گاهی هوا سرد است و گاهی گرم. گاهی هم حس و حال لباس پوشیدن و خرید کردن نداریم. همه محصولاتی که میخواهیم در محله ی ما نیست. تهران و مشهد و اصفهان و شهرهای بزرگ ایران هم که شلوغ هستند و پر دود و ترافیک. چه کنیم؟ فروشگاه های اینترنتی راه حل روزهای شلوغ در شهرهای شلوغ شده اند. دیگر خرید از فروشگاه اینترنتی تبدیل به سبک زندگی شده است. به خصوص در روزهای بلک فرایدی و تخفیف های مختلف. گسترده شدن فروشگاه های اینترنتی و نزدیک شدن به بلک فرایدی باعث شد تا در لایف وب به سراغ داده کاوی شبکه های اجتماعی و بررسی آماری و موضوعی فروشگاه های اینترنتی مثل دیجی کالا، با سلام، ترب، اسنپ شاپ و ایمالز در اینستاگرام و توییتر برویم.
فروشگاه های اینترنتی سابقه زیادی در ایران داشتند، اما مفهوم مارکت پلیس دیرتر وارد ایران شد. در زمانی که دیجی کالا هنوز فروشگاه بود، بامیلو با ایده ی مارکت پلیس وارد بازار شد و تبلیغات گسترده ای داشت ولی نتوانست ادامه دهد و از بازار خارج شد. اولین تجربه مارکت پلیس در ایران همراه شد با اولین شکست مارکت پلیس در ایران.
از سال ۱۳۹۵، دیجی کالا به عنوان برند پیشرو در فروش اینترنتی، به مارکت پلیس تبدیل شد. این حرکت باعث آغاز موجی از مارکت پلیس های مختلف به صورت عمومی و تخصصی شد. اگرچه با سلام و ترب از سال های قبل راه افتاده بودند، اما از همان سال به طور رسمی و به شکل فعلی آغاز به کار کردند. پیش از آنها ایمالز به عنوان موتور جستجوی قیمت کالاها در سال ۸۹ آغاز به کار کرده بود و در سال ۹۱ به طور رسمی با نام ایمالز به کار خود ادامه داد. اسنپ شاپ از ۹۹ و تپسی شاپ از مرداد ۱۴۰۳ نیز بخشی از این بازار شدند.
بیان نظرات در مورد کیفیت و جزئیات خدمات فروشگاه های اینترنتی، بخش همیشگی اینستاگرام و ایکس شده است. همچنین بسیاری از فروشندگان محصولات خود را تبلیغ میکنند و برای خرید مخاطبان را به فروشگاه اینترنتی و صفحه مخصوص خود در آن هدایت میکنند. همین موضوع باعث شد تا به سراغ بررسی آماری محتوای مربوط به فروشگاه ها در اینستاگرام و ایکس برویم.
طبق انتظار، دیجی کالا با بیش از ۹۰ هزار محتوا در توییتر و اینستاگرام اختلاف بسیار زیادی با سایر فروشگاه های اینترنتی دارد. در رتبه دوم با سلام قرار دارد با بیش از ۱۲ هزار محتوا و ترب با بیش از ۸ هزار محتوا. اسنپ شاپ، ایمالز، تیمچه، تپسی شاپ و زنبیل در رتبه های بعدی قرار دارند. سایر فروشگاه ها نیز به دلیل محتوای کمتر از بررسی حذف شدند.
در انتخاب فروشگاه ها و مقایسه آنها سه عامل ملاک قرار گرفتند:
۱. فروشگاه تخصصی نباشد و همه ی کالاها در آن عرضه شود.
۲. کالای دست دوم در آن نباشد یا محوریت آن مانند دیوار و شیپور با کالای دست دوم نباشد.
۳. نقش واسطه گری داشته باشند. به همین دلیل فروشگاه هایی که خود فروشنده و عرضه کننده هستند حذف شدند.
