست استاپ موشن را به نسل جدیدی معرفی کند و سبک خاص خود را در این تکنیک به نمایش بگذارد.
  Nick Park: نیک پارک با مجموعه انیمیشن‌های “Wallace & Gromit” و فیلم “Chicken Run” (2000) توانست جایگاه استاپ موشن را در بین مخاطبان تثبیت کند.
  Wes Anderson: وس اندرسن با فیلم “Fantastic Mr. Fox” (2009) و “Isle of Dogs” (2018) نشان داد که استاپ موشن می‌تواند در فیلم‌های مدرن نیز بسیار موفق باشد.
  استودیو Laika: استودیو لایکا با فیلم‌هایی مانند “Coraline” (2009), “ParaNorman” (2012), “The Boxtrolls” (2014), “Kubo and the Two Strings” (2016), و “Missing Link” (2019) به یکی از پیشروهای استاپ موشن مدرن تبدیل شده است.
  

انواع تکنیک‌های استاپ موشن

1. استاپ موشن عروسکی (Puppet Animation):

• توضیح: این تکنیک، رایج‌ترین نوع استاپ موشن است که در آن از عروسک‌های مفصلی (معمولاً با مفاصل متحرک در دست‌ها، پاها، سر و بدن) برای ایجاد حرکت استفاده می‌شود.
• ویژگی‌ها:
  عروسک‌ها می‌توانند از مواد مختلفی مانند چوب، خمیر، پلاستیک یا پارچه ساخته شوند.
  مفاصل عروسک‌ها به انیماتور این امکان را می‌دهند که آن‌ها را در موقعیت‌های مختلف قرار داده و به تدریج حرکت ایجاد کند.
  این تکنیک معمولاً برای ایجاد شخصیت‌های انسانی یا حیوانات استفاده می‌شود.
  به دلیل وجود مفاصل، عروسک‌ها می‌توانند حرکات واقع‌گرایانه و پیچیده‌ای داشته باشند.
• مثال: فیلم‌های “کابوس قبل از کریسمس” (The Nightmare Before Christmas)، “کورالاین” (Coraline) و “آقای فاکس شگفت‌انگیز” (Fantastic Mr. Fox) نمونه‌های برجسته‌ای از استاپ موشن عروسکی هستند.

2. استاپ موشن خمیری (Claymation یا Clay Animation):

• توضیح: در این تکنیک، از خمیرهای شکل‌پذیر مانند خمیر بازی (Play-Doh) یا خمیر مجسمه‌سازی (Clay) برای ساخت شخصیت‌ها و اشیاء استفاده می‌شود.
• ویژگی‌ها:
  شخصیت‌ها و اشیاء به صورت دستی و با تغییر شکل دادن خمیر در هر فریم ساخته می‌شوند.
  این تکنیک به دلیل شکل‌پذیری خمیر، امکان ایجاد شخصیت‌های منحصر به فرد و بافت‌های جالب را فراهم می‌کند.
  خمیرها می‌توانند رنگ‌ها و بافت‌های متنوعی داشته باشند.
  استفاده از این تکنیک به زمان و دقت زیادی نیاز دارد، زیرا هر تغییر در شکل خمیر باید ثبت شود.
• مثال: مجموعه‌های “والاس و گرومیت” (Wallace and Gromit) و “شان گوسفنده” (Shaun the Sheep) نمونه‌های کلاسیک از استاپ موشن خمیری هستند.

3. استاپ موشن کات اوت (Cutout Animation):

• توضیح: در این تکنیک، از تصاویر دو بعدی بریده شده (کات اوت) برای ساخت شخصیت‌ها و اشیاء استفاده می‌شود.
• ویژگی‌ها:
  تصاویر کات اوت می‌توانند از کاغذ، مقوا، پارچه یا مواد دیگر ساخته شوند.
  انیماتور، قطعات کات اوت را روی یک سطح قرار داده و در هر فریم، آن‌ها را حرکت می‌دهد.
  این تکنیک معمولاً برای ایجاد انیمیشن‌های ساده‌تر و با سبک بصری خاص استفاده می‌شود.
  حرکت شخصیت‌ها می‌تواند محدودتر از سایر تکنیک‌ها باشد، اما امکان ایجاد جلوه‌های گرافیکی منحصر به فرد را فراهم می‌کند.
• مثال: انیمیشن‌های اولیه “آقای من” (Mr. Men) و برخی از قسمت‌های “پدرخوانده آمریکایی” (American Dad) از این تکنیک استفاده کرده‌اند.

