انیمیشن ایران درنیم قرن اخیر سه دوره را سپری کرده است:
1 ـ تولد (اواخر 1330)
در اواخر 1330 پسر جوانی بنام اسفندیار احمدیه با دیدن فریم های متوالی یک نوار فیلم که تصادفاً به دستش افتاده بود راز «حرکت » در فیلم را دریافت و تصمیم گرفت خود نمونه ای از آن بسازد وی که دستی در طراحی داشت توانست با استفاده از یک دوربین طراحی های مدادی اش را به فیلم انیمیشن تبدیل کند غافل از ابداع انیمیشن توسط امیل کوهل، پنجاه سال قبل در فرانسه.
درهمین زمان نصرت اله کریمی که در پِراک تحصیل کرده بود به ایران بازگشت و در اداره فرهنگ کار با احمدیه را شروع کرده کمی بعد جعفر تجارتچی به این دو پیوست و این سه انیماتور اولین استودیوی انیمیشن ایران را بنا کردند و اولین انیمیشن های کوتاه ایران را ساختند.
در این زمان کم کم طراحان و تصویرسازان و گرافیست ها و نقاشان دیگری همچون نورالدین زرین کلک، فرشید مثقالی، اکبر صادقیه، نفیسه ریاحی، آرا پیک باغداساریان و مرتضی ممیز جذب هنر انیمیشن شدند.
2ـ خواب زمستانی
انیمیشن ایران به دلیل انقلاب اسلامی و جنگ عراق با ایران به یک خواب زمستانی طولانی فرو رفت این امر منجر به فرار هنرمندان از کشور وبعضاً تغییر شغل آنها و بسته شدن مدارس هنری گردید.
3 ـ بیداری تدریجی
بدون شک انیمیشن ایران مانند اکثر هنرهای دیگر پس از انقلاب و مخصوصا بعد از جنگ تحمیلی رشد چشمگیری داشته است. در این دوره انیمیشن به دلایل زیر جان تازه ای گرفت:
الف: ورود کامپیوترها به بازار و تشویق جوانان به خلق حرکتهای اولیه و ساخت پیامهای تبلیغاتی ساده.
ب : تأسیس سازمان تلویزیونی صبا به منظور تولید و حمایت از سریالهای انیمیشن ایرانی.
ج : اصلاحات اجتماعی باعث بوجود آمدن حمایتهایی برای فعالیتهای هنری ازجمله انیمیشن گردید.
د: با افزایش جمعیت جوان علاقه و نیاز کودک و نوجوان به انیمیشن بیشتر شد.
و: فستیوال بین المللی فیلمهای انیمیشن توسط کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان.
هـ: تأسیس مدارس خصوصی جدید و اضاله شدن آنها به دانشکده های انیمیشن.
ی: نیم نگاهی که « مرکز گسترش فیلم مستند و فیلم کوتاه» به تولیدات انیمیشن داشت.
در حال حاضر بزرگ‌ترین سفارش دهنده انیمیشن در ایران مرکز پویانمایی صبا (وابسته به صدا و سیما) است که سالانه هزاران دقیقه انیمیشن از تهیه‌کنندگان خریداری می‌کند.
سریالهای انیمیشنی یکی دیگر از فعالیت‌هایست که در زمینه پویانمایی در ایران انجام می‌شود که از محبوبیترین این مجموعه‌های تلویزیونی میتوان به آثار مثل‌نامه، کلیله و دوستان، پهلوانان، فرزندان آفتاب، شکرستان، نبرد خلیج فارس ۲، وقتی بابا کوچک بود، دشت تمشک، کلاغ‌ها و خداوند لک لک‌ها را دوست دارد و ببعی (انیمیشن) و بچه‌های ساختمان گل‌ها اشاره نمود.
بجز فیلم انیمیشنهای بلند که تقریباً در سینمای انیمیشن ایران پدیده‌ای نوظهور محسوب می‌شود سریالهای انیمیشنی یکی دیگر از فعالیت‌هایست که در زمینه پویانمایی در ایران انجام می‌شود . از محبوبیترین این مجموعه‌های تلویزیونی میتوان به آثار مثل‌نامه، کلیله و دوستان، پهلوانان، فرزندان آفتاب، شکرستان، نبرد خلیج فارس ۲، وقتی بابا کوچک بود، دشت تمشک، کلاغ‌ها و خداوند لک لک‌ها را دوست دارد و ببعی (انیمیشن) و بچه‌های ساختمان گل‌ها اشاره نمود.
امروزه برای مشاهده انیمیشن های ایرانی، بجز برنامه های تلویزیونی شبکه های صداوسیما میتوان به سایت و اپلیکیشن های مختلف ویژه کارتون و انیمیشن مراجعه نمود. یکی از سایت و اپلیکیشن های معتبر و نوظهور در این زمینه لایف لندز است که مرجع خوبی برای اینگونه انیمیشن های ساخت ایران و کلی انیمیشن با موضوعات مختلف می باشد.