در نهایت ۴ فروشگاه با سلام، ترب، اسنپ شاپ و ایمالز به دلیل داشتن محتوای کافی و نزدیک به هم برای مقایسه و بررسی عمیق تر انتخاب شدند.
با سلام بیشترین میزان محتوا پس از دیجی کالا را داشت، اما این محتوا به معنای بهتر بودن با سلام نیست. ۶۸% از محتوای مرتبط با با سلام در ایکس، منفی بودند. دلیل تعداد بالای نظرات منفی به علت دو حاشیه برای با سلام بود که در بخش بعدی به طور کامل توضیح داده خواهد شد.
پس از با سلام، ترب، با نزدیک به ۲۵۰۰ محتوا و ۵۰% نظر مثبت بیشترین میزان نظرات مثبت را در بین پلتفرم های مختلف داشت. ۲۱% نیز نظرات منفی بودند.
اسنپ شاپ ۶۰% نظر مثبت داشت و ۳۰% نظر منفی. نظرات ایمالز نیز ۱۱% منفی و ۴۴% نظر مثبت بودند.
دو حاشیه باعث شدند تا رویکرد منفی به با سلام افزایش یابد. یکی از کاربران در توییتی مدعی شد که در بین کارمندان و مدیران با سلام اتباع افغانستانی وجود دارند. این موضوع با توجه به گستردگی مخالفت با حضور افغانستانی ها در ایران که از مهر سال ۱۴۰۲ به اوج خودش رسید و تا کنون ادامه دارد، باعث ایجاد موج منفی علیه با سلام شد. بیش از ۵۰ درصد نظرات منفی مرتبط با این ادعا بودند.
بهمن ۱۴۰۲، عکس هایی از فروش کفش هایی که نام گذاری آنها بر اساس القاب حضرت زهرا بود و فروش ماگ با نوشته هایی که نام فاطمه و زهرا بر روی آن وجود داشت، باعث شد تا بخشی از کاربران و رسانه ها علیه دیجی کالا موضع گیری کنند. در ادامه بر روی دیوار ساختمان دیجی کالا شعار نوشته شد، علیه دیجی‌کالا اعلام جرم شد و مدیرعامل آن بازداشت شد.
این موضوع باعث شد تا کاربران به دنبال دست های پشت پرده باشند و جستجو برای یافتن این دست به با سلام رسید. برخی از کاربران اظهار کردند که مخالفت ها با دیجی کالا به دلیل تضعیف آن و کمک به رشد با سلام است. همچنین تصاویری از فروش محصولات مشابه در با سلام هم وجود داشت و این سوال مطرح شد که چرا با با سلام برخورد نمیشود. محصولات دیگری هم بودند که از نظر کاربران با اصول اسلام مغایرت دارند ولی در با سلام عرضه میشد. این موضوع هم ۳۹% از نظرات منفی بودند. این دو ادعا روی هم رفته ۹۲% از نظرات منفی را تشکیل میدهند. نارضایتی از خدمات مانند رفتار غرفه داران، مشکلات ارسال و کمبود محصولات و موجودی روی هم رفته نزدیک به ۸% از نظرات منفی بودند.
در نظرات مثبت هم انقلابی بودن مدیران ۵۰% از نظرات مثبت را تشکیل میداد. رضایت کلی از خدمات، تنوع محصولات و برتری با سلام در ارائه خدمات در مقایسه با دیجی کالا موارد مثبت بعدی بودند.
ترب بیشترین میزان نظرات مثبت را داشت. دلیل اصلی این اتفاق تبدیل شدن ترب به مرجع اطلاع از تنوع محصولات و قیمت کالاها است. بسیاری از کاربران به یکدیگر توصیه میکردند که قبل از خرید حتما ترب را بررسی کنند. یا برای اطلاع از انواع محصولات در بازار به سراغ ترب بروند. مورد مهم دیگر هم تبدیل شدن نام ترب به نمادی برای کمترین قیمت موجود در بازار است زیرا برخی از فروشنده ها برای تبلیغ ارزانی کالای خود از عبارت «زیر قیمت ترب» استفاده میکنند. به طور کلی ارزانی و یافتن کالای ارزان مهمترین ویژگی ترب برای کاربران ایکس شده است.