4. استاپ موشن شی (Object Animation):

• توضیح: در این تکنیک، از اشیاء بی‌جان روزمره (مانند اسباب‌بازی‌ها، وسایل خانه، غذا و غیره) برای ایجاد حرکت و داستان‌سرایی استفاده می‌شود.
• ویژگی‌ها:
  اشیاء در هر فریم کمی جابه‌جا می‌شوند تا توهم حرکت ایجاد شود.
  این تکنیک می‌تواند برای ایجاد جلوه‌های بصری غیرمنتظره و خلاقانه استفاده شود.
  محدودیت‌های کمتری در انتخاب اشیاء وجود دارد و انیماتور می‌تواند از هر چیزی که در دسترس دارد استفاده کند.
• مثال: انیمیشن “لگو” (Lego) و بسیاری از تبلیغات تجاری از این تکنیک استفاده می‌کنند. همچنین، فیلم “پارانورمن” (ParaNorman) ترکیبی از عروسک و شی است.

5. استاپ موشن پیکسیلیشن (Pixilation):

• توضیح: این تکنیک، نوعی از استاپ موشن است که در آن از افراد واقعی به عنوان سوژه استفاده می‌شود.
• ویژگی‌ها:
  افراد در هر فریم کمی جابه‌جا می‌شوند یا در موقعیت‌های مختلف قرار می‌گیرند.
  این تکنیک می‌تواند برای ایجاد حرکات غیرواقعی، تغییر شکل بدن و جلوه‌های ویژه استفاده شود.
  پیکسیلیشن اغلب برای ایجاد حس سورئال و کمدی استفاده می‌شود.
• مثال: در فیلم “برادران کوی” (The Quay Brothers) از پیکسیلیشن استفاده شده است.

6. استاپ موشن سیلواستاپ (Silhouette Animation):

• توضیح: در این تکنیک، از اشیاء یا شخصیت‌های سیاه و یک‌رنگ (سیلوئت) در برابر یک پس‌زمینه روشن استفاده می‌شود.
• ویژگی‌ها:
  حرکت شخصیت‌ها معمولاً با جابه‌جایی سیلوئت‌ها در برابر پس‌زمینه انجام می‌شود.
  این تکنیک به دلیل سادگی و زیبایی بصری، یک سبک منحصر به فرد ایجاد می‌کند.
• مثال: فیلم “شاهزاده و شاهزاده خانم” (The Adventures of Prince Achmed) یک نمونه کلاسیک از استاپ موشن سیلوئت است.

ترکیب تکنیک‌ها:

بسیاری از فیلم‌ها و انیمیشن‌ها از ترکیبی از تکنیک‌های مختلف استاپ موشن استفاده می‌کنند تا به جلوه‌های بصری متنوع‌تر و جذاب‌تری دست یابند. به عنوان مثال، ممکن است یک فیلم ترکیبی از استاپ موشن عروسکی و استاپ موشن شی باشد.

نکات مهم:

• صبر و حوصله: استاپ موشن یک فرآیند زمان‌بر و نیازمند صبر و حوصله زیادی است، زیرا هر حرکت باید به صورت فریم به فریم ثبت شود.
• نورپردازی: نورپردازی مناسب برای ایجاد سایه‌ها و جلوه‌های بصری جذاب بسیار مهم است.
• دوربین و تجهیزات: استفاده از دوربین باکیفیت، سه‌پایه و نرم‌افزارهای ویرایش مناسب برای ایجاد انیمیشن با کیفیت ضروری است.

​