در بین نظرات منفی مرتبط با ترب، مهمترین مورد ذکرشده عدم تعهد ترب به بهانه ارتباط مستقیم با فروشنده است. مدل کاری ترب به گونه ای است که شما پس از جستجو و انتخاب محصول مستقیما به سایت فروشنده منتقل میشوید. این عامل، از نظر کاربران، باعث شده است تا ترب مسئولیتی در قبال محصولاتی که به فروش میرسد، اصل و تقلبی بودن آن، کیفیت ارائه خدمات و موارد مشابه نداشته باشد و صرفا بر روی ارائه محصول ارزان تمرکز کند.
در بین سایر نظرات منفی موارد متنوعی دیده میشود. نارضایتی از پشتیبانی، نارضایتی از کمبود محصولات، نارضایتی از تبلیغات و نارضایتی از سیستم ارسال ترب که توسط خود مجموعه های فروشنده عمدتا انجام میشود از دیگر دلایل نارضایتی بود.
در دوره ای که دیجی کالا به دلیل فروش ماگ با نام فاطمه زهرا در بحران بود، کاربران عکس از فروش محصول مشابه در ترب قرار دادند و پرسیدند چرا با ترب مشابه با دیجی کالا برخورد نمیشود؟
تخفیف های مناسب، به ویژه در بلک فرایدی سال گذشته، ۷۸% از نظرات مثبت مرتبط با اسنپ شاپ بود. این عامل در کنار امکان خرید قسطی، مجموعا ۸۸% از نظرات مثبت بودند که این موضوع نشان میدهد اسنپ شاپ با تخفیف و خرید قسطی توانسته است که نظر مثبت کاربران را جذب کند.
نظرات منفی اسنپ شاپ تنوع زیادی دارند. پشتیبانی ضعیف مهمترین نقطه ضعف اسنپ شاپ از نظر کاربران توییتر فارسی بود. گله از عدم رسیدگی و عدم رعایت احترام توسط پشتیبانی اسنپ شاپ موجب نارضایتی بود. البته نکته مهم در پشتیبانی ضعف در ارائه خدمات نیز محسوب میشود زیرا تماس با پشتیبانی به دلیل مشکل در خدمت گرفتن مشتریان بوده است که به پشتیبانی و نارضایتی از آن میرسد.
مشکل در ارسال با ۲۲% نیز بخش مهمی از نظرات منفی بودند. اسنپ به واسطه سرویس حمل و نقل درون شهری که در اختیار دارد به دنبال ارسال فوری کالاهای خریداری شده از اسنپ شاپ است اما در عمل این ارسال فوری بیشتری باعث نارضایتی کاربران شده است.
نارضایتی کلی از خدمات که در قالب عبارات کوتاه مانند «از اسنپ شاپ خرید نکنید» خودش را نشان میدهد مجموعا ۱۸% از نظرات منفی بود. قیمت نامناسب، مشکل در مرجوع کردن کالا و تنوع کم محصولات نیز از مهمترین دلایل نارضایتی مخاطبان بودند.
ایمالز از قدیمی ترین سایت های فعال در زمینه فروشگاه های اینترنتی و مقایسه کالاست. مدل کاری ایمالز با ترب شباهت زیادی دارد و همین موضوع باعث شده است تا برخی کاربران بپرسند که چرا ایمالز با وجود قدمت بیشتر و خدمات مشابه با ترب کمتر مورد توجه قرار میگیرد.
ایمالز نیز همانند ترب برای کاربران تبدیل به مرجعی برای جستجو در مورد قیمت و تنوع محصولات موجود در بازار شده است. ۲۸% نیز رضایت کلی از خدمات ایمالز وجود داشت.
سایت و اپلیکیشن ایمالز در مقایسه با سایر فروشگاه ها بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. ۸% از نظرات مثبت ایمالز مربوط به طراحی و زیبایی سایت بود. در طرف مقابل اشکالات سایت و اپلیکیشن ۱۲% از نظرات منفی را داشت.
فروشندگان اینترنتی، به تبلیغ محصول خود در اینستاگرام میپردازند و در انتها مخاطبان را برای خرید به یکی از فروشگاه های اینترنتی هدایت میکنند. به همین دلیل به سراغ بررسی این موضوع رفتیم که فروشندگان هر فروشگاه، در چه دسته ای محتوای بیشتری دارند.
نکته مهم: این آمار مرتبط با فروشنده‌هاست و ارتباط با مدیریت فروشگاه اینترنتی ندارد.
از غرفه داران فروشگاه با سلام، فروشندگان پوشاک بیشترین میزان تبلیغ را در اینستاگرام دارند. ۳۸% از محتوای اینستاگرامی مرتبط با با سلام، به تبلیغ پوشاک اختصاص دارد. پس از آن اکسسوری (به جز ساعت) بیشترین میزان را با ۱۳% داشتند و در رتبه سوم هم استیکر و برچسب با ۱۱% بیشترین میزان تکرار را دارند.
برای فروشگاه ترب، کتاب فروشی ها با ۲۶% در رتبه اول هستند. پس از آنها پوشاک با ۲۲% و کالای جانبی دیجیتال مانند هندزفری و هدفون، اسپیکر، ماوس و پایه لپ تاپ مجموعا با ۶% در رتبه سوم قرار دارند.
لوازم آرایشی و بهداشتی بخش مهمی از محتوای اسنپ شاپ در اینستاگرام بودند. ۲۴% از این محتوا مرتبط با لوازم آرایشی و بهداشتی بود. همچنین اسباب بازی فروشی ها محتوای زیادی داشتند که ۱۳% از مجموع بود. لوازم التحریر نیز ۹% از محتوا را به خود اختصاص دادند.
محتوای اینستاگرامی ایمالز بسیار متنوع بودند. به همین دلیل در رتبه اول تا سوم، با اختلاف اندکی، پوشاک، کالای جانبی دیجیتال و لوازم آرایشی و بهداشتی با یک درصد اختلاف نسبت به یکدیگر قرار دارند.
در آخرین اسلاید به سراغ بررسی کیفیت صفحات اینستاگرامی فروشگاه ها رفتیم. ایمالز بیشترین میزان فالوئر را دارد با ۱۱۵ هزار دنبال کننده اما، این دنبال کنندگان تنها ۰/۰۸% نرخ تعامل را داشتند. این موضوع نشان از کیفیت پایین صفحه اینستاگرام آنها دارد. میانگین لایک این صفحه ۹۰ بود و میانگین کامنت آن ۳!
صفحه اینستاگرامی با سلام نیز وضعیت مشابهی با ایمالز داشت. ۹۰ هزار دنبال‌کننده و تنها ۰/۳۶% نرخ تعامل که درصد پایینی محسوب میشود. ۲۵۰ لایک و ۷۶ کامنت هم به صورت میانگین دریافت کرده است.
اسنپ شاپ و ترب وضعیت متفاوتی دارند. صفحه رسمی اسنپ شاپ در اینستاگرام، با نزدیک به ۳۳ هزار دنبال کننده، بیش از ۵% نرخ تعامل دارد که وضعیت مناسبی است. ۶۰۰ لایک و ۱۱۰۰ کامنت نیز میانگین این صفحه است.
بهترین صفحه اینستاگرامی را نیز ترب دارد. ۲۴ هزار دنبال کننده و ۳۵% نرخ تعامل که وضعیت بسیار خوبی نسبت به صفحات مشابه دارد. ۸۲۰۰ لایک به صورت میانگین نیز عدد بسیار خوبی برای این صفحه محسوب میشود در کنار ۲۹۰ کامنت برای هر پست.
منبع: لایف وب
